İLK YARDIM NEDİR?

[Bluesky24]

İLK YARDIM NEDİR?



Hasta yada yaralı kişiye, hastalanması veya yaralanmasından hemen sonra doktor gelinceye kadar hayatını kurtarmak için zamanında ve yerinde yapılan yardıma denir.

önemi : Yaşamı boyunca insan ilk yardımı gerektiren durumlarla her zaman karşılaşabilir. Zamanında yapılacak basit ve etkili bir ilk yardımla hasta veya yarılının hayatı kurtarılabilir.

Kaza ve ani hastalıklarda, hasta yada yaralının doktora veya hastaneye sağ olarak götürülebilmesi, bilinçli ilk yardımın anında yapılmış olmasına bağlıdır.

Bilinci kapalı olan kişiye ilk yardım

Altın Kural : Koma pozisyonu yapılabilmesi için kazazedenin ; NABIZI OLMALIDIR , SOLUNUMU OLMALIDIR .



Sesli ve ağrılı uyaranla bilincin kapalı olduğuna karar verilmeli



Kendi kendine solunum yaptığı gözlenmeli



Nabız kontrolu ile kalbin çalıştığı belirlenmeli



Ortam koşulları dikkate alınarak kazazedenin hangi tarafa döndürüleceğine karar verilmeli ve o tarafa geçerek diz çökülmeli



Kazazedenin karşı taraftaki kolu gövdesinin üzerine konulmalı



Kazazedenin yakın tarafındaki kolu gövdesinin altına yerleştirilmeli



Kazazedenin karşı taraftaki bacağı yakın taraftaki bacağının üzerine konulmalı



Bir el ile kazazedenin karşı omuzundan diğer el ile de karşı kalçasından kavrayarak yavaşça tek hareketle kendine doğru çevirmeli



Kazazede yan yatar pozisyonda iken üstteki bacağını kalça ve dizden bükerek öne doğru destek yapmalı



üsteki kolu öne getirerek elini kazazedenin yanağının altına yerleştirmeli



Alttaki kol arkaya doğru çıkarılarak destek yapılmalı



Kazazedenin başı hafifçe aşağıya doğru eğilmeli



Tıbbi yardım gelinceye kadar yan pozisyonu korunmalı



Aralıklarla (3-5 dakika bir) solunum ve nabız kontrol edilmeli

Burun Kanamasının Durdurulması

Telaş ve endişe etmemesi söylenerek hasta sakinleştirilmeli



İki taraftan burun kanatlarına baskı yapılmalı ya da hastanın kendisinin yapması sağlanmalı



Hasta oturtulup öne doğru hafif eğilmiş pozisyonda tutulmalı



Beş dakika sonunda kanama durmamışsa tıbbi yardım istenmeli

Dış Kalp Masajı ve Suni Solunumu Birlikte Uygulama

Bu uygulamayı hem bir kişi , hem de iki kişi ile uygulayınız ;

Bir kişi ile uygulama ; 1 İLK YARDIMCI - 2 SOLUNUM - 15 KALP MASAJI

Solunum ve kalp atımı yoksa ilk önce iki defa arka arkaya nefes verilmeli ve kalp masajı ile devam edilmeli



2 solunum ve 15 kalp masajı uygulaması ile devam edilmeli



özet olarak ; ilk yardımcı her seferinde 2 solunum vermeli, 15 dış kalp masajı yapmalıdır







İki kişi ile uygulama; 2 İLK YARDIMCI - 1 SOLUNUM - 5 KALP MASAJI

Solunum ve kalp atımı yoksa ilk önce iki defa arka arkaya nefes verilmeli



1 solunum 5 kalp masajı ile uygulama sürdürülmeli



Kalp masajını yapan kişinin yorulması halinde; işleme ara verilmeksizin suni solunum yapan kişi ile kalp masajını yapan kişi yer değiştirmeli



özet olarak ; solunumu veren 1. ilk yardımcı her seferinde 1 solunum verirken, dış kalp masajını yapan 2. ilk yardımcı her seferinde 5 kalp masajı yapmalıdır

Dış Kanama Kontrolü (küçük kanama)

