Kış Geldi! Hastalıklara Karşı Tedbirli Olun

[Bluesky24]

Kış Geldi! Hastalıklara Karşı Tedbirli Olun

Kış ayların gelmesiyle birlikte çocukların üst solunum yolu hastalıklarına yakalanma riski de artıyor. Amerikan Pediatri Akademisi Üyesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr.Hayriye Aygar bu hastalıklarıyla ilgili merak edilenleri sizlerle paylaşıyor.







: Kış aylarında en sık görülen üst solunum yolu hastalıkları nelerdir?



Dr. Hayriye Aygar : En sık üst solunum yolu hastalığı nezle diye de bilinen soğuk algınlığıdır. Diğerleri influenza yani grip, sinüzit, orta kulak iltihabı, bademcik iltihabı, farenjit ve larenjittir.: Bu hastalıkların daha çok kış aylarında görülmesinin sebepleri nelerdir?



Dr. Hayriye Aygar : Kış aylarında okulların açılmasıyla sınıf, yuva, kreş gibi kalabalık ortamlara geçen çocukların daha fazla çocukla temasta olması hasta çocuklardan enfeksiyon etkenini solunum yolu ve direkt temasla kolayca alması ,daha az havalandırılan sıcak ve kuru, kapalı ortamlar , fiziksel aktivitenin azalması dolayısıyla bağışıklığın düşmesi başlıca nedenlerdir.







: Bu hastalıklar hakkında kısaca bilgi verir misiniz?



Dr. Hayriye Aygar :

Soğuk algınlığı: Üst solunum yollarının viral bir infeksiyonudur.En az 100 farklı soğuk algınlığı virüsü saptanmıştır.6 yaş altında daha sık görülür. Çocuklar yılda 5-9 defa soğuk algınlığı geçirebilirler.

Bulaşma yolları -öksürük hapşırma ile havaya yayılan damlacıkların solunum yolu ile alınmasıyla veya el teması ile olur.

Belirtileri-burun akıntısı,hapşırık, hafif ateş, halsizlik,iştahsızlık, öksürük ,gözlerde kızarıklık görülür.

Tedavi- Hastalığı yapan etkene yönelik tedavi yoktur. Destekleyici semptomatik tedavi olarak ateş düşürücüler, tuzlu sulu burun damlaları, oda havasının nemlendirilmesi, bol sıvı verilmesidir.







Grip: Etkeni influenza virüsleridir.Bu virüsler vücudumuzda onları tanımalarını sağlayan antijenlerini sürekli değiştirirler , her yıl olan küçük çaptaki değişikliklerde vücut daha önce kazandığı bağışıklık durumuna göre kendini bir ölçüde koruyabilir ,büyük çaptaki antijen değişiklikleri yaklaşık 10 yılda bir olur ve salgınlara yol açar.

Bulaşma yolları- öksürme hapşırma ile havaya yayılan damlacıkların solunum yolu ile alınmasıyla , doğrudan temasla kısa süre önce hasta kişilerin burun boğaz salgılarıyla kirlenen maddelerle temas sonucu insandan insana bulaşır.







Belirtileri- Ani başlayan yüksek ateş,üşüme titreme,baş ağrısı,halsizlik,kas ağrıları,balgamsız öksürük olur. Daha sonra boğaz ağrısı,burun akıntısı gibi solunum yolu bulguları belirginleşir. Karın ağrısı,bulantı,kusma,gözlerde kızarma,baldır ağrısı ortaya çıkabilir.

Hastalık 5-7 gün sürebilir, küçük bebeklerde komplikasyon olarak zatüre, krup, bronşiyolit ortaya çıkabilir.

Tedavi- Antibiyotikler yararsızdır.Ateş düşürücü,burun açıcı ,öksürük ilaçları, bol sıvı ,dinlenme gibi destekleyici tedavi verilir.

Korunma için aşısı vardır.







Orta kulak iltihabı: ( Akut otitis media ) 0-2 yaş arasındaki 10 çocuktan 9u en az 1 kez otite yakalanmaktadır.Çoğunlukla etkeni bakterilerdir.Çocuklarda genizden orta kulağa uzanan östaki tüpü erişkine göre daha kısa ve yatay olduğundan burun ve boğazdaki mikroplar kolayca orta kulağa ilerlemektedir.Sık geçirilen üst solunum yolu infeksiyonları orta kulak infeksiyonuna zemin hazırlar.

Belirtileri- Ateş,huzursuzluk,baş ağrısı, halsizlik,kusma,öksürük,burun akıntısı,büyük çocuklarda kulak ağrısı,bebeklerde ağrıyan kulağın üstüne yatma,kafayı sallama,kulağa el ile basınç uygulandığında başını çekerek ağlama, kulak akıntısı görülür.

