Türklerden mucize buluş

[Bluesky24]

<b style="font-size: 14px;">Hacettepe Üniversitesi araştırmacıları,

Türkiye'nin her yıl milyonlarca dolar ödediği hepatit teşhisinde

kullanılan ithal testlere alternatif, çok daha ucuz yeni bir yöntem

geliştirdi.



[/b]Yüksek oranda güvenilirlik sağlayan yeni

teknoloji, aynı anda 100 kan testini bir kaç dakika içinde yapıp,

mevcut yöntemlere göre 8 kat daha uzun süre kullanılabiliyor.



Hacettepe

Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adil Denizli,

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Serhat Ünal,

Biyokimya Anabilim Dalı Doktora öğrencisi Lokman Uzun'la ortaklaşa

yürüttükleri "Hepatit teşhisine yönelik tayin kitlerinin hazırlanması"

projesini tamamladıklarını ve patent başvurusu yaptıklarını bildirdi.



Viral

hepatitin, virüslerin neden olduğu, karaciğere ağır hasarlar verebilen

bir enfeksiyon hastalığı olduğunu belirten Denizli, kronikleşme

tehlikeleri ve yaygınlıkları nedeni ile hepatit türlerinin en

önemlilerinin Hepatit B ve Hepatit C olduğunu söyledi.



Tüm

dünyada 350 milyon Hepatit B, 150 milyon Hepatit C hastası olduğunu,

Türkiye'de ise 5-7 milyon Hepatit B, 2-3 milyon Hepatit C hastasının

bulunduğunun tahmin edildiğini kaydeden Denizli, kanla bulaşan

hastalığın özellikle kan nakilleri sırasındaki teşhisinin önemine

dikkati çekti.



Denizli, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı ve Kızılay'ın kanlarda bu testlerin yapılmasını zorunlu kıldığını anımsattı.



Denizli,

Hepatite neden olan virüsün teşhis edilmesi için yaygın olarak Radyo

İmmuno Test (RIA), Enzim İmmuno Test (EIA) ve Enzim Bağlı İmmunosorbent

Kiti (ELIZA) ölçüm yöntemlerinin kullanıldığını belirterek, bu

yöntemlerde kullanılan antikorların kimyasal ve fiziksel

kararlılıklarının düşüklüğü, kitlerin raf ömrünün kısalığı,

maliyetlerinin yüksek olması gibi dezavantajları bulunduğunu belirtti.



Denizli, şu bilgileri verdi:



"Türkiye'de

hastanelerde ve Kızılay tarafından alınan kanlar hesaplandığında günde

binlerce ünite kan alımı söz konusu ve bunların analizleri yapıldığında

yüksek oranda bir hepatit teşhis maliyetinden bahsedilebilir.

Türkiye'de hiç bir firma bu hastalıkların teşhisi için kullanılan bir

malzeme üretmiyor.



Şu an yaygın olarak kullanılan ELIZA

kitleri pahalı ve raf ömürleri de sınırlı. Bu kitler rafta en fazla 3

ay tutulabilir. Bu durum, çok sayıda teşhis kitinin kullanılmadan

atılmasını beraberinde getiriyor. Bu da maliyete ciddi olarak yansıyor.



ELIZA

ve benzeri kitlerde seçicilik yani hedefi bulmada yüzde 97 gibi bir

oran söz konusu ancak yüzde 100 değil... Bu nedenle uzun yıllardır

Hacettepe Üniversitesi Biyokimya Araştırma laboratuvarlarında söz

konusu yöntemlere alternatif ucuz ve güvenilir testler üzerinde

araştırmalar yürütüyoruz."



Moleküler baskılama temelli yeni teşhis



Adil

Denizli, çalışmaları sonucunda akıllı polimerler kullanarak Hepatit B

hasta plazmasındaki Anti Hepatit B yüzey antikorların teşhisini başarı

ile gerçekleştirdiklerini ifade etti.



SPR immün teşhis

sisteminin sonuçlarının da ticari olarak kullanılan ELIZA yöntemiyle

karşılaştırıldığını ve sonuçlar arasında yüzde 98'lik bir uyum

olduğunun görüldüğünü dile getiren Denizli, "Sonuç olarak hazırlanan

sistemin ticari sistemlere alternatif olabileceği söylenebilir.



Bizim

bulduğumuz yöntem, her yıl milyonlarca dolar ödenerek yurtdışından

getirtilen Hepatit teşhisine yönelik kitlere alternatif ve daha ucuz

bir yöntemdir" dedi.



Denizli, moleküler baskılama temelli çalışmalarında hepatit teşhisini nasıl gerçekleştirdiklerini ise şöyle anlattı:



"Hepatit

hastalığına neden olan mikroba karşı vücut tarafından üretilen antikoru

akıllı polimerin içine gömüyoruz. Sonrasında bunu çıkartıyoruz.



O

süngerimsi plastiğin içerisinde sadece antikorun girebildiği üç boyutlu

boşluklar oluşturuluyor. Sadece bu hastalığı taşıyan kandaki antikorlar

hazırlanan SPR immün teşhis kitine bağlanıyor ve böylece tayin

yapılabiliyor."



Tüm hepatit türleri için geliştirilebilir



Denizli,

çalışmanın özellikle Hepatit B türleri için uygulandığını, ancak tüm

hepatit türleri için de aynı kalitede sonuç alınabilecek ürünlerin

geliştirilmesinin mümkün olduğunu söyledi.



Çalışmanın TÜBİTAK

tarafından da desteklendiğini aktaran Denizli, akıllı polimerlerle

teşhis yöntemlerinin avantajları konusunda şu bilgileri verdi:



"Hepatit

teşhisinde moleküler baskılama temelli akıllı polimerlerin kullanılması

pek çok avantajı beraberinde getiriyor. Her gün onbinlerce kan testinin

yapıldığı dikkate alındığında, bu testlerin maliyetinin yüksekliğini

tahmin etmek de güç değil.



Yeni yöntemin en önemli avantajı,

bu polimerlerin iki yıl süresince kullanılabilir olması. Yani raf

ömürleri çok uzun süreli. Bu polimerler, istenilen koşullarda muhafaza

edilebilirler. Buzdolabına ihtiyaç yoktur ve güneş ışığında kalsalar

bile bir sorun olmaz.



Oysa ELIZA, buzdolabından çıkarıldıktan

yarım saat sonra bozulmaya başlar. Aynı polimerin tekrar tekrar

kullanılması da önemli özelliklerinden biri. Böylece yeni yöntemde

mevcut yöntemlere göre 8 kat daha uzun süreli kullanım mümkün hale

geliyor.



Diğer yandan aynı anda en az 100 tane serumu da test

etmeniz mümkün. Bir de mevcut yöntemlere göre teşhis sonucu bir kaç

dakika içinde alınabiliyor."



Birçok hastalığın teşhisinde kullanılabilecek



Akıllı

polimerlerin kararlılığının çok iyi olduğunu söyleyen Denizli,

hepatitin yanında aralarında AIDS'in de bulunduğu pek çok hastalığın bu

yöntemle teşhis edilebileceğini kaydetti.



Piyasada yeni

teşhis yöntemlerinin ticarileşme sürecinin başladığını anımsatan

Denizli, bu yöntemlerin arasında kendi yaptıkları moleküler baskılama

temelli herhangi bir ürünün bulunmadığını dile getirdi.



Denizli,

moleküler baskılama temelli teşhis çalışmaları için pek çok

uluslararası şirketin kendileriyle irtibata geçtiğini belirterek,

çalışmanın sonuçlarının yayına hazırladığını kaydetti.



cnnturk