[Bluesky24]

Soru:

Eğer sorun troid bezlerinde değilse prolaktin neden yükselir? Bunun kiloyla ilgisi var mıdır?



12.04.2008







Cevap:

Prolaktin hormonu beyinde hipofiz bezinin salgıladığı hormonlardan biridir. Hipofiz bezi ön ve arka lob denen iki bölümden oluşmaktadır. ön hipfizden salgılanan hormonlar FSH , LH, Prolaktin, TSH, MSH(melanosit uyarıcı hormon), ACTH ve GH(growth hormon) yani büyüme hormonudur. Arka hipofizden salgılanan hormonlar ADH(antidiüretik hormon) ve oksitosindir.

Prolaktin hormonu normalde hamilelikte ve süt verme döneminde yüksek miktarlarda salgılanır. Diğer zamanlarda normal sınırlardadır. Bu hormonun yüksekliği kadınlarda yaptığı etkiler:

Adetlerde düzensizlik



Az adet kanaması olması



İnfertilite (hamile kalmada zorluk)



Erken dönemde gebelik kayıpları (düşükler)



Yumurtlamanın olmaması(anovulasyon)



Memelerden süt gelmesi (galaktore)



Memelerde şişlik ve hassasiyet



Baş ağrısı



Tüylenmede artış

Erkeklerde yaptığı en önemli etkisi sperm yapımında azlık ve sperm sayısının düşük olmasıdır.

Prolaktin yüksekliğinin sebepleri oldukça fazladır. Bazen hiçbir sebep yokken, bazen kullanılan ilaçlar bile buna sebep olabilir.

Fizyolojik Sebepler Memebaşı uyarılması



Cinsel ilişki



Ekzersiz



Uyku



Stres



Gebelik ve lohusalık

Kullanılan İlaçlar

Psikotropik ilaçlar(şizofreni, depresyon gibi durumlarda kullanılan)



Epilepsi ilaçları



Hipertansiyon ilaçları (verapamil, metildopa, atenolol, reserpin)



Hormonal İlaçlar(doğum kontrol hapları, danazol, östrojen, progesteron)



Mide ülseri ilaçları(ranitidin, famotidin, simetidin)

Meme ve Göğüs Kafesi Travmaları

Kronik Meme Absesi



Aşırı miktarda memeyi tahriş eden ve sıkı giysiler



Herpes Zoster



Mastektomi(meme çıkarılması) veya başka bir meme cerrahisi



Torakotomi(göğüs kafesi cerrahisi)



Omurga Tümörleri ve omurga cerrahisi

Hormonal Sebepler

Böbreküstü tümörleri



Hipotiroidi(tiroid bezinin az çalışması)



Yumurtalık Tümörleri



Polikistik Over sendromu(PCOS)



Prolactin Inhibiting Factor (PIF) üretimi baskılanması



Hypotalamik sebepler



Serebrovasküler sebepler(beyin damarları tıkanması)



Infiltratif Hastalıklar (ensefalit, hemokromatoz, sarkoidoz, tuberkuloz)



Radyasyon



Yalancı Gebelik



Parkinson Hastalığı



Beyin anevrizması



Beyin Kistleri



Boş sella sendromu



Pseudotumor cerebri



Akut Intermittent porphyria



Karaciğer sirozu



Böbrek Yetmezliği



Multipl Skleroz



Prolaktin salgılayan tümörler



Başka Organların kanser metastazları(Breast Cancer, akciğer kanseri, böbrek kanseri)



Mol Hidatidiform









Yüksek Prolaktin Saptanan durumlarda neler yapılmalı ?

Prolaktin genelde kadınlarda adetin 3 günü bakılır. Laboratuvar değerleri üzerinde saptanan kadınlarda şikayeti olup olmamasına göre yaklaşım değişebilir. Laboratuvar değerlerinin üst seviyesine yakın olan hormonal değerlerde, eğer adet düzensizliği ve bebek isteği varsa tedavi yapılmalı. Eğer laboratuvar değerlerinin 2 veya 3 katı prolaktin yüksekliği saptanırsa prolaktin salgılayan tümör (prolaktinoma) varlığını araştırmak için hipofiz bezinin MR incelemesi yapılmalıdır. Prolaktinoma saptanması durumunda bu tümörün boyutu önem kazanmaktadır. 10 mm altındaki tümörlerde tedavi ilaçla yapılır ve 6 ay aralıklarla küçülüp küçülmediği bakılır. Bu arada prolaktin düzeyleri de takip edilir. 10 mm üzerinde olan prolaktinomalarda ve komşuluktaki sinirlere bası söz konusu ise operasyon gerekebilir.

Tedavi

Prolaktin yüksekliğinde tedavi bromokriptin(Parlodel) içeren ilaçlardır. Bu ilaçlar günde 2.5 mg dan 10 mg günlük doz ile tedavi yapılır. Prolaktin düzeyi normale indiğinde en az 6 ay kadar baskılama tedavisi yapılması gerekmektedir. Parlodel'in bazen ciddi yan etkileri olabilir. Bunlar baş dönmesi, bulantı, kabızlıktır. Dozun yavaş yavaş arttırılarak kullanılması ile genelde bu yan etkiler azaltılabilir. Son yıllarda kullanılmaya başlanan uzun etkili tek doz Parlodel SRO 5 mg veya Dostinex 0. 5 mg haftada 2 doz ile yan etkiler daha azdır.

Prloaktinomanın ilaçla tedavisinde tümör tamamen kaybolana kadar yapılır ve sonra en az 6 ay, en iyisi 1 yıl baskılama tedavisi gerekmektedir.

Prolaktin yüksekliği kısırık ile beraberse Parlodel ve Dostinex 'e ilaveten yumurtlama tedavileri de yapılması gerekmektedir. Bu tedavilerde gebelik oluştuğunda bu ilaçların kesilmesi gerekmektedir.

Gebelik esnasında hipofiz bezinin büyüme eğiliminde olması ve özellikle hipofiz bezine yakın olan görme sinirinin basıya uğrayabilir. Bu nedenle Prolaktinoma saptanan kadınlarda gebelikte de ilaç tedavisinin sürdürülmesi gerekebilir.



12.04.2008