Çocuklarda Aşılama ( 2 )

[Bluesky24]

Çocuklarda Aşılama ( 2 )

● Zatürre Aşısı (Pnömokok aşısı):



Pnömokokkal hastalıklar S. pneumonia adlı bakterinin neden olduğu bir grup ciddi enfeksiyonlardan oluşmaktadır. Bu bakterilerin neden olduğu pnömoni (zatürre) nedeniyle dünyada 5 yaş altındaki çocuklarda her yıl 1 milyondan fazla ölüm görülmektedir. Yaşayan hastalarda da ciddi sekellere (hastalık sonrası istenmeyen etkiler) yol açabilmektedir. Ayrıca aynı bakteri nedeniyle menenjit, sinüzit, orta kulak iltihabı ve ölümle sonuçlanabilen sepsis gibi hastalıklar gelişebilmektedir. Aşılama ile bu gibi hastalıklar %60-70 oranında azaltılmıştır.



Aşı 2,4, 6 ve 12-15.aylarda olmak üzere toplam 4 dozda yapılır. İlk doz aşılama 7-11. ay arasında yapılmışsa 3 doz, 12-23.aylarda yapılmışsa 2 doz ve 24. aydan sonra (9 yaşa kadar) yapılmışsa tek doz yapılır.



Aşı sonrasında enjeksiyon yerinde şişlik, 38 ºC ve üzerinde ateş, huzursuzluk ve uyku hali en çok görülen yan etkilerdir.



● İshal Aşısı (Rotavirüs aşısı):



Çocuklarda 5 yaş altındaki en sık ölüm nedeni ishallerdir. İshallerin ise %80-90 gibi büyük kısmı virüslerden kaynaklanmaktadır. Rotavirüsler ise en sık görülen viral ishal etkenidir. Rotavirüsler her yerde bulunabilmekte ve dünyada 3 ile 5 yaş arasındaki çocukların %95'i enfekte olmaktadır. Diğer birçok mikrobik hastalığın aksine hem gelişmiş hemde gelişmekte olan ülkelerdeki bebeklerde ve küçük çocuklarda ağır sıvı kaybı, yüksek ateş ve yoğun kusmalarla seyreden ishallere yol açmaktadır. Ayrıca hijyen durumu, sağlık hizmetlerinin gelişmesi ve su kaynaklarının temiz olması da bulaşmaya engel olamamaktadır. Ev içi ve toplumda hızla salgınlara yol açabilmektedir.



1970'li yılların başından itibaren aşılama çalışmaları başlamış, daha önce ruhsat alan aşılar ciddi yan etkileri nedeniyle sonradan kaldırılmıştır. Son yıllarda iki yeni aşı ruhsat alarak hem yurt dışında hemde ülkemizde yapılmaya başlanmıştır. Aşılar hem hastalığa yakalanmayı ve ishal nedeni ile hastaneye yatışı %70 oranında azaltmış hem de ağır enfeksiyonlara karşı %100 koruma sağlamıştır.

Aşı ağız yoluyla 2 veya 3 dozda (firmalara göre doz sayısı değişmektedir) ve ilk doz en geç 8-12 hafta arasında olmak üzere 1-2 ay aralıklarla yapılabilir. Aşılama en geç bebek 7-8 aylık olduğunda tamamlanmalıdır. Aşı sonrası en sık görülen yan etkiler ateş, kusma ve hafif ishal tablosu olarak bilinmektedir.



● Hepatit A aşısı:



Gelişmekte olan ülke çocuklarının neredeyse tamamına yakını 5 yaşına kadar hepatit A virüsü ile karşılaşırlar. Hastalık genellikle belirtisiz geçer ve fark edilmez. Ayrıca Hepatit B gibi kronikleşme eğilimi %1 gibi düşük düzeydedir. Fakat nadir görülen bir formu olan fulminan hepatit oldukça ölümcül seyretmektedir. Bu form yetişkin hastalarda hem daha sık ortaya çıkmakta hem de daha öldürücü seyretmektedir. Hijyen koşullarının düzeltilmesi ile hastalık görülme sıklığı oldukça azaltılmıştır.

Hepatit A aşısı 1-2 yaşından itibaren riskli çocuklarda olduğu gibi sağlam çocuklara da istek üzerine yapılabilir. 6 ay arayla 2 doz halinde kas içine uygulanır. Belirgin yan etkisi yoktur: Nadiren ağrı ve aşı yerinde şişlik ve halsizlik görülebilir.



● Grip Aşısı:



Grip virüsünün alt tipleri her yıl değişebildiği için her yıl yeniden aşı yapılmalıdır. Her yıl olmak üzere 6 aydan büyük ve belirli risk faktörü olan çocuklara ( astım, kalp hastalığı, orak hücreli anemi, HİV enfeksiyonu, diyabet ve sık tekrarlayan akciğer hastalığı olanlar, sağlık çalışanları ve yüksek risk altında bulunan insanlarla yakın temasta bulunanlar) ve istek üzerine yine 6 aydan büyük her çocuğa yapılabilir. Yumurta ve tavuk etine allerjisi olanlara önerilmez. 9 yaşın altında ilk kez yapılırken yeterli antikor yanıtını oluşması için 1 ay arayla 2 doz yapılmalı üstünde ise tek doz yeterlidir. 3 yaşın altında ise yarım doz yapılması önerilir.

Kas içine yapılır ve yan etki olarak aşı yerinde şişlik, kızarıklık hassasiyet ve nadiren halsizlik, ateş ve kas ağrısı görülebilir.



● HPV aşısı



Ülkemizde 2007 yılı içerisinde kullanıma giren yeni bir aşıdır. Özellikle kadınlarda ileri yaşlarda en sık görülen genital kanserlerden olan serviks (rahim ağzı) kanserinin bilinen en önemli nedeni Human papilloma virüslerdir (HPV). Aşılama ile bu virüse karşı %100 koruma öngörülmektedir. Şu anda 9 ile 26 yaş arasındaki kız çocuklarına 3 doz olarak önerilmektedir. İlk dozdan 2 ay sonra 2. doz ,4 ay sonrada 3. doz kas içine yapılmaktadır.



3) Aşı takvimi



Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak sağlık ocaklarında aşağıdaki tabloya göre aşılama yapılmaktadır. 2008 yılından itibaren ise karma aşı, çocuk felci aşısı ve menenjit aşısı beşli aşı şeklinde tek doz olarak yapılması planlanmaktadır.







Diğer ülkelerde ve ülkemizde özel merkezlerde uygulanan ve bakanlık tarafından henüz rutin uygulamaya girmemiş aşıları da içeren ayrıntılı aşı takvimi ise aşağıda gösterilmiştir.







Dr. Ramazan Harmancı

Acıbadem Bursa Hastanesi

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı





Kaynak: Bebek