Hafızamızı nasıl güçlendirebiliriz?

[Bluesky24]

Hafızamızı güçlendirmek mümkün mü?



Araştırmalara göre hafıza kadınlarda; yön bulma ise erkeklerde daha gelişmiş durumda. İlgilendiğimiz, hoşumuza giden konuların hafızamıza daha iyi yerleştiğini söyleyen Prof. Dr. Murat Günel, tekrar etmenin de bilgilerin kalıcı olmasını sağladığını söylüyor



beyin Cerrahı Prof. Dr. Murat Günel beynimizin de bir cinsiyeti olduğunu belirtiyor. Kişiliğimizi, kadın ve erkek duygularını, hatta hamilelik dönemindeki aşermeyi bile beyindeki hormonal değişiklikler belirliyor. Beyni dinlendirmenin en iyi yolu ise; onu rutin yapılan işlerden kurtarıp değişikliklerle karşılaşmasını sağlamak.



Aşk ve benzeri duyguları, beyin mi yönlendiriyor kalp mi?





Tabii ki beyin. kalp beynin hizmetinde olan bir kastır. Duyguların beyinde hangi bölgelerden kaynak aldığını bilemiyoruz. Örneğin; deneysel hayvanlarda belli beyin bölgeleri elektriksel olarak uyarıldığında, belli duygular kolaylıkla ortaya çıkarılabiliyor. Bu tabii ki basit duygular için geçerli. Aşk gibi karmaşık duyguları tam olarak çözemediğimiz halde, beynin birçok bölgesinin bu duygulara katıldığını biliyoruz.



Kadınlarla erkeklerin beyin yapıları birbirinden farklı mı?





Evet. İlk olarak; erkeklerin beyin ağırlıkları kadınlardan daha fazla. Fakat bu erkeklerin kadınlardan daha zeki olduğu anlamına gelmiyor. Son yıllarda fonksiyonal MRI ile yapılan çalışmalar, belli fonksiyonların kadınlarda, belli fonksiyonların ise erkeklerde daha üstün olduğunu ortaya çıkarttı. Örneğin; hafıza kadınlarda daha iyi olduğu halde, yön bulma duygusu erkeklerde daha gelişmiştir. Aynı zamanda hormonların da beyin üzerine çok büyük etkisi var. Zaten o nedenle kadınlarla erkeklerin davranışları farklı. Aynı zamanda, kadınlarda hormonların değiştiği dönemlerde ruh halinin değişmesi de buna bağlı oluyor. gebelikteki aşermenin etkisi de, hormonlardaki değişimin beyin üzerine etkisinden kaynaklanır.



MONOTONLUKTAN KAÇININ



Şehir hayatının beynimiz üzerinde etkisi var mı?





Şehir hayatının değişik açılardan olumlu ve olumsuz etkileri var. Çevre kirliliğinden yaşamsal tek düzeliğe kadar pek çok faktör beyni olumsuz yönde etkileyebiliyor. Fakat aynı zamanda sosyal iletişimlere bağlı olarak, olumlu etkileri de var. Rutinin dışına çıkıp, beyni çalıştırmak gerekli. Bunun için sevdiğiniz herhangi bir yöntemi bulabilirsiniz. Hobiler beyin sağlığı için önemlidir. Örneğin; ben boş zamanlarında yazmayı, okumayı, boş boş durmayı severim. Hafta sonu gezileri beynin rutin dışına çıkmasını sağlayabilir. Benim New York'da uyguladığım yöntemlerden biri; değişik gruplara katılıp, kendimi bir bakıma zorlamamdır. Bilim adamları dışında Amerika'da birçok dostum var. Onlar yüzünden New York'da 'The Moth' denilen bir gruba katıldım. Amaç; sahneye çıkıp 200-300 kişi önünde bir hikâye anlatmak, hatta yarışmalar bile var. Herkes çıkıp komik hikâyeler anlatıyor. Benim hikâyem biraz acıklı, biraz duygusal. İlk başlarda biraz tedirgindim ama herkes iyi tepki verdi ve ben sanki grubun yakın bir parçası haline geldim. Bu şekilde de beynimi boşalttığım oluyor. Rutinden olabildiğince ayrılmak gerekli.



Stresin beyin hücresi üzerinde gerçekten öldürücü etkisi var mı?





Mekanizmasını tam olarak anlamasak bile, stresin beyin ve vücut sağlığı üzerine olumsuz birçok etkisi var. İlk olarak kan basıncını artırarak, beyin olsun, kalp olsun, tüm organları yıpratıyor. Stresin yanında ortaya çıkan duygular da önemli. Çünkü duygular da bir bakıma hangi maddelerin salgılandığını gösteriyorlar. Örneğin; sevdiğimiz birinin başarısını beklerken duyduğumuz stresle, bir kaza anında yaşadığımız stres birbirinden farklı duyguları ortaya çıkarır. Olumsuz duygulara yol açan stres, beyni öldürücü etkisini daha çok gösteriyor.



Depresyondan beynimizi kurtarabilir miyiz?





Depresyonun temeli biyolojiktir. Örneğin; büyük beyin ameliyatlarının ardından tüm hastalar bir süre depresyona girerler. Bunun nedeni de, beyindeki kimyasal maddelerin tamamen tüketilmesidir. Depresyon ilaçları da sonuç olarak bu maddelerin yapılmasını kolaylaştırıp, beyindeki oranlarını artırır. Bu ilaçlar ilk dört - altı hafta etkili olmazlar. yağda eriyen maddeler oldukları için etkilerini bu sürenin sonunda göstermeye başlarlar.



