Damar sertliği neden olur?

[Bluesky24]

Damar tıkanıklığına sebep olan pıhtıların oluşmasında, damar iç duvarında meydana gelen enflamasyonun (yangı) rol oynadığı düşünülerek CRP ölçülmesinin çok faydalı olacağı düşünülüyor. CRP seviyesinde meydana gelen değişiklikler kalp-damar hastalığı habercisi olabilmekte ve tedbir almamızı sağlıyor. Bu değişiklikler, bizlere damarın durumu hakkında bilgi veriyor. CRP ölçümünde klasik olarak kullanılan metotlar 0.5 mg/dL seviyesinde ölçüm yapabilirken yeni geliştirilen highsensitive, hipersensitive ya da yüksek duyarlıklı CRP olarak adlandırılan metotlar ile 0.02 mg/dL gibi çok düşük seviyelerde bile hassas ölçümler yapabilmek mümkün oluyor.







Damar sertliğinde diğer etkenler



Apolipoprotein-B (Apo-B)

Apo-B, zararlı kolesterol olarak da adlandırılan LDL Kolesterol içinde bulunan en önemli proteindir. Her bir LDL kolesterol molekülü içerisinde 1 tane Apo-B molekülü bulunmaktadır. Genellikle Apo-B ölçümü ile LDL kolesterol seviyeleri büyük oranda ilişki gösterse de, özellikle damar sertliğinin ayırıcı tanısında Apo-B ölçümü son derece gereklidir. Bazı hastalarda IDL-kolesterol (intermediate density lipoprotein) metabolizması ve serum içindeki lipid kırıntıları yüzünden LDL kolesterol seviyeleri olduğundan yüksek ölçülmekte ve gereksiz yere ilaç alınmasına sebep olmaktadır. Bu gibi durumlarda gereksiz yere ilaç kullanmamak için Apo-B ölçülmesi yeterli olmaktadır. KORONER KALP HASTALIĞI riski yüksek hastaların tanı ve tedavisinin takibi sırasında Apo-B ve LDL kolesterol ölçümlerinin beraber yapılması tedavinin şekli ve süresinin tayini için hekimlere yardımcı olacaktır.



özellikle LDL kolesterolü normal, yararlı (HDL) kolesterolü düşük olan hastalarda tedaviye karar vermekte Apo-B önemli ölçüde yol göstericidir.

Apolipoprotein-A1 (Apo-A1)

HDL kolesterol bazı alt gruplardan oluşmaktadır. Bu gruplardan HDL 2 dokulardaki kolesterolü karaciğere taşıyan en etkin fraksiyondur. Dolayısıyla serumda ölçülen HDL kolesterol düzeyinin düşük veya yüksek olması hastanın Koroner Kalp Hastalığı'ndan korunduğunun kesin bir göstergesi olarak kabul etmek mümkün değildir. Ancak HDL2 ölçümü yapılabilirse bu bilgi doğru olarak saptanabilir. HDL2'nin yapısında bulunan major protein Apo-A1'dir. Apo-A1 vücudumuzdaki kolesterol metabolizması için HDL kolesterolden daha hassas bir göstergedir. Apo-A1 sentezinden sorumlu olan gendeki mutasyonlar nedeniyle moleküler düzeyde meydana gelen bozukluklar HDL sentezinde problemlere yol açar ve bozuk HDL molekülleri oluşur. Egzersiz ve tedaviye rağmen HDL-kolesterol seviyesi yükselmeyen kişiler Apo-A1 eksikliği bakımından incelenmelidir.

Homosistein (hCys)







İnsan vücudunda sentez edilen bir amino asit olan homosistein (hCys), vücudumuzdaki birçok molekülün yapı taşı olarak kullanılmaktadır. çalışmalar göstermektedir ki hCys ile kalp damar hastalıkları arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. ülkemizde yapılan bir çalışmada kalp damar hastalığı olanlarda hCys değerlerinin normal topluma göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.

çalışmalar; hCys ile kalp ve beyin damarlarını etkileyen hastalıklar ve tıkayıcı pıhtılar arasında anlamlı bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Kan hCys düzeyi normalin üzerine çıktığı zaman damar yapısını hasara uğratarak ve tıkaç mekanizmalarını harekete geçirmektedir.

Yüksek homosistein aynı zamanda, LDL kolesterolün oksidasyonunu hızlandırarak, onu damarlara daha zararlı bir şekli olan okside LDL'ye çevirmektedir. Türkiye'de yapılmış olan bazı çalışmalarda koroner kalp hastalığı olan kişilerin %30'unda HCys değeri normal toplumdan yüksek bulunmuştur. Norveç'te yapılan başka bir çalışmada her 4µmol/L homosistein artışı, miyokard enfarktüsü riskini %40 oranında arttırmaktadır. Yüksek homosistein düzeyi olan hastalarda genellikle Vitamin B12, Folik asit ve Vitamin B6 seviyelerinin düşük olduğu saptanmıştır. Diyetle (meyve ve yeşil sebze, tahıl, mercimek, nohut, ıspanak, fasulye) veya folikasit, vitamin B12 ve vitamin B6 içeren ilaçlar alınarak plazma homosistein seviyesini düşürmek mümkün olmaktadır.

Lipoprotein (a)

Günümüzde yapılan çalışmalar, kısaca Lp(a) olarak gösterilen Lipoprotein(a)'nın koroner kalp hastalığı için bağımsız bir risk faktörü olduğunu kanıtlamıştır. İnsanlardaki Lp(a) konsantrasyonu genetik şifreyle belirlenmekte ve kalıtsal geçiş göstermektedir. Risk değerlendirmesi yapabilmek için herhangi bir zamanda yapılmış bir tek Lp(a) ölçümü yeterlidir. Tedaviyle Lp(a) nın değerini düşürebilmek çok mümkün olmamakla beraber, niasin içeren ilaçlar az da olsa Lp(a) seviyesini azaltabilirler.



Kaynak: saglicaklakal.com