[Bluesky24]

Anne ve babasının ayrılması çocukları birinci

dereceden etkiliyor; peki yaşlarına göre ideal bir boşanma zamanı

belirlemek mümkün mü?



Büyük travma yaşadıkları bir gerçek!



Anne ve babası ayrılan çocukların büyük bir travma ile karşı karşıya

kaldıkları ve hayatlarının bundan sonraki önemli bir kısmını ilave

zorluklarla yaşayacakları tartışmasız bir gerçek. Normale dönüş 6 yılı buluyor



Virginia Üniversitesi Psikoloji bölümünün yapmış olduğu bir araştırma

çocukların özellikle boşanmadan hemen sonraki zaman diliminde bundan

çok ağır şekilde etkilendiğini, ilk çözülmelerin ancak ortalama 2 yıl

kadar sonra başladığını ve nispeten normale geçişin ilk olarak ancak 6

yıl sonra görülebildiğini ortaya koydu.



Boşanma kararından önce akla takılan sorular



Boşanmaya doğru giden evliliklerde ebeveynler çoğu kez çocuklarıyla

ilgili korku, şüphe ve suçluluk duygusu arasında gidip gelen karmaşık

bir ruh haline bürünürler:





Acaba 'kutsal aile' yapısını bir şekilde korumak mı daha iyi olur

yoksa medenice (!) artık hiçbir anlamı kalmamış bu ilişkiye bir nokta

koymak mı? Sadece kendi rahat ve huzurumu düşünmem çok mu bencil olur

acaba?





Bu şekilde yaşayarak mı çocuklarımıza daha çok zarar veriyoruz, yoksa

ayrılırsak mı daha kötü olur? Zihinlerini meşgul eden bu ve benzeri

sayısız soru ebeveynleri bir süre hırpalar.



Çocuğun yaşı ne ölçüde etkili?



Araştırmalar farklı yaş gruplarındaki çocukların boşanmaya farklı

tepki verdiklerini gösteriyor. Değişik yaş gruplarına göre anne babası

boşanan çocukların davranış profilini özetleyecek olursak:



0–2 YAŞ



Henüz

birçok şeyin farkında olmadığı zannıyla bebeklik çağındaki çocukların

boşanmadan en az etkileneceği düşüncesi yanlıştır.





Bu yaştaki çocuklarda boşanma sonrası belirgin davranış

değişiklikleri gözlenir. Daha çok ağlama ve ağlama nöbetleri, uyku ve

beslenme bozuklukları, oyuncaklara karşı ilgisini kaybetme gibi

davranışlar en çok göze çarpanlar.





Dolayısıyla bu yaşta dahi boşanma sonrası ayrılan eşler sorumluluk

paylaşımı ve çocukla bir araya gelme planlamasını iyi yapmalıdır. Bu

sırada çocuğun yanında ise asla kavga ve tartışma ortamına girmemeli.3–6 YAŞ





Okul öncesi çağındaki çocuklar belki de boşanmadan en ağır

etkilenenler olarak görülebilir. Çocuklar bu yaşlarda kendilerini

hayatın dolayısıyla ailenin odak noktası olarak görür. Bu düşünce

onları olası bir boşanmadan sorumlu oldukları zannıyla suçluluk

duygusuna iter.





Çocuk aklıyla 'ben akıllı durmadığım için anne ve babam kavga ediyor,

bunun için ayrıldılar' tarzında düşüncelere boğulabilirler. Sonuçta

yeniden yatağını ıslatmaya başlatma, parmak emme, yatmak için çoktan

rafa kalkmış pelüş hayvanını ortaya çıkarma sıklıkla görülen

sorunlardır. Bu davranışlar çocuğun ne ölçüde korunmasız ve yardıma muhtaçlık duygusu içinde kıvrandığını gösterir.



7–12 YAŞ





Bu yaştaki çocuklar her ne kadar kendilerine sunulan boşanma

sebeplerine anlayışlı davranıyormuş gibi görünse de aslında yoğun bir

kaybetme duygusu içine bürünürler.





Bununla birlikte bu yaştaki çocuklar küçük yaştakilerin aksine suçu

kendi üzerlerine almaz ve anne-babalarını suçlarlar. Büyüklerine öfke

duyar, hayal kırıklığı yaşar ve kendilerini reddedilmiş olarak

görürler.





Yer yer anne ya da babadan birinin tarafını tutmak zorunda oldukları

düşüncesiyle diğer tarafa düşmanlık besleme gibi davranışlar da ortaya

çıkabilir. Hemen hepsi boşanmayı takiben okulda sıkıntı yaşar ve ders

başarıları azalır.





