Nefes Darlığı (Dispne)

[Bluesky24]

Bilindiği gibi normal solunum bilinçsiz ve rahat bir biçimde dakikada ortalama olarak 12 â€" 15 ritmik hareketlerle gerçekleştirilir. Solunum hareketlerinin rahatsız bir biçimde ve bilinçli olarak gerçekleştirilmesi olayına Nefes darlığı denilmektedir. Hasta adeta nefes alma zorunluluğunu her an yaşamaktadır. Bir hava açlığı içindedir. Çeşitli hastalıklarda, değişik özelliklerde nefes darlığı biçimleri ortaya çıkmaktadır. Nefes darlığı yalnız solunum sistemi hastalıklarında değil, aynı zamanda bazı kan ve beyin hastalıklarında, kalp hastalıklarında, şeker hastalığında, bazı psikiyatrik hastalıklarda ve fizyolojik olarak tamamen normal durumlarda da ortaya çıkmaktadır.Sol kalp yetmezliğinde hastalar yatağa uzandıklarında bir süre sonra nefes darlığından yakınırlar. Bu nefes darlığının nedeni yatağa uzanmış durumdayken akciğerlere bir miktar kanın göllenmesidir. Bu gibi hastalar, nefes darlığı başladığında hemen yastıklarının sayısını çoğaltarak vücutlarım daha dik bir duruma getirirler ve böylece akciğerlerdeki kan göllenmesini azaltarak daha rahat solunum yapabilme olanağına kavuşurlar. Kalp yetmezliği ilerledikçe baş altına konulan yastıkların sayısı artar. Yatakta adeta oturur durumda yapılan bu solunum tipine Ortopne denilmektedir. Ortopnede yardımcı solunum kasları da (skalen kaslar ve sternokleidomastoid kaslar vb) solunum hareketlerine katılmaktadır. Bronşial astma, akciğer ödemi, mediasten tümörlerinin yatar durumda solunum yollarına baskı yapması ve benzeri durumlarda da ortopne tipi nefes darlığı görülür. Ateşli hastalıklarda, anemilerde (kansızlık), zatürree(pnömoni),akciğer zan iltihaplarında ve diğer bazı akciğer zan hastalıklarında, Polipne Takipne denilen tipte bir nefes darlığı gelişir. Bu tip nefes darlığında hasta solunum sayısını çoğaltmıştır. Şoka girmiş hastalarda da takipne tipinde bir nefes darlığı (dispne) görülür. Solunum yüzey eldir ve sayısı artmıştır. Buna karşın hasta nefes darlığı çekmektedir. Solunum hareketlerinin ileri derecede yavaş yapıldığı bir nefes darlığı tipi daha vardır. Bu tipe Bradipne denilmektedir. Bazı bradipnelerde yavaşlayan, nefes alma olayıdır, örneğin üst solunum yollarının yabancı bir cisimle tıkanması, gırtlakta oluşan tümör veya gırtlaktaki bir iltihaba bağlı olarak oluşan gırtlak ödemi ya da mediastenden kaynaklanan bir tümör, nefes alma olayını zorlaştırıp, uzatarak bradipne tipinde bir nefes darlığına neden olabilir. Bazı bradipneler nefes verme olayının uzamasına bağlıdır. Bu tip bradipneye en iyi örnek bronşial astma vakalarıdır. Bronşial astması olan bir hastanın nefes verme süresi uzamıştır.



Kaynak: Nefes Darlığı (Dispne)