HÜCRE NAKLİ İÇİN ÇALIŞILIYOR



beyin nakli bir gün mümkün olacak mı?





beyin naklindeki en büyük sorun; hücrelerin doğru kaynak noktalarını bulabilme zorluğu. O yüzden organ nakli şimdilik imkansız. Yoğun ve aktif olarak çalışılan konu ise; beyinde hücre nakli. Örneğin; bir felçten ya da beyin hasarından sonra, hasar gelen bölgeye kök hücrelerin verilmesi konusunda birçok çalışma var. Son araştırmalar kök hücrelerin beyinde de var olduğunu, özellikle hafızada ve koku sisteminde aktif olarak rol aldığını gösterdi. Örneğin; yeni hafızanın oluşmasında, bu kök hücrelerden yeni beyin hücrelerinin ortaya çıkıp hafızayı güçlendirdiği konusunda tezler bile var.



O zaman çok yakında kök hücre enjekte edip, hafızayı güçlendirmek mümkün olacak mı?





Evet. Bunun da ötesinde; alzheimer ve parkinson gibi hastalıkların tedavisinde bu kök hücrelerin büyük rol oynayacağı düşünülüyor. Aynı şekilde, bir felç sonrasında sol kolu oynatan bölge hasar gördüyse, bu kök hücrelerin bu bölgeye verilmesiyle kol fonksiyonunun geriye döndürülebilmesi konusunda çok aktif çalışmalar var.



Bilinçaltı beynimiz için ne kadar önemli?





Bilinç kadar önemli. İnsanın ruh halini etkilemesi dışında, birçok fonksiyon üzerinde de önemi var. Birçok matematiksel buluş veya yaratıcı düşünce, insanın bilinçaltında, hatta uyku sırasında şekillenip, daha sonra bilinç düzeyine çıkıyor. Örneğin; benim dalımda, eğer zor bir ameliyatın filmlerine ameliyattan üç dört gün önce bakıp, bir bakıma sindirebilirsem, ameliyat bence daha kolay geçiyor. Sanki bu üç dört gün zarfında bilinçaltım ben fark etmeden bu filmdeki verileri işleyip, daha anlamlı hale getiriyor.



TEKRARLAR ÖĞRENMEYİ KOLAYLAŞTIRIR





Zekâ ile beyin yapısı arasında bir ilişki var mı?





Belli bir noktaya kadar var. Örneğin; hayvanlara baktığınızda maymunlarla insan beyninin ağırlığı yakın olduğu halde, yapısı çok farklı. İnsanlarda daha fazla fonksiyon elde edebilmek için ilk olarak beyin kendi içinde ikiye bölünerek yüzey alanını artırmış. Ayrıca, kıvrımların sayısı da insanlarda çok daha fazla. Yani; bu yapı beynin fonksiyonunu artırarak, insanların daha zeki yaratıklar olmasını sağlıyor. Köpeklere ve kedilere baktığınızda, koku ile ilgili olan bölge onlarda insanlara göre çok daha büyük.



Beynimizin tamamını kullanabileceğimiz bir gün gelecek mi?





Beynimizin tamamını kullanmadığımız zaten bir efsane. Beynin fonksiyonları değişik bölgelerde yer aldığı için değişik zamanlarda değişik bölgelerini kullanıyoruz. Fakat bu bölgeleri hangi kapasite ile kullandığımız hormonal, duyusal, açlık durumumuza bağlı. Önemli bir sınavdan önce beynin tam olarak dinlenmiş olmasında, stressiz bir ortamda sınava girilmesinde fayda var.



Hafızayı güçlendirmek mümkün mü?





Hafıza beynin en karmaşık fonksiyonlarından biridir. beyinde birçok değişik bölgenin birlikte çalışması sonucu ortaya çıkan bir kavramdır. Örneğin; hafıza için en önemli bölgelerden biri 'hipokampus' denilen, beynin merkezine yakın, her iki tarafta bulunan ve hafızanın oluşmasında ilk durak noktasıdır. Bu bölge aynı zamanda insan duyguları ile de yakından ilgilidir. Bu yüzden, hoşumuza giden konular hafızamıza daha kolay kaydedilir. Konuyu sevdirmek, sevmek ve eğlenceli hale getirmek, bu bölgeyi aktif hale getirdiğinden, öğrenmek kolaylaşır. Fakat iş bu noktada bitmiyor. Öğrenmenin ve hafızanın devamlı hale gelebilmesi için bilginin bu bölgeden beynin başka bölgelerine taşınması gerekiyor. İşte bu, tekrarlar sayesinde gerçekleşiyor. Ne kadar tekrarlanırsa, öğrenme o kadar kolaylaşıyor.



SOLAKLAR DAHA ŞANSLI





İnsanların bir kısmı beyinlerinin sağ tarafını, bir kısmı sol tarafını mı ağırlıklı olarak kullanıyor?





İnsan beyninin iki tarafının fonksiyonları çok farklı ve genellikle sağ elinizi mi yoksa sol elinizi mi kullandığınıza bağlı olarak, hangi tarafın daha etkin olduğu anlaşılabiliyor. Bu etkinlikle kastım; özellikle hafıza ve dil fonksiyonları konusunda. Sağ elini kullananların yüzde 99'unda sol beyin, sol elini kullananların yüzde 70 ile 80'inde sol beyin etkindir. Fakat ilginç olarak, sol elini kullananların bazılarında dil ve hafıza fonksiyonu iki taraflıdır. Bu yüzden ileri yaşlarda felç geçirilirse, beynin her iki tarafında fonksiyon olduğu için bu insanların iyileşme şansı daha yüksek oluyor. Solak olmak bir avantaj.







Kaynak : Bayposta.com