Vanilya, Vanille, Vanilla planifolia

[Bluesky24]

Vanilya, Vanille, Vanilla planifolia

Şifalı Vaniya

Familyası: Salepgillerden, Knabenkrautgewaechse, Orchidaceae

Drugları: Vanilya meyvesi: Vanillae fructus

Vanilyanın fasulyenin kapcığına benzeyen meyvesi özel kurutmadan (fermantasyon) sonra çayı yapılır, baharat olarak veya eterikyağı aromaterapisinde kulanılır.

Giriş: Vatanı güney ve orta Amarika olan Vanilyanın oldukca çok türü vardır, fakat genelikle şifalı vanilya olarak bilinen vanilla plniflia'nın alttürleri kulanılır. 16. yüz yılda Fransızlar tarafından Avrupaya getirilen bitki birçok Asya ve Afrika ülkesinde, doğu Afrika, Mdagaskar, Reunion, Seylon, Endonezya ve Meksikada yetiştirilmektedir. Günümüzde en çok Meksika, Cava ve Boyrbo (Reunion) vanilyaları kulanılmaktadır.

Bu vanilya türlerinin birleşimindeki eterik yağlar birbirlerine oldukca yakındır. Asya ve Afrika ülkelerinde yetişen oldukca vanilyalar çiçek açmalarına ragmen meyveye dönüşmemesi insanları şaşırtmıştır. Yapılan araştırmalarda vanilyanın sinekkuşu veya tropik Amarikaya has böcekler tarafından dölendiği tesbitedilmiştir. Bunun üzerine Asya ve Afrika ülkelerinde sunni olarak çiçekleri iki parmakla hafif sıkmakla yapılmıştır.

Botanik: Gövdesi yetiştiği iklime ve toprağa göre 20 metre boyunda olabilir, tüysüz parlak ve etkilidir. Yapraklari mızrak şeklinde, kenarları bütün, koyu yeşil veya sarımsı yeşil rnkli, etli ve her yaprağın karşısında bir halizon vardır ve halizonlar çevresindeki ağaç, duvar veya çit tırmanır. Meyveleri fasulye kapcığını andırır ve uzuncadır. Olğunlaşan Meyveleri sarımsı renklidir.

Yetiştirilmesi: Vanilya tropik ülkelerde yetişen bir bitki olup Türkiyede ancak seralarda veya botanik bahçelerde yetiştirilebilir.

Hasat zamanı: Olğunlaşan meyveleri 3-4 dakika kaynarsuya daldırılıp çıkarıldıktan sonra küplerde terlemesi beklenir ve 3-4 hafta güneşte kurutuktan sonra kulanılır. Vanilya 15-25 cm uzunluğunda 5-10 mm eninde yastı, siyahımsı renktedir.

Birleşiminde:…

Tesirşekli:…

Kulanılması: a-) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılmamıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Vanilya yerine daha etkili olan başka bitkiler kulanılmalıdır. Örneğin depresyona karşı Kılıçotu preparatları veya Gökçek İksiri daha etkildir.

b-) Aromaterapisinde: Vanilya yağı parfüm, yüzkremi, vücutyağı, banyoyağı yapımında ve aromalambasına katmak için vede stres, depresyon ve korkuya karşı kulanılırsada daha etkili olan bitkiler mevcuttur.

c-) Halkarasında genelikle pasta, kuru pasta, kek, çikolata, bisküvit, mahallebi, dondurma vb. Tatlıların yapımında tatlandırıcı, güzel koku ve aroma verici olarak kulanılır.

Yantesiri: Vanilyanın bilinen bir yantesiri yoktur, fakat bazı kişilerde alerjik etkiye sahip olabilir.