UPJ Darlığı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

[Bluesky24]

UPJ Darlığı Hakkında Bilmeniz Gerekenler





UPJ nedir? UPJ darlığı nedir?Böbreğin en önemli görevi kanı filtre edip, atık maddeleri ve fazla tuzları oluşturduğu idrar ile vücut dışına atmaktır. Böbreğin oluşturduğu idrar öncelikle böbrek içindeki küçük sonra büyük toplayıcı kanallardan idrarın toplandığı havuza (pelvis renalis) gelir ve buradan üreter ile idrar kesesine (mesane) bir süre depolanmak üzere iletilir. Pelvis ile üreterin birleştiği noktaya UPJ -üreteropelvik junction türkçesiyle bileşke-denir.Özellikle çocukluk çağında olmak üzere, böbrekteki havuz (pelvis) ile üreter arasındaki geçiş noktasında idrarın taşınmasında bir darlık sonucu idrar drenaj sorunu olmaktadır. Buna üretero-pelvik bileşke darlığı (UPJ darlığı) denir. İdrarın iletimindeki bu engel nedeniyle, idrar böbrek havuzunda (pelvis) birikir ve pelviste genişleme (hidronefroz) meydana gelir. Bu zamanla böbrek fonksiyonlarında azalmaya ya da tamamen böbreğin fonksiyonunun yitirmesine neden olur.UPJ darlığında en sık neden doğumsal olarak bu bileşkedeki kas hücrelerinin gelişmemesidir. Bu genellikle 1500 çocuğun 1'inde olur. Bu daralma genellikle anne karnında, böbrek gelişme döneminde başlamaktadır. Zamanımızda, genellikle anne karnında iken yapılan ultrasonografi takiplerinde tespit edilmektedir.Erişkin yaşlarda daha az sıklıkta karşılaşılmasına rağmen, darlığa ve bunun neden olduğu hidronefroza ya da böbrekte oluşan taşa başlı meydana gelen ağrılarla kendini göstermektedir. Bu ağrı aralıklı şekilde gelen şiddetli ağrı atakları şeklinde olabileceği gibi, künt vasıflı, hafif bir yan veya bel ağrısı şeklinde de olabilir. Bazı hastalarda sıvı ya da su tüketilmesi ile ağrı artabilir.UPJ darlığı nasıl teşhis edilir? Kesin tanıda kullanılan yöntemler nelerdir?Takiplerde sıklıkla kullanılmasına rağmen, ultrasonografi UPJ darlığının teşhisinde tek başına tanı koyducu değildir. Ultrasonografide sadece böbrekteki havuzda genişleme yani hidronefroz ve böbrek parankim dokusunun yapısı ve kalınlığı görüntülenir.Kesin teşhis amacıyla, mutlaka idrarın böbrekten idrar kanalına akışının fonksiyonel olarak değerlendirildiği bir yöntem kullanılmalıdır. Klasik olarak yapılan bu değerlendirmelerden birisi IVP adı verilen intravenöz pyelografi (ilaçlı böbrek filmi) dir. Burada idrarın pelvisten yeteri kadar atılamaması nedeniyle genişlemiş pelvis görülür.IVP'de röntgen ışınlarının gösterdiği opak madde damar içine enjekte edilir ve bu madde böbrekten süzülür. Bu maddenin idrarla atılması sırasında çekilen filmlerle böbrek fonksiyonu, böbrek toplama sistemleri ve mesane değerlendirilir. IVP'de UPJ darlığı gösterilse bile kesin tanıdaidrar sökücülü DTPA sintigrafi (diüretikli renogram) yapılmalıdır. Bu sadece kesin tanı için değil, ameliyat sonrası iyileşmenin takibinde de önemlidir. Diüretikli renogram ile damardan verilen radyoaktif madde böbrekten süzülürken, iki böbrekteki fonksiyon ve drenaj ayrı ayrı ölçülür ve değerlendirilir. Bu değerlendirmede hem sağ hem de sol böbrek için bir drenaj eğrisi elde edilir. UPJ darlığı olan eğride boşalma olmaz ve giderek artan bir eğri vardır. Bu yükselen eğri UPJ darlığının kesin tanısında görülmelidir.Özellikle UPJ darlığına neden olan küçük damar varlığı özellikle ne tür ameliyat yapılmasına kadar verilmesinde önem taşır. Özellikle darlığa neden olan ya da zaten varolan darlığın şiddetini daha da arttıran çaprazlayan damar varlığı söz konusu ise, özellikle idrar kanalının içinden kesme ile yapılan ameliyatların (endopyelotomi, aşağıya bakınız) başarısı düşüktür. Bunlarda mutlaka darlığın çıkarıldığı ve damarın etkisinden uzaklaştırılan ameliyat tipleri (pyeloplasti, aşağıya bakınız) tercih edilmelidir. Bu nedenle özellikle çapraz damar varlığını ortaya koymada 3 yöntem kullanılabilir. Anjiografi, UPJ darlığında çaprazlayan damar hakkında çok net bilgi verir ancak kasıktaki damardan böbrek damarına uzanan bir kateter sokmak gerektiğinden girişmsel bir tanı yöntemidir. Bu nedenle zamanımızda genellike ilk planda tercih edilmez.Çapraz damar varlığını değerlendiren ve zamanımızda daha sıklıkla kullanılan iki yöntem, sırasıyla, BT (biligisayarlı tomografi) anjio ya da Doppler ultrasonografi olarak söylenebilir.

