Kadın Sağlığı Gebelikde Beslenme

[Bluesky24]

Kadın Sağlığı Gebelikde Beslenme

Sağlıklı olmanın temel gereklerinden biri yeterli ve dengeli beslenmektir.



Bebek anne karnında gelişirken annenin kaynaklarını kullanır.



Gebelikte doğru beslenme hem bebeğin iyi gelişmesi hem de annenin sağlığı açısından hayati önem taşır.

Gebe günlük beslenmesinde :

Bebeğin kemik, göz ve dişlerinin gelişimi için süt ve süt ürünleri



Bebeğin kas, kan ve beyin gelişimi için et ve süt ürünleri ile kurubaklagil ve yumurta



Vitamin ihtiyacı için meyve ve sebze tüketmelidir.



Gebelikte iyi beslenmek için günlük yiyeceklere ek olarak











Sütlü gıdalar



2 su bardağı süt yada

1 kase yoğurt yada

2 kibrit kutusu boyutunda peynir ya da çökelek

Süt Dışı Proteinli Gıdalar (1porsiyon)



Et yada

Balık yada

Kurubaklagil (mercimek,fasulye vs.)

yada

1-2 yumurta

Taze meyve ve sebze



BESLENMEDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

Sık sık, az az yemeli



Sindirimi güç gıdalardan kaçınmalı



Bol su içilmeli



Posalı gıdalar alınmalı



Hazır gıda ve içeceklerden kaçınmalı



Fazla tuzlu, baharatlı, şekerli, yağlı, hamurlu yiyecekler yenmemeli



Günlük ekmek miktarı 3 orta dilimi geçmemeli



D vitamini ihtiyacı için güneş ışığından yararlanmalı



Uzun süre aç kalmamalı



Sağlık personelinin vereceği kan ve vitamin hapları düzenli kullanılmalı



Gebelik boyunca 9-12 kilodan fazla kilo almamalı



GEBELİKTE BESLENME REHBERİ

Gebelikte beslenme diğer dönemlerdeki beslenmeden çok daha önemlidir. Bebeğin tek besin kaynağı vardır : Siz.

Gebelikte beslenme hem bebeğin büyüyüp ve olgunlaşması hen de annenin gereksinimlerinin karşılanması nedeniyle dikkat edilmesi gereken bir konudur.

Uygun kilodayken gebe kalan sağlıklı bir kadında doğru beslenmeyle, gebeliğin sonunda yaklaşık 9 ile 12 kilo civarında bir ağırlık artışı görülür.

Gebeliğin değişik safhalarındaki değişik ihtiyaçlar dolayısıyla bu artış ilk üç ay içinde ayda 1 kg, ikinci ve üçüncü üçaylarda ise ayda 1 ile 1,5 kilo düzeyinde tutulmalıdır. Aşırı bir ağırlık artışı ise hem annede hem de bebekte istenmeyen sonuçlar doğurabilmektedir.

Gebelik ne beslenme alışkanlıklarının nede damak zevkinin değiştirilmesini gerektirmez. DENGELİ ve ÇEŞİTLİ beslenmek önemlidir. Yapacağınız tek şey doğal, taze ve bol çeşitli besinler almaktır.

Gebe olduğunuzu anladığınızda bunlardan hangilerini düzenli olarak yediğinizi ve yiyecekleriniz arasında bebeğe zarar verecek bir şey olup olmadığını araştırın.

Bu rehber gebeliğiniz sırasında düzenli beslenmenize ışık tutabilmek amacıyla hazırlanmıştır.

KALSİYUM

Bebeğinizin gebeliğin 8. Haftasında oluşmaya başlayan kemik ve dişlerinin gelişimi için kalsiyum önemlidir. Gebelikte, normalde gerek duyduğunuz miktarın iki katı kadar kalsiyum gereklidir. Kalsiyum açısından zengin besinler arasında peynir, süt, yoğurt, ve yeşil yapraklı sebzeler sayılabilir. Ancak süt ürünlerinin yağ açısından da zengin olduğunu unutmayın. Bu nedenle yağı alınmış süt ve yoğurdu yeğlemelisiniz.

