Tırnak Sağlığı

[Bluesky24]

1-UZUN VE KISA TIRNAKLAR

Sağlıklı tırnaklar hep daha çekicidir. Onlar kişinin, alışkanlıklarını ve sağlığını iyi veya kötü yansıtırlar.Kadınlar erkeklere oranla tırnaklara nasıl bakılacağı hususunda daha fazla bilgilidirler ve tırnakları en uygun şekilde muhafaza etmek için, oldukça fazla zaman ve para harcarlar.



Kozmetik görünümlerinden başka, tırnaklar daha önemli fonksiyonlar da sunarlar. Nesneleri kullanırken, toplarken ve tutarken bize yardımcı olurlar, ayak ve el parmaklarının ince derisini muhafaza ederek desteklerler.



En önemlisi tırnaklar bizlerin genel sağlık durumunu en iyi şekilde yansıtırlar.

Tırnaklar el ve ayak parmak uçlarında bulunan deri hücreleri tarafından üretilir. Tırnakların keratinden oluşan bir yapıları vardır.Bu dayanıklı protein, sadece saçta ve deride bulunur. Tırnağın kendisi farklı tabakalardan oluşur.







TIRNAK TABAKASI: El ve ayak parmakları üzerinde tırnağın görünen kısmıdır.



TIRNAK YATAĞI : Tırnak tabakasının altındaki deri



MATRİX(Tırnak kökü): Tırnağı üreten tabaka, büyük bir kısmı üst derinin altındadır.



LUNULA (Aycık) : Matrix�in bir parçasıdır.Beyazımsı, tırnak tabakasının üst kısmında yarım ay şeklindedir. Genellikle başparmak üzerinde daha belirgindir.



CUTİCLE(ÜST DERİ): Tırnak tabakasının kenarlarını kaplayan ince bir deri dokusudur.



TIRNAK KATLARI : Tırnağın iç ve yan kenarlarını destekleyen, çevreleyen deri katlantılarıdır.

2-Tırnaklar, saç gibi, matrixten büyür.Yaşlı hücreler büyüdükçe yerlerini yenileri alır. Bunlar sıkıştırılmış, yassılaştırılmış ve sertçe şekillendirilmiştir. Tırnakların günde ortalama büyümeleri 0,1 mm�dir. Bu oran, yaşa, yılın zamanına, aktivitelere bağlı olarak değişebilir.



El tırnakları, ayak tırnaklarından daha hızlı büyür.Dominant el veya ayağın tırnakları diğerine göre daha hızlı büyür.Tırnaklar kışa nazaran yazın daha hızlı büyür. Kadınların tırnakları erkeklerinkinden daha hızlı büyür.Ancak hamilelik ve ileri yaş dönemlerinde farklılıklar olabilir. Tırnakların uzaması/büyümesi hastalıktan ve hormonal bozukluklardan da etkilenir.

SIK GÖRÜLEN TIRNAK HASTALIKLARI

Tırnaklar yerleşimlerine bağlı olarak, yıpranmaya daha çok müsaittirler.Tırnak hastalıkları, tüm deri hastalıklarının %10 �unu oluşturur. Çoğumuz, ömür boyu en az bir defa parmaklarımızı kapıya sıkıştırmışızdır.Ayak tırnaklarımızda batma ya da dolamaya dayanmak zorunda kalmışızdır.Genellikle küçük tırnak yaralanmaları zamanında iyileşirler.Ancak ciddi yaralanmalar veya hastalıklarda, profesyonel tedavi gerekir.Bazı belirtiler tırnak hastalıklarına işaret edebilir.Tırnak etrafındaki derinin şişmesi ve sızlaması sonucunda tırnaklarda renk ve şekil değişiklikleri görülebilir.



Tırnakta beyaz çizgilenmelerin bulunması, girinti,çıkıntı ve çukurluklar bulunması söz konusu olabilir.Bunları mutlaka bir dermatolog değerlendirmelidir.

3-BEYAZ LEKELER:Tırnak üzerindeki beyaz noktalar çok görülür ve nükseder. Bunlar küçük, yarım dairesel noktalardır. Tırnak tabanındaki (matrix)tırnak hücrelerinin üretildiği yerlerde oluşan darbelerden sonra gelişir.Özellikleri yoktur.Tedavi edilmeleri gerekmez.Zamanla yok olurlar. Bazen ayak tırnaklarında uygunsuz ayakkabılardan ve atletik aktivitelerden dolayı darbeler görülebilir.

KANAMALAR

Tırnak yatağındaki kılcal damarların darbe sonucu kanaması halinde ince diklemesine kıymık şeklinde kanama odakları oluşabilir.Bu tip kanamalar ilaç ve bazı hastalıklara bağlı olarak da oluşabilir.

TIRNAK BATMASI

Deri içine doğru büyüyen ayak tırnakları genel bir tırnak sorunudur. Ayak başparmak tırnaklarında daha sık görülür. Uygunsuz tırnak kesimi, dar ve kalitesiz ayakkabılarda; tırnak köşesinin derinin içine doğru kıvrılmasına neden olabilir. Tırnağın uzaması, ağrılı ve sızılı olabilir.Bazen de enfeksiyona kadar ilerleyebilir. Böyle durumlarda tedaviye başvurulmalıdır.