Özellikle son yıllarda kullanılmaya başlayan ve özellikle radyasyona maruz kalınmaması gibi bir avantaja sahip olan MRI (manyetik rezonans görüntüleme) ile elde edilen MRI ürografi tetkiki ile hem böbrek sistemleri ve UPJ darlığı ile aynı anda çapraz damar varlığı da aynı anda değerlendirilebilir.UPJ darlığında uygulanancerrahi tedavi yöntemleriTedavi yöntemleri hakkında bilgi verilmeden önce bilinmesi gereken nokta,18 aylık ve daha ufaklarda UPJ'deki kötü idrar geçişine bağlı durumun geçici olabileceği ve kendiliğinden düzelebileceği mutlaka akılda tutulmalıdır.Ancak darlık durumlarında ve bu darlığın yarattığı böbrek hasarında, 18 aylıktan ufak olsa bile cerrahi tedavi şansı kaçınılmaz olabilir.Bazı bebekler ya da çocuklar ilk aşamada saptanan şiddetli UPJ darlığına rağmen hızla aylar içinde düzelebilirken, bazılarında iyileşme olmaz ya da daha da kötüleşmeye gitmeye başlar. Bu nedenle bu yaş dönemindeki çocuklarda çok yakından takibi mutlaka gereklidir. Aile bu konuda bilinçlendirilmelidir. BU takip genellikle periyodik ultrasonografi ile böbrek pelvisindeki genişlemenin (hidronefroz) derecesinin ölçümü şeklinde yapılmaktadır.UPJ darlığı kesin tanısı konulmuş ve zamanla iyileşme ihtimali düşünülmeyen hastalarda cerrahi tedavi gereklidir.Klasik UPJ darlığı ameliyatı, açık cerrahi ile dar olan UPJ bölümünün çıkartılması ve üreterin pelvise (böbrek havuzu) yeniden ağızlaştırılmasıdır. Bu ameliyata Dismembered Pyeloplasti” denilmektedir. Açık pyeloplasti ameliyatı diğer böbrek ameliyatlarındaki gibi kaburgaların altında sağda ya da solda göreceli olarak diğer kapalı cerrahi tedavi yöntemlerine göre daha büyük bir cerrahi kesiyi gerektirmektedir. Ortalama 2-3 saat süren bir ameliyat olup, başarı şansı %95 civarındadır. Ameliyat sonrasında hastanede kalış süresi hastanın yaşına ve yerleştirilen drenaj borularının tipine bağlıdır.Son yıllarda gündeme gelen laparoskopik cerrahi tekniği ile pyeloplasti ameliyatları da, laparoskopik olarak gerçekleştirilmektedir. Açık pyeloplasti ameliyatındaki cerrahi işlem aynen yapılır ancak bu uygulamada hastaya büyük bir cerrahi kesi yapılmaz, sadece 3 ya da 4 ufak delikten vücut içine girilerek ameliyat yapılır. Bu tekinikle yapılan pyeloplasti ameliyatına Laparoskopik Pyeloplasti” denilmektedir. Benzer þekilde yaklaşık ameliyat süresi 2-3 saat olup, başarı şansı %95 ve üzerindedir. Ameliyat sonrası hastanede kalış süresi 1 yada 2 gündür.Yapılan bilimsel incelemelerde ameliyat başarısı açısından laparoskopik ve açık cerrahi teknik arasında fark yoktur. Ancak laparoskopik ameliyatlarda açık cerrahiye göre bazı avantajlar söz konusudur.Laparoskopik Pyeloplasti”nin en önemli avantajları,açık cerrahideki gibi büyük bir cerrahi kesi gerektirmez, ufak deliklerden yapılır