Günlük fazla kalsiyum gereksinimini şunlarla giderebilirsiniz : 85 gr yağsız peynir , 7 dilim beyaz ekmek, 2 bardak süt, 170 gr sardalye.

Beyaz Ekmek



Yağı Alınmış Süt



Yarım Yağlı Peynir



Lor Peyniri



Taze Badem



Sardalye



PROTEİN

Gebelikte protein gereksinimi arttığı için protein içeren çeşitli besinleri almalısınız. Balık, et, kuru baklagiller ve sütten yapılan besinler protein açısından zengindir. Ancak hayvansal besinler yağ açısından zengin olduğu için aşırı alınmamalı, etin yağsız tarafı yeğlenmelidir.

- Tavuk Eti - Yağsız Kırmızı Et

- Balık - Yumurta

- Yoğurt - Mercimek

- Yer Fıstığı - Kaşar peyniri

- Fıstık Ezmesi

C VİTAMİNİ

C Vitamini plasenta için yararlıdır, vücudunuzun hastalık etkenlerine karşı direncini arttırır ve demirin bağırsaklarda emilimini kolaylaştırır. C vitamini taze meyve ve sebzelerde bulunur. Vücutta depolanmadığı için her gün belli bir miktar alınmalıdır. Uzun süre saklanan ve pişirilen besinlerde C vitaminin çoğu kaybolur. Besinleri tazeyken tüketmeli, sebzeleri ya çiğ yada az haşlayarak yemelisiniz.

- Lahana - Bürüksel Lahanası

- Greyfurt - Portakal

- Domates - Patates

- Karnıbahar - Çilek

- Kırmızı ve Yeşil biber

LİFLİ GIDALAR

Günlük beslenmenizin büyük bir bölümünü oluşturması gereken lifli (posalı) yiyecekler, gebelikte sık görülen kabızlığın önlenmesinde çok yararlıdır. Sebze ve meyveler lif açısından zengindir. Her gün bolca yiyebilirsiniz. Kepekli besinler de lif içerir, ancak diğer bazı besinlerin emilimini bozduğundan fazla yenmemelidir.

- Kepekli Ekmek - Kuruyemiş

- Ahududu - Kepekli Makarna

- Bezelye - Kuru kayısı

- Esmer pirinç - Pırasa

- Kuru Üzüm

FOLİK ASİT

Bebeğin merkezi sinir sisteminin gelişmesi için özellikle ilk haftalarda folik asit gereklidir. Vücutta depolanmadığı ve gebelik süresince normalden fazlasına gerek duyulduğu için her gün alınmalıdır.

Taze yeşil sebzeler folik asit kaynağıdır. Pişirme ile içlerindeki folik asit azalacağı için çiğ ya da az haşlayarak yemelisiniz.

- Ispanak - Yer Fıstığı

- Fındık - Karnıbahar

- Kepekli Ekmek

DEMİR

Gebelikte, hem bebeğin doğumdan sonra kullanacağı demirin depolanması hem de gebelik nedeniyle artan kanınıza yeterli oksijenin taşınabilmesi için normalden fazla miktarda demire ihtiyaç vardır. Hayvansal yiyeceklerdeki demir, sebze ve kuru meyvelerde olandan daha kolay emilir. Et yemiyorsanız, demirin emilimin arttırmak için aldığınız besinlerin C vitamini açısından zengin olması gerekir. Diyet demir eksikliğini gidermek için tek başına yeterli olaz. Dolayısıyla artan demir ihtiyacını karşılamak için demir içeren ilaçların alınması gerekir. Demir, bebeğin ve annenin ana ihtiyaçlarından biridir. Demir eksikliği sonucunda yorgunluk hissi ve konsantrasyon güçlüğünün yanı sıra cilt ve mukozada solukluk, saç dökülmesi gibi bazı fiziksel belirtiler de ortaya çıkar.

