[Bluesky24]

Nöropatik Ağrı





Nöropatik ağrı nedir? Nöropatik ağrı, merkezi ya da çevresel sinir sisteminin hasar görmesi sonucunda ortaya çıkan müzmin ağrıya verilen isimdir. Nöropatik ağrı, çevresel ve merkezi sinir sistemi arasındaki karmaşık ilişkilerle ortaya çıkar.

Nöropatik ağrı nasıl belirti verir? Nöropatik ağrı, hastalar tarafından çeşitli şekillerde tanımlanabilir, ancak en sık kullanılan tanımlayıcı kelimeler batıcı, delici, saplanıcı, yakıcı iğnelenme tarzında ağrıdır. Ağrı çok şiddetli olabilir, uzun süredir ve bilinen ağrı kesici ilaçlara cevap vermez. Nöropatik ağrı, diğer bir çok ağrı tipinin aksine genellikle geceleri artar. Hasta gündüz nispeten daha rahattır.

Nöropatik ağrı hayatımızı nasıl etkiler? Nöropatik ağrı, yaşamlarımızda fonksiyonel, fiziksel, psikolojik, duygusal ve sosyal etkiler oluşturur. Kronik ağrı, uyku bozukluğuna, sosyal yaşamın aksamasına, depresyon ve gerginliğe yol açar. Ağrı kişiden kişiye farklı derecelerde olabilmekte, hatta aynı kişide günün değişik saatlerinde farklılaşabilmektedir. Ağrı çok şiddetli olabilmektedir; öyle ki, bazı hastalar ağrı nedeniyle çalışamaz, yürüyemez, uyuyamaz, hatta giysilerin sebep olduğu yanma hissi nedeniyle giyinemez hale gelmektedir.

Nöropatik ağrı oluşumuna yol açan durumlar nelerdir? Nöropatik ağrıya sebep olan başlıca durumlar arasında diyabet yani şeker hastalığı, böbrek yetersizliği zona gibi enfeksiyon hastalıkları çeşitli damar hastalıkları, alkolizm bazı nörolojik hastalar ve kanser yer alır. Bu gibi hastalıkları olan kişilerde uzun süreli ağrı ortaya çıktığında nöropatik ağrı olabileceği düşünülmelidir. Ayrıca bazı tarvmatik durumlarda cerrahi operasyonlar nöropatik ağrıya sebep olabilir.

Nöropatik ağrının sıklığı nedir? Nöropatik ağrı genel olarak 1000 kişiden 15 inde ortaya çıkmaktadır. Şeker hastalığına bağlı nöropatik ağrı, gelişmiş ülkelerde en sık rastlanan nöropatik ağrı tipidir. Yeni teşhis konan şeker hastalarının %8 inde bulunan nöropatik ağrının, uzun zamandır şeker hastası olan kişilerde %61 oranına kadar çıkabildiği saptanmıştır. Zona geçiren kişilerin %22 sinde bir yıldan uzun süre ile ağrı oluşmakta, 70 yaşın üstündeki kişilerde bu oran %48 e kadar çıkmaktadır.

Nöropatik ağrı tanısı nasıl konur? Nöropatik ağrı tanısında ağrının niteliği, zamanı, dağılımı, eşlik eden diğer belirtilerin dikkatle araştırılması önem taşır. Ağrının değerlendirilmesinde en güvenilir yol hastanın bildirimidir. Nöropatik ağrı, sinir dağılımına uygun şekilde özel bir yerleşim sergiler, örneğin şeker hastalarında çorap veya eldiven tarzında ağrı oluşması tipiktir. Muayenede bazı hislerin alınamadığı, reflekslerin kaybolduğu hafif bir uyaranla şiddetli ağrı oluştuğu saptanabilir, çevre kaslarında kasılma olduğu görülebilir. Tanı konulması için hastaların duygusal yakınmalarının yanı sıra sinirlerde hasar oluştuğunun gösterilmesi yeterlidir. Tanıyı kesinleştirmek için EMG (elektromiyografi) gibi sinir iletisini ve aynı zamanda kasların durumunu değerlendirilen testler yapılabilir.

Nöropatik ağrı nasıl tedavi edilir? Nöropatik ağrı tedavisi çok yönlü bir tedavidir, ilaç tedavisini psikolojik girişimleri, altta yatan hastalığın tedavisini içerir. Bazı hastalara cerrahi uygulamalar ve bölgesel sinir blokları yapılması faydalı olmaktadır. Nöropatik ağrıya sebep olan hastalığın tedavi edilmesi gerekir, örneğin şeker hastalarında kan şekerinin sık kontrol altında tutulması önemlidir. Nöropatik ağrı tedavisinin temelini ağzı yolundan alınan ilaçlar oluşturmaktadır. Nöropatik ağrı standart ağrı kesici ilaçlara yeterince cevap verememektedir, ancak günümüzde etkili ve güvenilir tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bunların dışında stresi azaltmaya yönelik davranışsal terapilerinde ağrının azaltılmasında yararlı olduğu bilinmektedir. Ayrıca TENS, akupunktur, egzersizler gibi fizik tedavi yöntemleri de faydalı olur.