Bu yaştaki çocuklara boşanma ile ilgili sebepleri yalansız olarak

aktarmak en iyisidir. Onlara çocuk muamelesi yapmak yerine bir yetişkin

gibi davranmalı.





Ayrıca çoğu çocuk aile içinde cereyan eden bu durumu arkadaşlarından

ve öğretmeninden gizleme eğiliminde olduğu için, okulda ortaya

çıkabilecek problemlerin biraz olsun önüne geçebilmek için öğretmenine

mutlaka bilgi verilmeli.



13–18 YAŞ



Bu da yine yanlış olarak boşanmanın en az etkili olabileceği

düşünülen bir yaş grubudur. Oysa ki bu yaşlarda zaten ergenlik çağının

problemlerini üzerinde taşıyan çocuk anne babasının boşanması ilave bir

stres faktörü ile karşı karşıya kalmış olacaktır.





İlk tepkileri genellikle anne ve babalarına daha mesafeli davranmaya

başlamaları, ebeveynlerinden çocuk kendi arkadaşları ile vakit

geçirmeleri ve aile içerisinde yaşanan bu olaydan dolayı çevrelerine

karşı utanç duyusu beslemeleri.





Kız çocuklar genellikle erkeklerden biraz daha hassas tepki verir.

Anne-babasına karşı ortaya çıkan güven kaybı nedeniyle karşı cinse

karşı ilginin artması ve bir koruyucu erkek arkadaşına sonucunda erken

yaşta cinsel tecrübe yaşaması olası sonuçlardır.





Erkekler ise daha agresif tepki verir. Dikkat edilmesi gereken ve

beklenebilecek en önemli sonuç küçük yaşlarda suç işlemeye meyil ile

ıslahevlerinin yolunu tutmalarıdır. Hem kız hem erkeklerde ilaç

bağımlılığına adım atma ve kendine zarar verme gibi daha ileri

problemler de hesaba katılmalı.



Çocuk için ideal boşanma yaşını bulmak zor



Çocuklu ailelerde boşanmanın çocuklara göre ideal yaşını bulmak hemen

hemen imkansız. Anne ve babanın ayrılması her yaş grubundaki çocuğa

oldukça ağır olabilen problemleri de beraberinde getirecektir. Çünkü 'kutsal ve sağlıklı aile' rüyası bebeklikten ergenlik çağına kadar her çocuk için aynı.



Boşanma sonrası ana-babaya öneriler

1. Çocuğa boşanmanın ne

demek olduğunu, açık ve yalın bir dille anlatın. Bunu eşinizi

kötülemeden ve suçlamadan yapın. Geçinemediğinizi bir arada mutlu

olamadığınızı belirtin. Yeniden birleşmöe umudu vermeyin. "Sen istersen

barışırım" gibi sözlerden kaçının.



2. Boşanmanın onu bir

süre mutsuz edeceğini bildiğinizi söyleyin boşanmada bir suçu

olmadığını, onunla ilgisi bulunmadığını belirtin. Ana-baba olarak

sevginizin süreceğini boşanmayla anne yada babadan birini

yitirmeyeceğini vurgulayın.



3.Çocuğu eşinizle olan çatışmanızın dışında tutmaya çalışın. Onu kazanma yarışına girmeyin. Barışmak için aracı yapmayın.



4. Duygularınıza yenilip

çocuğu yan tutmaya zorlamayın. Size yaranmak için eşinizi kötülemesine

izin vermeyin. Eski eşinizi olduğundan daha iyi gösterme çabasına da

girmeyin.



5. Eski eşinizden öç almak için çocuğu ondan yoksun bırakmayın. Bu durumda asıl cezalanan eski eşiniz değil, çocuğunuzdur.



6. Çocuk ana ve baba

arasında top gibi gidip gelmemelidir. Bir evi asıl evi olarak

benimsemelidir. Çocukta sarsılan güven duygusu ayrı yaşayan ana ve

babayı sık görmesiyle değil düzenli aralarla ve sürekli görmesiyle

onarılabilir.



7. Çocuğu acıma

duygularıyla ya da şımartarak eğitmeyin. Çocuğunda tedirgin ve güvensiz

olduğunu düşünerek aşırı tepkilerden kaçının hele anne veya babasına

göndermekle korkutmayın. Çocukta gördüğünüz olumsuz davranışları eski

eşinize benzetmekten kaçının "Ne olacak.! Babasının oğlu, babandan ne

hayır gördüm ki senden göreyim?" gibi ağır sözler kullanmayın. Atalay Yörükoğlu/Çocuk Psikiyatrisi