Tekrarlayan otit işitme azalmasına yol açar.

Tedavi-Uygun antibiyotik verilir.İlaçla tedaviye rağmen otit devam ediyorsa cerrahi tedaviye gerek duyulabilir.Parasentez denilen bu işlemde steril şartlarda kulak zarına çizik yapılıp delik açılarak orta kulaktaki iltihap dışarı açılır ve tüp takılabilir. Geniz eti veya bademcik ameliyatı gerekiyorsa yapılabilir.

Korunmada pnömokok aşısı uygulanır.







Sinüzit: Burun boşluğu çevresine yerleşmiş olan sinüslerin enfeksiyonları rinite neden olan üst solunum yolu infeksiyonu sonrası görülür.

Belirtileri-Yaş gruplarına göre farklılık göstermesine karşın 10-14 günde iyileşme göstermeyen genellikle pürülan olan burun akıntısı ve öksürük tanı koydurtur.Öksürük ,geniz akıntısı geceleri daha belirgindir.Yüksek ateş,yüz ağrısı,yüzde şişme de görülebilir.

Tedavi-Uygun antibiyotik tedavisi,dekonjestan,ağrı kesici,mukolitik gibi semptomatik destekleyici tedavi uygulanır.Tekrarlayıcı sinüzit ataklarında ise altta yatan geniz eti ,anatomik bozukluklar ameliyatla düzeltilmeli,alerjik rinit varsa tedavi edilmelidir.Tedavi edilmeyen durumlarda sinüzitin komplikasyonu olarak hastalığın göz küresine yayılması,menenjit,beyin absesi gibi ciddi tablolar oluşabilir.







Bademcik iltihabı ve farenjit: Çoğunun nedeni virüslerdir. Ancak %15 oranı ise ciddi komplikasyonlara neden olabilen A grubu beta hemolitik streprokoklardır.Sıklıkla 5-15 yaş grubunda gözlenir.

Belirtileri-En önemli klinik bulgu boğaz ağrısıdır. Semptomlar ani olarak başlar ateş ve boğazda lenf büyümesi eşlik edebilir.Baş ağrısı,bulantı,kusma,karın ağrısı bademciklerde şişme, kızarıklık görülür.



Tedavi-Boğaz kültürü ve hızlı antijen testleri ile streptokok saptanmışsa uygun antibiyotik verilir.Antibiyotik ,akut romatizmal ateşten korumak ve onun komplikasyonu kalp tutulmasını önlemek için 10 gün verilmelidir.Viral tonsillofarenjitlerde şikayetlere yönelik tedavi ve dinlenme uygulanır.Tekrarlayıcı veya kronik tonsilitte tedavi cerrahi yani bademcik ameliyatlarıdır.







Larenjit: Ses tellerinin iltihabıdır. Etkeni virüslerdir. 6ay-3yaş çocuklarda görülür.

Ses değişikliği ,boğaz ağrısı,öksürük,ateş en önemli belirtilerdendir.İltihabın ses tellerinin altına yayılması çocuklarda krup hastalığını oluşturur.Kuru,havlama tarzı öksürük ,solunum zorluğu hatta solunum yolu tıkanması gibi ölümle sonuçlanabilecek durumlara neden olur.

Tedavi-Antibiyotik tedavisi gereksizdir.Bol sıvı alımı,odanın nemlendirilmesi,ateş düşürücüler kullanılır.Yakın takibi gerekirse hastane tedavisi uygulanır.: Hastalıkların tanısında nasıl bir yol izlenir?



Dr. Hayriye Aygar : Yukarda açıklanan hastalıkların tanısında öncelikle viral ve bakteriyel infeksiyonlar ayırt edilmeli.Viral infeksiyonlarda antibiyotikler etkisiz ancak bakteriyel infeksiyonlarda uygun antibiyotik kullanmak gerekir. Viral infeksiyonlarda çok sayıda antijen tipi bulunması nedeniyle serolojik testlerin kullanılması pratik değildir.Hastanın şikayetlerinin ayrıntılı alınması ve muayenesi ile tanı genellikle konur. Sinüzit tanısında burun ve geniz boşluğunu gösteren endoskopik muayene ile tanı konur. Orta kulak iltihabı-Otitte otoskopla kulak zarı incelenir timpanometre ile orta kulaktaki basınç tayin edilir. Tonsillo-farenjitte beta streptokok olup olmadığını ayırt etmek için boğaz kültürü alınır.







: Hastalıkların tedavisi nasıl planlanır?



