Yenidoğanlar Hakkında Merak Ettiğiniz Herşey
Bir bebek doğduğunda anne ve babaların tecrübesiz olduğu bir gerçek. Ağlaması, uyuması, yemesi, yıkanması… Hepsi özellikle anneler için bir muamma.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Karahasanoğlu akıllara takılan birçok sorunun yanıtını bu yazıda veriyor.
: Yenidoğan bir bebek ne şekilde yatırılmalıdır? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yeni doğan bir bebek yan yatırılmalıdır.Böylece yüzükoyun yatırmaya bağlı ani bebek ölümleri ve sırtüstü yatırmaya bağlı tükürük ve kusmukla boğulmalar engellenebilir.
: Uyku düzeni nasıl oluşturulmalıdır? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Bebek dünyaya geldiğinde gece-gündüz ayrımını bilemez çünkü anne karnında gece veya gündüz yoktur.Tüm gündüz uyuyup tüm gece uyanık kalabilir.Bunu engellemek için bebeği gündüzleri bol ışıklı,hareketli,sesli ortamlarda tutmalı,altını değistirirken,emzirirken onunla konuşmalı veya müzik dinlettirmelisiniz.geceleri ise aksine loş ışıklı,daha sessiz bir ortamda emzirirken,alt değiştirirken sessiz olmalı ve böylece bebeğe gece â€"gündüz farkını öğretmelisiniz.
: Bebeğin ilk günlerinde alt temizliğinde dikkat edilecek noktalar nelerdir? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yenidoğan bir bebeğin cildi çok hassastır.Alt temizliği için alkol içermeyen,pH dengeli,hassas ürünler kullanılmalıdır.Altını yaklaşık 3 saatte bir temizlemeli,kesinlikle kakalı bırakmamalısınız.Alt temizliği için su da iyi bir alternatiftir.Altını temizledikten sonra bir tülbent veya yumuşak bir kağıt mendille kurulamalı,hem beslemek hem de koruyucu bir bariyer oluşturmak için saf zeytinyağı veya uygun bir bakım kremi kullanmalısınız.
: Göbek bağı temizliği nasıl gerçekleştirilmelidir? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Göbek bağı anne karnında bebeğin anneden besin ve oksijen alışverişini sağlar.Doğum sırasında göbek kordonu uygun şekilde kesilir .bebeğe bağlı bölüm bir süre sonra beslenemeyip düşer.Bu süre ortalama 3gün ile 10 gün arasındadır.Göbek kordonu kesinlikle çok temiz tutulmalıdır çünkü enfeksiyonları çok ciddi sonuçlara yol açabilir.Günde en az iki kez pansuman yapılmalı,üzeri steril gazlı bezle kapatılarak kaka ve çişle temas etmesi önlenmelidir.Pansuma için en uygun materyal %70 lik alkoldür.Ancak o andaki şartlara göre mersol veya betadin de kullanılabilir.
: Bir yenidoğanın oda sıcaklığı ne olmalıdır? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yeni doğan bir bebek için uygun oda sıcaklığı ortalama 22 derecedir.Prematürelerde daha yüksek sıcaklık önerilir.Yeni doğan döneminden sonra oda sıcaklığının 18-22 derece arasında olması yeterlidir.Çok sıcakta havadaki nem oranı azalır ve bebeğin solunum yollarının savunma mekanizması zarar görür.
: Mevsimler itibariyle nasıl giydirilmelidir? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yenidoğan bebek ilk zamanlar dış ortamla uyumunu tam gerçekleştiremediğinden daha fazla üşüyebilir.Özellikle eller ve ayaklar eldiven ve patiklerle ısıtılmayı gerektirebilir.Şapka saçlı deride seboreik dermatite(halk arasında konak)yol açabilir .O nedenle fazla tercih etmiyoruz.Bebeğin iç giyimi her mevsimde saf penye olmalı,dışıda da yine penye bir tulum bulunmalıdır.Yeni doğan bebekte belden lastikli giysiler değil komple tulumlar tercih edilmelidir. Kış aylarında bebeğin üzerinde merserize veya ince yünlü bir yelek bulunması uygundur.Kışın pazen ,yazın penye battaniyeler tercih edilmelidir.Bol tüylü battaniyelerden kaçınmak gerekir.
: İlk banyo ne zaman yaptırılmalıdır? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yeni doğan bebeğin ilk banyosu için özel bir zaman yoktur.Göbeğe iyi bakmak koşuluyla göbek düşmeden de yıkanabilir.Yeni doğan bebek özellikle göbek düştükten sonra hergün yıkanmalıdır.Banyo suyu ortalama 38 derece olabilir.
: Bebek nasıl yıkanmalıdır? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yenidoğan bir bebeği yıkarken ortam ısısı da 26 derece civarında olabilir.bebek küvetine içine bebek banyo köpüğü katılmış 38 derece ısıdaki su konur.Bebek başı dışarıda kalacak şekilde dik olarak küvete sokulur.İnce bir tülbentle vücudu kısaca ve çabucak yıkanır.başı da bebek şampuanı ile yıkanır.bebeğe su başının üst kısmının arkasından akacak şekilde dökülür,hızlı bir şekilde havlu ile sarılır. Bebek küveti standart ölçülere uygun olmalıdır.İçinde yıkama filesi kullanılabilir.
: Banyo sıcaklığı ne olmalıdır? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Banyo sıcaklığı vücut sıcaklığı olan 37-38 derece olmalıdır.
: Gaz sorununa karşı ne önlemler almak gerekir? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Bebeklerde gaz sancıları en çok gözlenen problemlerdir.Emerken yuttukları havaya bağlı olarak gaz sancısı çekerler.Anne sütünün protein yapısı da etkili olabilir.Anneler emzirirken sadece meme başını değil memedeki kahverengi dokunun tamamını bebeğin ağzına verebilirlerse daha az gaz yutmasını sağlayabilirler.Her emzirmeden sonra uzun süre bebeğin gazının çıkarılması iyidir.Bunun için bebek anne kucağında dik tutularak sırtı sıvazlanır.Mide gazını ağızdan geğirerek çıkarır.Alınan tüm önlemlere rağmen gaz sancısı tutan bir bebeğin karnına hafif ısıtılmış bir havlu uygulamak,bacaklara
çevirme hareketleri yaptırmak işe yarayabilir.
: Hangi durumlarda doktora başvurmak gerekir? Dr. Özlem Karahasanoğlu: Yenidoğan bebekte sarılık durumu söz konusu ise,ilk 24 saat idrarını,ilk 48 saat kakasını yapmamışsa,çok şiddetli kusmaları varsa,ateş söz konusu ise,emmede isteksizlik varsa,canlı ağlaması yoksa mutlaka doktora başvurmak gerekir.Bebek emdikten sonra özellikle gazı çıkarılırken bir miktar kusar;bu normal kusmadır.Patolojik olan kusma fışkırır tarzda .beslenme ile ilişkisiz de olabilen kusmadır.
Özlem Karahasanoğlu
ozlemkarahasanoglu@yahoo.com
Kaynak: Bebek