Yağsız Kırmızı Et



Ton Balığı



Karaciğer



Gebeliğiniz sırasında aldığınız besinler plesanta aracılğı ile bebeğinize de geçmektedir. O yüzden bebeğinize zararlı olabilecek besin maddelerinden korumanız gerekir.

YAĞLAR

Denğeli bir diyette toplam enerji ihtiyacının %30 u yağlar tarafından karşılanmaktadır.

Tüketilecek yağların seçiminde bitkisel kökenli olanlar (zeytin ve mısırözü yağları) hayvansal olanlara (tereyağı, iç yağı) tercih edilmelidir.

İŞLENMİŞ YİYECEKLER

Konserve gibi işlenmiş yiyeceklerden gebeliğiniz süresince uzak durmalısınız. Bu tür yiyeceklerde genellikle fazladan şeker ya da tuz katılmıştır; fazlaca yağ içerebilirler, içlerinde gereksiz koruyucu, tatlandırıcı, renklendiriciler bulunabilir. Ürünlerin etiketlerini dikkatlice okuyup yapay maddeleri içermeyenleri ya da en az içerenleri seçmelisiniz.

DONDURULMUŞ YİYECEKLER

İşyeri yemekhanelerinden verilen sıcak yemeklerden, önceden pişirilmiş süpermarket yiyeceklerinden, yeni pişirilmiş ve sıcak olmayan tavuk etinden sakınmanız gerekir. Bunlarda bebeğinize geçip tehlike yaratabilmek bakteriler bulunabilir.

BEBEĞİNİZİ KORUYUN

SÜT VE PEYNİR

Tam mayalanmamış peynir ve pastörize edilmemiş süt de zararlı olabilir. Mutlaka pastörize edilmiş süt içmelisiniz.

SIVILAR

Gebelikte böbrekleri çalıştırmak ve kabızlığı önlemek için bolca sıvı içilmesi çok yararlıdır. En iyi içecek sudur. Bu nedenle gebelikte istediğiniz kadar bol su içebilirsiniz.

ÇAY, KAHVE, KAKAO

Bunların hepsinde bulunan kafeinin sindirim sistemine bazı zararları etkileri vardır. Kafein içeren içmemeniz doğru olur. Hatta dayanabilseniz, bu tür içeceklerden gebeliğiniz boyunca uzak durun. Bunların yerine bol bol maden suyu içebilirsiniz.

BİTKİ ÇAYLARI

Gebelik sırasında bitki çayları içmek istiyorsanız bunların etkilerini iyiçe araştırmakta yarar vardır. Paketlenmiş olarak satılan hazır bitki çaylarının bir bölümünde bebeği etkileyebilecek katkı maddeleri olabilir, ancak çoğunun bebeğe zararı yoktur. Hatta ahududu yaprağından hazırlanan çayın doğumu kolaylaştırdığına eskiden beri inanılır.

ŞEKER

Kek, bisküvi, reçel ve meşrubat gibi şekerli yiyecek içecekte gerekli temel besin maddeleri azdır, kilo almanıza neden olabilirler. Enerjinizi ekmek gibi karbonhidratlardan almanız, şekeri azaltmanız yararlıdır.

TUZ

Çoğu insan gereğinden fazla tuz yer. Gebelikte ise aldığınız tuzun miktarını düşürmeniz önemlidir. Fazla tuz bacaklarda şişmelere ve sonuç olarak tansiyonunuzun yükselmesine yol açar.

AŞERME

Gebelikte turşu, muz, karpuz, soğan gibi bazı yiyeceklere karşı aşırı istek doğabilir. Çok arzuladığınız bu yiyecekleri sindirim düzeninizde bozukluğa neden olmuyorsa ve şişmanlamanıza yol açmayacaksa uygun miktarda yemenizde bir sakınca yoktur.

SAĞLIĞINIZI KORUYUN

GEBELİKTE EN YARARLI BESİNLER

Süt, yoğurt, peynir : Kalsiyum , protein



Yeşil yapraklı sebzeler : C vitamini, lif, folik asit



Yağsız kırmızı et : Protein , demir



Tavuk eti : Protein , demir



Sardalye : Kalsiyum, demir , protein



Balık : Protein



Kepekli ekmek : Protein , lif, folik asit



GEBELİKTE EN ZARARLI BESİNLER

Genel olarak tatlı ve şekerlemeler



Şekerli marmelatlar



Likörler



Gazlı ve şekerli içecekler (Kola,gazoz vb.)