daha büyük ve net görüntü altında ameliyat gerçekleştirilir

ameliyat sonrası, açık cerrahiye göre, ağrı daha azdır

ameliyat sonrası hastanede kalış süresi daha kısadır

daha kısa sürede ve hızlı iyileşme sağlanır

açık cerrahiye göre daha iyi bir kozmetik görünüm vardır

çapraz damar varlığı net olarak ortaya konur ve tedavi edilir

büyütmeli görüntü( yaklaşık 10 kat daha büyük görüntü altında) ağzılaştırma yapılır İdrar kanalı içinden endoskop ile Endoskopik Kesi” ya da Endopyelotomi” adı verilen diğer bir cerrahi tedavi yaklaşımı idrar kanalına girerek içeriden dar olan kısmın kapalı sistem ufak bir kesici ile kesilmesidir. Bu tedavi idrar kanalı içinden yapıldığından hastanın günlük aktiviteye dönmesi oldukça kısa sürede olmaktadır. Ancak Endopyelotomi” başarısını etkileyen bazı faktörler vardır. Başarıyı etkileyen bu faktörler bu teknikin kullanımında da sınırlı kalınmasına neden olmaktadır.Endoskopik kesi ile uygulanan Endopyelotomi” tedavisinde basarıyı etkileyen faktörler başlıca 4 tanedirÇapraz damar varlığı, çapraz damar varlığında bu tedavi başarısı çok azalmaktadır

Böbrekteki hidronefroz (şişme) derecesi

Darlık uzunluğu

Böbrek fonksiyonu

Bu faktörlerin birisi ya da birkaçı var olduğunda endoskopik kesi adı verilen Endopyelotomi yaklaşımının başarısı düşmektedir.Böbrekte aşırı şişme veya UPJ darlığı seviyesinde çaprazlayan damar varsa ilk cerrahi tercih mutlaka Laparoskopik Pyeloplasti” olmalıdır.





İdrarda kanama 'kanser' habercisi





İdrarda kan görülmesi...





Beş kadından birinin derdi: Sistit





Sünnet idrar yolları enfeksiyonunu önlüyor!





İdrar sıklığının artması hastalık belirtisi







Sık İdrara Gitme, Üriner Günlük, Pelvik Taban Kas Egzersizleri Uygulanış Şekli, İdrar Kesesinin Fonksiyon Bozukluğu, Üretral Darlık ve Üreterohidronefroz, Üro-Genital Atrofi ve Sendrom, Adrenal (Böbreküstü Bezi) Tümörler, Nörojenik Mesane Disfonksiyonları, Miksiyon (İşeme Bozuklukları), Veziko-Üreteral Reflü, Posterior Üretral Valv, Antenatal Hidronefroz, Hipospadyas (Hipospadias), Çocuk ve İnmemiş Testis