[Bluesky24]

Aşk acısı yüzünden yemeden içmeden kesilip, yataklara düşenler, depresyona girip, rı düşünenler elektroşokla tedavi ediliyor. Bu hastalara çok düşük voltajlı elektrik tedavisi uygulanıyor. Yöntem o kadar etkili ki, hastada üç-beş gün içinde belirgin bir rahatlama ve mutluluk hali görülüyor

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi'nden Psikiyatri Uzmanı Dr. Oğuz Tan, aşkın takıntıya dönüşmesine yönelik sorularımızı yanıtladı...

Aşk bir takıntı mı?

Aşk normal şartlar altında bir takıntı değil, bir duygu. Hepimizin hayatında büyük ihtimalle yaşadığımız bir duygu. Hastalık olsa herkese hasta demek gerekli, böyle bir şey söz konusu değil. Ama bazen aşk hakikaten takıntı, hatta bundan da öte bir hastalık haline gelebiliyor.

Aşk acısı insana neler yaptırırsa, bir hastalık olur?

Aşk güzel bir duygu olmaktan çıkarsa, insana mutluluk vermek yerine acı vermeye başlarsa, hastalık formatını almış olur. Çevremizde de hep görürüz, 'yazık yemeden içmeden kesildi, yataklara düştü' denir. Kişide bunlar belirdiyse, bu artık aşk değil hastalıktır.

JAMES BOND SENDROMU

Herkes aşık olabilir mi?

Ruhsal ve bedensel olarak sağlam her insan aşık olabilir. Ama duygularını aşırı derecede bastıran ya da duygusal donukluk yaşayanlar kolay kolay aşık olamaz.

Aşk psikolojik bir durum mu, yoksa biyolojik nedenleri var mı?

Hem psikolojik hem de biyolojik bir durum. Psikolojik bir durum olduğu ortada; çünkü duygularla ilgili bir şey. İşin çok da önemli biyolojik bir kısmı şu ki, beyinde her duygunun biyolojik bir kökeni var. Beyinde her iki şakak bölgesinde yer alan, 'amigdala' denen bir bölge var, badem şeklinde bir organcık... Kişinin duygusal hayatının merkezi bu bölgedir. Bu bölge canlılarda tahrip olduğu zaman 'duygusal körlük' meydana geliyor. Hayvanlarda bu bölge çıkartılırsa korku, heyecan, kaygı duyguları ortadan kalktığı gibi mutluluk ya da mutsuzluk duyguları, hatta acı çekme duyguları da ortadan kalkıyor. Ama bu bölge elektrikle uyarıldığı zaman, durduk yerde sebepsiz yere korku ve acı çekme ortaya çıkıyor. Ben buna 'James Bond Sendromu' diyorum. James Bond adeta amigdalası olmayan biri gibi. Korku duygusu yok ama başka herhangi bir duygusu da yok. Bir sürü kadınla birlikte oluyor ama en ufak bir şey hissetmiyor, sadece cinsellik...

Bu bölgeye yönelik tedavi yapılabiliyor mu?

Depresyon, ruhsal acı, korku, kaygı tedavisinde kullanılan yöntemler yani, psikoterapi, ilaç, elektroşok kullanılabilir. Elektroşok beynin duygularla ilgili bölgesinin faaliyetini değiştiriyor. Bu bölgedeki kan akımını hızlandırıyor. Hiçbir ilaç vermeden psikoterapi uyguladınız, kişi acı ve saplantıdan kurtuldu ama bunlarda bile beynin duygularla ilgili ölçümü yapıldığında kan akımının hızlı olduğu ortaya çıkıyor ve faaliyet artıyor.

ÇOK ETKİLİ BİR YÖNTEM

Aşkın tedavisi tek başına psikoterapi ile yapılamıyor mu?

Sadece psikoterapiyle de yapılabilir. Ama vaka ağırlaştıkça aşk yüzünden rı düşünen insanlar var. İntihar riski yükseldikçe bu kişilere elektroşok tedavisi yapılıyor.

Elektroşokla aşk tedavisi gören bir daha aşık olmaz mı?

Olabilir. Bu konuda hiçbir engel yok. Psikiyatrik tedaviler insanın duygularını azaltmaz, normale döndürür.

Çok tartışmalı bir tedavi değil mi?

Aşk tedavisinde değil, aşk depresyona dönüştüyse, onun tedavisinde kullanılıyor. Düşük voltajlı elektrik veriliyor, beş-altı minivolt gibi bir elektrik akımı veriliyor ve bu o kadar etkili bir yöntem ki, üç-beş gün içinde belirgin bir rahatlama sağlıyor.

Bunun için hastaneye mi yatmalı?

Genellikle hastane tedavisi gerektiriyor. Depresyon, mani ve şizofrenide de aynı şekilde kullanılıyor.

Bu tedaviyi gören hasta o kişiye yönelik bir daha aşk acısı çekmiyor mu?

Bu tedaviyi yüksek r riski olan kişilerde uyguluyoruz. Kişi tedaviyi görse de görmese de aşk acısı altı ay-bir yıl sonra ortadan kalkar. Beyin onu unutur. Büyük acı çeken, buna dayanamayan, r tehlikesi içinde olan kişiler bize geliyor. Onların bu bekleme süresine tahammülleri olmuyor. Elektroşokta iyilik hali üç-beş gün içinde başlıyor. Kişi kendini iyi ve mutlu hissediyor, saplantılı düşünceler azalıyor. Gülmeye başlayabiliyor.

ALKOL TEDAVİSİ GİBİ...

O kişiyi bir daha görmemesini mi öneriyorsunuz?