Kanayan yer üzerine (parmakla temiz bir bez kullanılarak) baskı yapılmalı



Kanama durmuyorsa el ayası kullanılarak baskı artırılmalı



Kanama duruncaya kadar baskı uygulamaya devam edilmeli



Birinci bez, kanla ıslanırsa üzerine ikinci bir bez koyarak ( Altın kural : ilk bezi kaldırmadan) baskı yapmaya devam edilmeli



Yaranın uç tarafındaki renk değişikliği ve nabız, kontrol edilmeli

Kaza Ortamını Değerlendirme

Kişi kazazedeler arasında ise öncelikle kendi durumunu gözden geçirmeli,



Kişi kendi can güvenliğini sağlamak için gerekli önlemleri almalı,



Kişi sakin olmalı, telaşa kapılmamalı,



Kaza yerinde sağlık personeli varsa onun talimatlarına uymalı ve ona yardımcı olmalı



Ortamda sağlık personeli yoksa etkinliği ele alıp çevredeki sağlıklı kişileri organize etmeli



çevrede etkisini sürdüren bir tehlike kaynağı olup olmadığını değerlendirmeli,



Trafik kazası ortamında yol güvenliğini sağlayacak işaretlemelerin yapılmasını sağlamalı,



Sağlık kuruluşu, itfaiye ve polise haber verilmeli,



Kazazedeler ile sakin yumuşak bir şekilde konuşmalı, onları yatıştırmalı ve şikayetlerini sormalı,



Trafik kazası ortamında sigara içilmesini önlemeli,



Patlama ve zehirlenme tehlikesi olan kaza ortamından herkesin uzaklaşmasını sağlamalı



Patlama ve zehirlenme tehlikesi yoksa kazazedeyi yerinden kıpırdatmamalı



Kazazedelerin başındaki meraklı toplanmaları önlemeli



Kaza ortamındaki tüm kazazedelerin durumu hızla değerlendirilmeli ve kazazedeler için öncelik sıralaması belirlenmeli



Nakli gereken kazazedeler için nakil organizasyonu sağlanmalı



Kaza ve kazazedeler hakkındaki bilgileri kaydetmeli



Yardım ekibi gelene kadar olay yerini terk etmemeli ve gelen yardım ekiplerine olay ve kazazedeler hakkındaki bilgiler aktarılmalı.

Kazazedeyi Kaza Ortamından çıkarma

Boyun tespiti yapılmalı



Sıkışmanın kaldırılması için araç gereç kullanılmalı



Kazazedenin arkasına geçmeli



Kollarını kazazedenin kollarının altından geçirmeli



Kazazedeyi kolundan tutarak çekmeli



Vücuda saplanmış cisim varsa çıkarılmamalı.

Kırıklarda İlk Yardım

GENEL PRENSİPLER

Eklem veya kırık bölgenin hareketini engellemek için TESPİT (sabitlenmeli) edilmeli



Kırık bölgeye soğuk uygulama yapılmalı (buz uygulaması)



Kol ve bacaklardaki kırıklar sabitlendikten sonra kalp seviyesinden yükseğe kaldırılmalı







BACAK

Diz ve ayak bileği eklemini içine alacak şekilde ve eşit uzunlukta iki atel seçilmeli (uzun bir tahta kullanılabilir)



Atel bacağın iki tarafına uygun şekilde yerleştirilmeli ve geniş sargı ile bağlanmalı.







UYLUK

Kalça ve diz eklemini içine alacak şekilde, biri koltuk altına uzanacak uzunlukta iki atel seçilmeli



Atel bacağın iki tarafına uygun şekilde yerleştirilmeli



İki atel gövde düzeyinde ve bacak hizasında iki veya üç geniş sargı kullanarak, diz seviyesinde geniş bir sargı, ayak bileğinde 8 şekli oluşturan bir sargı ile bağlanmalı







OMURGA TESPİTİ

Esnemeyecek kalınlıkta 1.8-2 m. uzunlukta ve en az 70 cm genişliğinde sert materyal seçilmeli (tahta, kapı veya merdiven)