Aperatifler



Kızartmalar



Çok fazla kahve ve/yada çay



İki kişilik yemek



HASTALIKLARDAN KORUNUN

Gebelik süresince beslenmeye bağlı olan bazı rahatsızlıklar görülebilir.

Bunlar genellikle rahatsız edici semptomlar olmakla birlikte hamileliğin iyi neticelenmesini engelleyecek derecede değildirler. Yine de bunları kendi doktorunuzla görüşmeniz gerekir.

BULANTI

Gebeliğin ilk aylarında sıklıkla rastlanan bu rahatsızlık gastrik aktiviyeti etkileyen hormonal değişimlere bağlıdır. Bu değişiklikler kimi zaman kusmaya ve bazı gıdalardan tiksintiye yol açabilir. Böyle bir tiksinti oluşursa bu gıdalar için zorlanmayıp başka gıdalara geçilmesi gerekir.

Küçük ve sık öğünlerden oluşan hafif diyet, gastrik aktiviteyi azaltarak hazım müddetini kısaltır. Bu nedenle gün içinde dağıtılmış 5, hatta 6 küçük öğünle beslenilmesi tavsiye edilir.

Sadece ender durumlarda ve kendi doktorunuzun isteği doğrultusunda ilaca başvurmanız gerekebilir.

MİDE YANMASI :

Bu rahatsızlık da hamilelikte sık görülür ve özellikle de büyüyen rahmin midede sıkışmaya yol açması nedeniyle tüm hamilelik müddetince devam edebilir. Bu durum için de küçük ve sık öğünler halinde beslenilmesi tavsiye edilir.

KABIZLIK :

Gebelikte hormonal faktörlere bağlı olarak barsak motilitesi (hareketliliği) azalmaktadır. Bu nedenle gebe kadınlara kepekli ekmek, hububat, meyva, çiğ ve pişmiş sebzeler gibi lif açısından zengin gıdaları bol miktarda almaları tavsiye edilir. Kabızlığa yönelik ilaçların kullanıımı ise tavsiye edilmez.

KİLONUZU KONTROL EDİN

En az haftada bir defa olmak üzere düzenli tartılın. Tartılma işini sabahları aç karnına ve giyinmeden yapın.



Ayda ortalama 1 kiloluk bir artışla gebeliğin sonunda vücut ağırlığınızın 9 ile 12 kilodan fazla artmamış olması gerektiğini hatırda tutun. Ancak, ilk üç aylık dönemde gebeliğin normal gelişimi için herhangi bir kilo artışı gerekmediğini de unutmayın.



Özellikle de el ve ayaklarda şişme görülüyorsa, aşırı hızlı kilo artışlarını (10 günde 1 kilo gibi) derhal hekiminize bildirin. Aynı şekilde, kilonuzda belirgin bir düşüş olursa doktorunuzu durumdan hemen haberdar edin.



GEBELİKTE ÖNERİLEN GÜNLÜK BESİN MİKTARLARI

SABAH KAHVALTISI :

1 su bardağı süt (200 cl)

Beyaz peynir (1-2 kibrit kutusu kadar) 30-60 gr

1 yumurta

1 dilim ekmek

Şeker 15-30 gr.

ÖĞLE YEMEĞİ :

1 porsiyon et

(Izgara-haşlama) 200 gr.

1 porsiyon sebze (200 gr.)

½ su bardağı yoğurt 100 gr.

1 porsiyon meyva 200-250 gr.

AKŞAM ÜZERİ KAHVALTISI :

1 Su bardağı süt 200 cc.

AKŞAM YEMEĞİ :

1 porsiyon et yada balık (200 gr.)

1 porsiyon sebze 200 gr.

1 dilim ekmek 50 gr.

1 su bardağı meyva suyu.