O kişiyle ilgili hatıralarla bir süre karşılaşmamasını istiyoruz. Aynı, alkol tedavisi gibi. Bir alkoliğe nasıl evinde şişe bulundurmamasını, alkolden uzak kalmasını önerirseniz, hastaya da bir süre o kişiyle karşılaşmamasını öneriyoruz.

Elektroşok raddesine gelen kişiler genelde kimler oluyor?

Büyük acı çeken, uykusu iyice bozulan kişiler, aşırı bağımlı yapıda, problem çözme becerileri gelişmemiş, savunma mekanizmaları olgun olmayan kişiler genelde bu noktaya geliyor. Sıklıkla 20'li yaşlarda görüyoruz. Bir defa yaş itibariyle aşkı yeni yeni tanıyorlar, ama henüz kişilikleri de tam olarak oturmamış oluyor.

Uzman desteği gereken aşıklar

ŞÜHPECİ AŞIK

Çok kıskançtır, sudan sebeplerle aldatıldığı şüphesine kapılır, zihni hep ihanete uğrayacağı düşüncesiyle meşguldür. Ketumdur, duygu ve düşüncelerini paylaşmaz. Söylenenlerin ve görünenlerin arkasında başka sözler olduğunu düşünür. Çok alıngandır.

YALANCI AŞIK

Toplum kurallarına uymaz, kanunla başı derde girer. Kız kaçıranlar, tecavüz edenler, acımasızca kadın dövenler, genellikle bunlar arasından çıkar. Sorumsuzdur, belli bir işte sebat edemez. Mali yükümlülüklerini yerine getirmez. Pişmanlık duygusu yaşamaz.

KENDİNE AŞIK

Çok önemli biri olduğunu düşünür. Başarı ve yeteneklerini abartır. Özel ve biricik olduğuna inanır. İnsanları sömürür, kendi çıkarları için başkalarını kullanmaktan çekinmez.

OYUNCU AŞIK

İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsızdır. Duyguları yüzeyseldir, sığdır, hızla değişir. Dikkat çekmek için dış görünüşünü kullanır. Üslubunda ayrıntılara yer vermez. Anlattıklarında dış görünüşler hakimdir. Hal ve hareketleri abartılıdır.

İSTİKRARSIZ AŞIK

Bir gün sevdiğine aşırı değer verir, ertesi günü yerin dibine batırır. Bazı kişiler yücenin yücesi, bazıları aşağının aşağısıdır. Ani hareketleri vardır, aşırı para harcayabilir. Sinirini kontrol edemez.

BAĞIMLI AŞIK

Günlük kararlarını bile başkalarına danışmadan, bol miktarda nasihat ve güvence almadan veremez. Hayatının önemli alanlarına ait sorumlulukları başkalarının yüklenmesini bekler. Bir ilişkisi bittiğinde acilen başka bir ilişki arayışına girer. Yalnız kalmaktan aşırı derecede korkar.

KURALCI AŞIK

Zihni ayrıntılarla kurallarla listelerle, düzenle organizasyonla şemalarla sürekli meşguldür. Mükemmeliyetçidir, hedeflediği standartlar hiçbir zaman gerçekleşmediği için projelerini bir türlü bitiremez. Kendisini işe verimli olmaya adamıştır.

ÇEKİNGEN AŞIK

Çekingen insanlar genellikle sevgili bulamazlar. Bunların arasından büyük platonik aşıklar çıkar. Dolayısıyla, çekingen aşık çoğu zaman karşımızdaki kişi veya bizi terk eden sevgili değil, tanımadığımız gizli hayranımızdır.

Her bahar aşık olup acı çekene özel terapi

İnsan bir kere mi aşk acısı çeker? Birkaç kez aşk acısı yaşamak, durumu sürekli hale getirir mi?

Hayatında bir kere aşk acısı çekenler olduğu gibi, her bahar aşk acısı çekenler de var. Bu şekilde, her bahar büyük bir heyecanla aşık olup, acı çeken kişilere biz 'fırtınalı kişiler' diyoruz. Aynı dönemlerde aşık olup, her aşık oldukları kişinin ardından rı düşünüyorlar. Onlar için aşk acısı dayanılamayacak kadar büyük oluyor. Bu kişiler bizim tedavimize ihtiyacı olan hasta grubuna giriyor.

Siz hiç hastalık derecesinde aşk acısı çektiniz mi?

Her insan gibi ben de yaşadım elbette. Başa çıktım. Nietzsche 'Beni öldürmeyen şey beni güçlendirir' der.



Kara sevda çekenin hafızası bozuluyor

Kara sevda sadece imk ansız aşklarda mı olur?

Birbirlerine aşık olan ama bir türlü bir arada yaşayamayan insanlarda kara sevda görülür. Kara sevdanın yoğun hali kişide depresyon doğurabilir. Aldatma, aldatılma, kişinin kendi rızasıyla boşanması bile bazen depresyona neden olabilir. Mantığı boşanmasını söyler, evliliğini devam ettirmek istemez ama yine de depresyon belirtilerinin hepsi görülebilir. Dikkat, hafıza ve konsantrasyon bu kişilerde bozulur. Bu gibi durumlarda ortaya çıkan bir başka belirtiye 'ruminasyon' diyoruz. Bu, 'geviş getirmek' demek. Zihnin geviş getirmesi, yani aynı düşüncenin sürekli zihne çıkmasıdır. Aşk acısı çeken insan da sürekli sevdiği insanı düşünür. Bu duygusunu, zihin bulanıklığını bastırmaya çalışır ama bastıramaz. Zihni sürekli geviş getirir, adeta 24 saat boyunca sadece sevdiği kişiyi düşünür.



http://www.sabah.com.tr/



Uzm. Dr. Oğuz Tan





Kaynak: MCA