Tahta, katlanmış bir battaniye ile kaplanmalı



Boyun, bel ve dizlerin arkası yumuşak materyalle desteklenmeli



Başı desteklemek için, baş altına bir kumaş halkası yerleştirilmeli



Baş bir bandajla tahtaya bağlanmalı



Vücut, yanlarda rulo haline getirilmiş battaniyelerle desteklenmeli



Ayak bileği, bacak, uyluk ve kalça sargılarla tahtaya bağlanmalı



Göğüs çapraz sargılarla tahtaya bağlanmalı

Şokta İlk Yardım

Kazazede sırt üstü yatırılmalı



Kanama ve şok ile ilgili bulgular kontrol edilmeli;







Görünür kanama



Soluk cilt



Uzuvlarda soğukluk



Hızlı nabız



Ayakların altına destek koyarak 20 -30 cm kadar kaldırılmalı



Yaralı (varsa pansuman ve turnike görülecek şekilde) battaniye ile sarılmalı



Tıbbi yardım gelene kadar bu pozisyon korunmalı



Solunum ve nabız 3-5 dakika aralıklarla kontrol edilmeli

Turnike (Boğucu Sargı) Uygulaması

Altın Kural : Ne zaman turnike uygulanmalıdır ?

4 koşulda uygulanmalıdır :

İlgilenecek başka yaralı varsa,



Engebeli uzun yol gidilecekse,



Uzak noktada basınç etkisizse



Ya da uzuv kopmuşsa turnike uygulanır.



Turnikeler bazen yaralı ekstremiteye yaralanmanın yaptığından fazla zarar verebileceğinden önerilmez . Altlarındaki dokuyu ezer, sinir ve damarlarda kalıcı hasara yol açabilir. Eğer uzun süre yerinde bırakılırsa, distaldeki (turnikenin altındaki) bütün dokular ölür.



Vücutta, dirsek ve dizin altındaki yaralarda asla turnike kullanılmaz,



8-10 cm genişliğindeki sargı yaralı uzvun kalbe yakın tarafına, fakat uzvun mümkün olduğu kadar ucuna 2 kez dolanır.



Bir düğüm atılır ve üzerine bir çubuk veya kalem konup tekrar düğümlenir, çubuk veya kalem kanama duruncaya kadar döndürülür, kanama durduktan sonra çubuk sargının bir yerine sıkıştırılarak sabitlenir.



Turnike görülebilir durumda olmalı



Yaralının elbisesine üzerinde yaralının adı ve turnikenin uygulandığı zaman (saat ve dakika) yazılı bir kart iğnelenmeli



çok sayıda yaralı olduğunda, yaralının alnına rujla veya sabit kalemle Turnike veya T harfi yazılmalı



Yaralı pansuman ve turnike görülecek şekilde battaniye ile sarılmalı



Uygulamanın uzun sürmesi durumunda, turnike 30 dakika aralıklarla gevşetilmeli, sonra tekrar sıkılmalı

Uzuv Kopması Durumunda İlk Yardım

Kazazede sırt üstü yatırılmalı



Kazazedenin bacakları 20-30 cm kadar yükseltilmeli



Turnike uygulamalı (kopan uzvun 3-4 parmak üzerine)



Kopan parça temiz, su geçirmez ağzı kapalı plastik bir torbaya yerleştirilmeli



Altın kural : Kopan parçanın konduğu torba, buz içeren ikinci bir torbanın içine konmalı (kopan parça direkt buz veya su içine konmaz)



Torba temiz bir bez ile sarılıp yaralı ile aynı vasıtaya konmalı, üzerine hastanın ad ve soyadı yazılmalı



Tıbbi birimler müdahalenin hızlandırılması için transport esnasında haberdar edilmeli

Yanık Durumunda Yapılacaklar

Yanan bölge üzerine bol su dökülmeli



Yanan bölge üzerindeki elbiseler (giysiler) keserek, sıyırmadan çıkarılmalı



Yanan bölge üzerindeki içi su dolu kabarcıklar patlatılmamalı



Yanan bölge üzerine, su dışında (salça, diş macunu, yoğurt, patates vb. ) herhangi madde sürülmemeli