MANTAR ENFEKSİYONLARI

Mantar enfeksiyonları bütün tırnak hastalıklarının yaklaşık olarak % 50�sini oluşturur. Tedavisi zor olabilir. Ayak tırnaklarında, el tırnaklarından daha çok görülür. Bu rahatsızlık, tırnak kökünün tırnak yatağından ayrılmasına sebep olur. Beyaz, yeşil, sarı veya siyah renkte aşırı tırnak büyümeleri görülebilir ve tırnak yatağında da renk kaybı oluşur. Tırnak üstü veya tırnağın altındaki deri etkilenebilir. Ayak başparmak tırnakları mantar enfeksiyonlarından kolay etkilenirler. Çünkü rutubet ve ısıya dada fazla maruz kalırlar.

BAKTERİYEL ENFEKSİYONLAR

Tırnak çevresinde kırmızılık, şişlik ve ağrı bakteriyal enfeksiyonu gösterir. En genel sebep tırnaktaki travmadır. Suyla ve kimyasal maddelerle temasta tırnak çevresindeki derinin yapısını bozabilir.Halk arasında dolama diye bilinir.

TÜMÖR(SİĞİLLER)

Tümör ve siğiller tırnağın herhangi bir bölümünde bulunabilir. Bunlar tırnak tabakasının şeklini değiştirebilir. Tümör veya siğilin büyümesi sebebiyle tırnak yapısı bozulabilir. Tırnak tümörleri kanser ve kanser olmayan şeklinde sınıflandırılır. En genel kanser olmayan tümörler siğillerdir.Bunlar deri etrafını veya tırnak altını etkileyen virüs enfeksiyonlarıdır. Çok ağrılıdır. Bazen ayak parmağı veya el parmağının kullanımı kısıtlayacak kadar ilerleyebilirler. Tedavisi çok kolaydır. Eğer siğil veya tümör tırnak katının içine yayılırsa veya tırnak tabakasının kendi içine yerleşirse onu tedavi etmek için cerrahi müdahele gerekir.

SEDEF HASTALIĞI

Sedef hastalığı kırmızı bir leke üzerinde pul pul kepeklerle karakterize bir kronik deri hastalığıdır. Sedefli insanların %10-50�sinde, sedef romatizmasi olanların ise %80�inde tırnak problemleri görülür. Belirtileri: tırnakta yüksük benzeri çöküntüler, dalgalanma , renk değişiklikleri, kıymık şeklinde kanama ve tırnağın soyulmasıdır. Sedefli tırnağın belirtileri el tırnakları üzerinde daha dikkat çekicidir.

ALIŞKANLIKLAR/TİKLER

Tırnak yeme özellikle küçük yaştaki çocuklar arasında genel bir problemdir. Alışkanlık yaşın büyümesiyle tipikleşebilir. Yetişkinlerde ve biraz yaşça büyük çocuklarda can sıkıntısındandır. Tırnak yeme sadece tırnakların görünümünü bozmaz. Enfeksiyonel organizmaları parmaklardan ağıza çok yönlü taşımanın en iyi yoludur. Tırnak yeme alışkanlığı parmakların etrafındaki deriye zarar verebilir. Enfeksiyonun tırnak içine, altına içeri girip yayılmasına yol açabilir. Tırnak cilalarının ve tırnak sıvılarının uygulanmasıyla tedavi mümkündür. Bir dermatolog eğer gerekirse, başka tedaviler de tavsiye edebilir.Tırnak hastalıkları bizim nesneleri tutma becerilerimizi etkileyebilir. Yürüme tarzımızı, dokunma duyumuz vb.



Genel olarak tırnak hastalıkları terapiye çok yavaş cevap verir. Bunun sebebi tırnakların yavaş büyümesi ve ilaçların yavaş emilimidir. Tedaviler genel olarak cerrahi ve cerrahi olmayan olarak tanımlanır. Cerrahi tedaviler tümörlerin alınması veya anormal yapıyı düzeltmek için, cerrahi olmayan tedaviler ise dıştan kullanılan veya ağızdan alınan ilaçlar için kullanılır.

TIRNAK BAKIMININ TEMEL KURALLARI

1- Tırnaklarınızı temiz ve kuru tutunuz!



Bu tırnak altında toplanan bakteri ve diğer enfeksiyonel organizmaları uzak tutmaya yardım



eder.



2- Eğer ayak tırnaklarınız, kalın ve kesilmesi zor ise, onları sıcak tuzlu suda iyice ıslatınız. 5 ile 10 dk. arası %10�luk üre içeren krem uygulayın, recetesiz satılabilen bir kremdir. Her zaman uygun şekilde kesiniz.



3- Tırnaklar düzgünce karşıdan karşıya ve hafif dairemsi (maksimum düzgünlükte) kesilmelidir. Bunun için keskin bir tırnak makası kullanın.



4- Tırnaklarınıza şekil vermek ve şeytan tırnaklarını yok etmek için steril törpü ve aletler kullanınız.



5- El tırnaklarını yemeyiniz.



6- Tırnak katmanlarında mutlaka tıbbi tedavi isteyiniz!



7- Herhangi tırnak düzensizliğinde dermatoloğunuza başvurunuz. Tırnak değişimleri ve şişmeler sizde ciddi problemin göstergesi olabilir.

KAYNAKLAR

1. AAD, Patient Education Pamplet 2003

2. Robert Baran; Nail Disorders; 1999

3. Robert Baran, Howard Maibach, Cosmetic Dermatology

4. Milady's Textbook of Cosmetology, 2000

Elmas ÜNVER

Dr. Celalettin R. ÇELEBİ