hasta Adet Kanaması

[Bluesky24]

hasta Adet Kanaması

Adet Kanaması



Kadınlarda doğurganlık döneminde 28 gün (4 hafta) ara ile görülen uterustan kan gelmesi olayına det kanaması (menstruasyon) veya halk diliyle aybaşı adı verilir. İlk det kanaması (menarche) kızlarda ergenliğin başladığı 12-14 yaşlarında görülür ve detten kesilme (menopoz) yaşı olan 47-50 yaşlarına kadar sürer.-



Her ay görüldüğü için det siklüsü (mens-truel cycle) denen ve kanama ile sonuçlanan aybaşı, beyindeki hipotalamusun, hipofiz ön lobunun yumurtalıkların ve döl-yatağı iç katının rol aldığı karmaşık bir olaydır. Âdet kanaması sona erdiğinde kısa bir dinlenme süresinden sonra, ute-rusun iç yüzeyini döşeyen ve endometri-um denilen mukoz zarda bazı değişmeler olur. Bazal tabakanın üzerindeki salgı bezlerinin ve kan damarlarının yeniden geliştiği, zarın kalınlaştığı, salgı yapmaya başladığı görülür. Bu arada yumurtalıklarda, yumurta taslağını oluşturan ve folikül adını alan keseciklerden biri hipofiz ön lo-bunda salgılanan folikül stimulan hormonu (FSH) adını alan hormonun etkisi ile büyümeye, olgunlaşmaya, aynı zamanda bu folikülün çevresindeki granuloza hücreleri de öströjen dediğimiz hormonu salgılamaya başlar. Sonunda detin 14. günü olgunlaşan yumurta karın boşluğuna atılır ki buna ovulasyon veya yumurtlama denir. Yumurtlamadan sonra yumurtalıktaki folikül, sarı cisim (corpus luteum) haline dönüşerek lutein hormonu (progesteron) salgılamaya başlar. Bu hormonun etkisiyle de endometriumda ikinci devre denilen sekresyon devresi (luteal phase) başlamış clur. Eğer yumurta sperm tarafından döllenecek olursa (fertilization) endometrium gelişmeye devam ederek desidua şeklinde gebeliğe hazırlanmaya başlar. Eğer yumurta döllenmezse sarı cisim atrofiye uğ-



1 €" Âdet fonksiyonunu beynin altında bulunan hipofiz bezi yönetmektedir.



2 €" Hipofizden salgılanan folikül stimulan hormon (FSH) yumurtayı olgunlaştırmaktadır. Grafikte detin günlerine göre serumda bulunan miktarı izlenmektedir.



3 €" Hipofizin salgıladığı luteinizan hormon (LH)un kan serumundaki değerleri detin ikinci devresinde artmaktadır.



4 €" Sıcaklık (Bazal temparatür) eğrisi detin ikinci yansında progesteron hormonun etkisiyle artış gösterir. Ovulasyon olmadığında artış da görülmez.



5 €" Yumurtalığın yaptığı folikülün hormonu (öströjen) serumda det günlerine göre değişik miktarda bulunur.



6 €" Sarı cismin yaptığı hormonun (progesteron) grafiği.



7 €" Primordial folikül ve det boyunca gösterdiği değişimler.



rayarak büzülür, beyaz cisim (corpus albi-cans) halini alır. Sonunda progesteron düzeyi düşerek endometriumda da sekresyon evresi sona erer ve yumurtlamadan 14 gün sonra det kanaması başlar. Alyuvarlar, akyuvarlar, dökülen epitel hücreleri ve serviks salgısından oluşan toplam 50 cc. lik det kanı 2-7 gün içinde kollumdan vaginaya, oradan da dışarıya akar. Âdet kanının kendine özgü bir kokusu vardır ve pıhtılaşmaz.



Bazı kadınlarda yumurtlama olmadan da det siklüsü devam edebilir ve det görülebilir. Bu durumda anovulatuvar sik-lüsten veya detten (anovular menstruati-on) söz edilebilir ki kadınlarda kısırlık nedenlerinden biri sayılır.



Âdet dönemi ve kanama bozukluklarını belirlemek için yapılan tanımlamalara



göre det görülmemesine amenora, ağrılı det görmeye dismenora, det zamanı kanın çok fazla gelmesine menoraji veya hipermenore az miktarda det görmeye hipomenore, gününden evvel sık sık det görmeye polimenore, seyrek det görmeye oligomenore, det dışı meydana gelen kanamaya ise metroraji adı verilmektedir. İki det arasında yumurtlama zamanına rastlayan günlerde hafif ağrı ile birlikte görülen kanamaya ara kanaması adı verilir ve yumurtlama belirtisi olarak kabul edilir. Bu sırada bazal temperatür dediğimiz beden ısısının günlük değişimlerini gösteren ısı eğrisinde ufak bir düşüşten sonra dete kadar süren yüksek bir seyir izlenebilir.