Besin zehirlenmesine dikkat

[Bluesky24]

Besin zehirlenmesine dikkatBulantı, karın ağrısı, kusma, ateş gibi şikâyetlerle kendini gösteren zehirlenmelere neden olan gıdanın alınması ve belirtilerin ortaya çıkması arasındaki süre etkene göre değişirArkadaşına gönderSitene ekleSayfayı yazdırBesin zehirlenmeleri, mikroorganizmalar ve toksinlerin veya çeşitli kimyasal maddelerle kontamine yiyeceklerin yenmesiyle oluşan ve etkene göre çok değişik belirti ve bulgular gösterebilen klinik bir durum. Son üç gün içinde aynı besin maddelerinden yemiş, birden fazla kişide de benzer belirtiler görüldüğünde besin zehirlenmesi akla gelmelidir. Besinin alınması ile belirtilerin çıkması arasındaki süre etkene göre de değişir. VKV Amerikan Hastanesi'nden Dr. Arzu özgeneci besin zehirlenmeleri konusunda bilgi verdi.

1) 1 - 6 saat içinde başlayan bulantı ve kusma: Bu kadar kısa sürede çıkan zehirlenmeler genellikle toksinlere bağlıdır ve toksin besin üzerinde sentez edilmiştir. Etken mikroorganizmalar; S. Aureus ve Bacillus Cereus'tur. Bu tip zehirlenmede kusma, ishal, karın ağrısı tipiktir. Ateş genellikle yoktur. Toksin ile gastrointestinal sistemin etkileşimi ve toksin uyarısının sinirlerle kusma merkezine ulaşması karın ağrısı ve kusmaya neden olur.



Hangi besinlerde bulunur?

Staph Aureus; kümes hayvanları, yumurta, pastalar, etler, konserveler



Bacillus Cereus; Pirinç, tahıllı yiyecekler, sebzeler.

2) 8 - 16 saat içinde başlayan karın ağrısı ve ishal: Nedeninin; clastridium perfringies olduğu düşünülür. İshal ince karın ağrısı belirgin olup, ateş ve kusma az görülür. Belirtiler 24 saat içinde görülür.



Hangi besinlerde var?



Biftek, soslar, konserveler, kümes hayvanları, ısıtılmamış et.

3)16- 48 saat içinde başlayan karın ağrısı: Salmonello, Shizella, E. Coli, Vibriolar neden olur. Doku İnvazyonu nedeniyle, dışkıda kan ve lökosit olabilir. Diğere besin zehirlenmelerinden farklı olarak ateş sık görülür. Belirtiler bir haftada sonlanır.



Hangi besinlerede bulunur?



Salmonello; kümes hayvanları, çikolata, kurutulmuş yiyecekler, süt ürünleri, yumurta.



Shizella; yazın sık olur, yumurta ve yeşil salatalıklar .



E. Coli; yaz ve sonbaharda sık olup, hamburger ve çiğ sütte.



Vibrio; Kabuklu deniz ürünlerinde bulunur.

4)16 - 72 saat içinde başlayan karın ağrısı ve sulu ishal: En sık etkeni; E. Coli, Vibriocholera ve Vibrio pashemolitizus'dur. Bol ishal, karın ağrısı ve kusma olur. Kusma sıktır ve belirtiler 24-48 saatte kaybolur.

5)18 - 36 saat içinde başlayan bulantı, kusma, ishal, paralizi: Etken, Clostridium'dur. Uygun hazırlanmamış yiyeceklerde nönotoksinlerle oluşur.



Bulantı, kusma, ishal, gibi belirtiler olunca akla gelmelidir. Nörolojik belirtiler geliştiğinde kabızlık görülür.



Hangi besinlerde bulunur?



Clostridium Botulinum; sebzeler, meyveler, bal, balık, püre ve konservelerde bulunur. Nörotoksin tek başına hastalık yapabilir. Kimyasal maddelere bağlı besin zehirlenmeleri de sık görülür. Bakır, çinko, kalay kadmiyum gibi ağır metallerin besin maddelerine karışmasına bağlı zehirlenmeler olabilir. Bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi belirtiler 2 3 saatte geçer.

Gıda zehirlenmelerinde tanı nasıl konur?

öykü, inkübasyon süresi ve klinik bulgularla şüphelenilen etken uygun örneklerin laboratuvara gönderilmesi ile saptanabilir. Gönderilecek örnekler; şüphelenilen etkene göre değişirse de kusmuk, goita, yiyecek ve serum örneklerinin birlikte gönderilmesi en uygundur.

TEDAVİ:

Destekleyici tedavi yapılır.



1) Sadece gastroinlesinal belirtiler varsa; antibiyotik gereksizdir.



2) İshal varsa; ağızdan ve/veya damardan sıvı verilir.



3) İshal kesici ilaçlardan kaçınılmalıdır.



4) Temizliğe önem verilmelidir.



5) İshalli kişilerin gıdaları ellememesi gerekir.

KORUNMA:

1) Besinler hazırlanırken yeteri kadar ısıtılmalıdır.



2) Pişirildikten sonra bir saat içinde yenmelidir.



3) Depolanacak besinler en kısa zamanda soğutulmalı (1-1,5 saatten önce) ve saklanacak yerin sıcaklığı 4 dereceden az olamalıdır.



4) Küçük miktar yiyecekler yeniden ısıtıldığında kaynama noktasına kadar ısıtılmalıdır.



5) Mutfak ve depoların temizliği sağlanmalıdır.



6) Hayvanların beslenmesi, bitkilerin yetiştirilmesi, ve hiketiziye ulaşıncaya kadar olan devrede kontaminasyon önlenmelidir.



7) özellikle toplu yemek veren yerlerdeki aşçılar ve personel eğitilmelidir.



8) Kontamine yiyaeceklerin hemen toplanması için piyasa kontrolü yapılmalıdır.



9) Epidemiler (salgınlar) erken tanımlanarak gerekli önlemler alınmalıdır.



10) Pişirildikten sonra besinlerin yeniden kontamine olması önlenmelidir.

Kaynak: Milliyet Sağlık