Dr. Hayriye Aygar : Viral etkenlerin neden olduğu hastalıklarda antibiyotik kullanımı etkisiz olmakta ,ikincil enfeksiyonları önlememekte ,dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Virütik hastalıklarda bulgulara yönelik tedavi -ateş düşürücüler, ağrı kesiciler,burun tıkanıklılığın damlalarla açılması, bol sıvı alımı ,vitamin takviyesi,buhar banyoları,dinlenme gibi şikayetlere göre semptomatik tedavi yapılır.Bakteriyel hastalıklarda uygun antibiyotiği doktorun önerdiği süre ve dozda kullanmak gerekir.İlaçla tedaviye rağmen belirtiler sürüyorsa otitte parasentezle kulak zarı çizilip iltihap dışarı akıtılıp tüp konur, sık tekrar eden bademcik iltihabında bademcik alınması ,risk faktörü geniz eti ise geniz eti alınması gibi cerrahi operasyonlar gerektiğinde uygulanır. : Bazı çocukların üst solunum yolu infeksiyonlarına daha çok yakalanmasının sebepleri nelerdir?



Dr. Hayriye Aygar : Üst solunum yolu hastalıkları için risk faktörleri vardır.Bazı ailelerde genetik olarak bazı infeksiyon hastalıklarına karşı yatkınlık vardır.Erken doğan ve doğum kilosunun 1500gr ın altında olan,erkek cinsiyet,anne sütü almamış olan , biberonla beslenen bebekler,sigara içilen ortamlar,kreş ve okul ortamı,bağışıklık sistemi bozuk olan çocuklar,astım ve alerjik hastalığı olan ,doğuştan kalp hastalığı olan, kanser tadavisi alan çocuklar risk altında olup üst solunum yolu hastalıklarına daha çabuk ve sık yakalanırlar.







: Bu hastalıklara yakalanmamak için alınabilecek koruyucu önlemler nelerdir?



Dr. Hayriye Aygar : Risk faktörü taşıyan çocuklara grip-influenza aşısı önerilir.Aşının bileşimi her yıl gelecek mevsimde bulunması beklenen en yaygın influenza suşlarına göre düzenli aralıklarla değiştirilir.Aşı 6ay-3yaş arası daha önce aşı olmamış çocuklara 1 ay ara ile 2 defa ½ doz,3-8 yaş arası çocuklara tam doz ,daha önce aşı olmuşsa 1 doz olarak ,9 yaş üstüne tek doz uygulanır.8-10 gün sonra koruma başlar.En uygun aşılama zamanı ekim başıyla kasım ortasındaki süredir.

Pnömokok aşısı- 6 hafta ile 9 yaş arasında streptokok pnömoni mikrobunun yol açtığı orta kulak iltihabı,sinüzit,zatüreye karşı korumada uygulanır.ABD de rutin olarak uygulanır.Bebeklik döneminde 2.aydan başlayarak en az 1 ay ara ile 3 doz ve 1 yıl sonra tekrar dozu olmak üzere 4 kez yapılır.Diğer yaş grupları için farklı aşılama programı uygulanmaktadır.Koruyucu hizmetler olarak tekrarlayıcı A grubu beta hemolitik streptokok infeksiyonlarında aile bireylerine Boğaz kültürü yapılır taşıyıcı varsa tedavi edilir.

Risk faktörleri düzeltilmeye çalışılır.Bebeklere 6 ay sadece anne sütü verilmesi teşvik edilir.

Bağışıklık sistemini güçlendirmek için vitamin ve bitkisel ürünler kullanılabilir.







: Anne ve babaların çocuklarının bu hastalıklara yakalanmaması için alabileceği önlemler var mıdır?



Dr. Hayriye Aygar : Korunmada en etkili yol el yıkamadır. Çocuklara su ve sabunla 30 sn el yıkamaları teşvik edilmelidir.Böylelikle hasta kişilerin salgılarının ağız burun giriş yollarına bulaşması önlenir.Öksürük hapşırmada ağzın kapatılması, maske takmaları damlacık yoluyla bulaşmayı azaltır.Kapalı sigara içilen ortamlardan kaçınılmalı,kuru havaya önlem olarak soğuk buhar makinaları uygulanabilir.Dengeli ,protein enerjiden zengin ,çinko,vitaminden zengin beslenme ,düzenli uyku gerekli aşıların yaptırılması bağışıklık sistemini güçlendirir.







Dr.Hayriye Aygar



Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı



Amerikan Pediatri Akademisi Üyesi



Mua: Nüzhetiye Cad.,No:62/6.,Beşiktaş,İstanbul.



Tel:258 06 80



hayriyeaygar@hotmail.com



Kaynak: Bebek