Tüpbebek uygulamalari

[Bluesky24]

Tüpbebek uygulamalari



Tüpbebek uygulamalari



Bu bölüm, Tüpbebek ve Mikroenjeksiyon uygulamalarina katilacak siz degerli anne baba adaylarina yol gösterici olmasi ve uygulanacak islemlerin tanitilmasi amaci ile hazirlanmistir



Genel Bilgiler



Tüpbebek, klasik yöntemler ile gebe kalamayan kadinlarda uygulanan bir tedavi sekli olup, erkek (sperm) ve disi (yumurta) döl hücrelerinin laboratuvar kosullarinda birlestirilmesi sonucunda olusan embryolarin, rahime transferi ilkesine dayanir. Laboratuvar kosullarinda gerçeklestirilen döllenme, kendiliginden (in vitro fertilizasyon) ya da insan eliyle, tek yumurta içine tek sperm verilmesi ile (mikroenjeksiyon) saglanir.



Tüpbebek, önceleri enfeksiyon veya cerrahi islem sonucunda tüplerinde kalici hasar olusan kadinlarda uygulanmaya baslanmis, kisa bir süre sonra ise, kisirliga yol açan diger nedenlerin tedavisinde de kullanilir olmustur. Bugün, endometriosis, nedeni açiklanamayan kisirlik olgulari ve erkege bagli kisirlikta tüpbebek yöntemleri ile basarili sonuçlar alinmaktadir. özellikle son yillarda uygulanmaya baslanan mikroenjeksiyon, sperm sayisinin çok düsük olmasi ve hatta menisinde hiç sperm olmamasina karsin, testisinde sperm bulunan erkeklerin tedavisinde bir devrim olarak nitelendirilmektedir.



Tüpbebek yöntemlerinde kadinin yumurtaliklarinin uyarilmasi, çesitli ilaçlarla (HMG: Humegon, Pergonal, Menogon veya FSH: Metrodin, Follegon) saglanir. Yumurtaliklarin uyarilmasinin amaci, embryo olusturmaya aday çok sayida yumurta elde etmektir. çok sayida embryonun rahim içine yerlestirilmesinin (embryo transferi) gebelik sansini artirdigi gösterilmistir (gebelik oranlari, bir embryo yerlestirildigindeyaklasik %10, üç embryo yerlestirildiginde ise %30 civarindadir). Merkezimizde özel durumlar disinda üç embryo rahim içine yerlestirilmektedir.



Tüpbebek uygulamasinin asamalari:





Ilk görüsme: çiftin hangi tedavi yöntemine uygun olduguna karar vermek amacini tasir. Görüsme sirasinda çiftin öyküsü alinir, önceden yapilmis olan tetkikler degerlendirilir ve kadin ile erkek muayene edilir. Erkegin degerlendirilmesinin temelini Semen Analizi olusturur. Bu analizin Tüpbebek ünitemizin laboratuvarinda yapilmasi gereklidir. Kadinin jinekolojik muayene ve ultrason incelemesi yapildiktan sonra, Smear testi ve çesitli bakteriyolojik incelemeler için numuneler alinir. Adetin üçüncü günü yapilan hormon tetkikleri ile, yumurtaliklarin ilaçlara nasil cevap verecekleri önceden anlasilmaya çalisilir. Daha önce çekilmemis ya da çekildigi halde kalitesi yetersiz ise rahim ve tüplerin görüntülenmesi amaci ile bir rahim-tüp filmi çekilmesi gerekir. Her iki es için AIDS, sarilik testi; yalnizca kadinlar için kizamikçik testi ve kan sayimi istenir.





Ikinci görüsme: Bunun amaci, ilk görüsmede istenen tetkikler degerlendirilerek, bir tedavi plani çizilmesi ve bunun çift ile tartisilmasidir.





Tedavi: Tedavinin birinci asamasini, çok sayida yumurta alinmasi amaciyla yumurtaliklarin ilaçlar ile uyarilmasi olusturur. Merkezimizde bu amaçla üç ilaç kullanilmaktadir. -GnRH analoglari (suprecur burun spreyi, Suprefact ampul, Zoladex ampul, Lucrin ampul, Decapeptyl ampul), -FSH (Metrodin, Follegon), -HMG (Pergonal, Humegon, Menogon).



Yukaridaki ilaçlar,daha önce yaptirilan tetkiklerin sonuçlarina dayanilarak öngörülen yumurtalik cevabina göre, degisik protokoller ve kombinasyonlarda kullanilmaktadir. Tedaviye,daha önce kararlastirilmis olan aya rastlayan adetin 1. veya 21. gününde baslanir. Eger ilaçlar daha önceden alinmissa buzdolabinda saklanmalidir. Son kullanim tarihi geçmis olan ilaçlarin kullanilmamasina dikkat edilmelidir. Tedavinin planlandigi aya rastlayan adet kanamasinin baslangici tüp bebek servisi hemsirelerine telefonla bildirilmelidir. Tedaviye basladiktan sonra tüpbebek doktorlarinin öngördügü günlerde ultrason ve hormon tahlilleri yapilacaktir. Bunun amaci, yumurtaliklardaki yumurta gelisimini takip etmek ve tedaviyi kadinin cevabina göre düzenlemektir. Yumurtalar, belli bir olgunluga ulastigi zaman, hCG(Pregnyl veya Profazi) enjeksiyonu yapilarak toplanmaya hazir hale getirilir. Yumurta toplama islemi hCG uygulamasindan ortalama 36 saat sonra gerçeklesir. Bu nedenle hCGdozu mutlaka öngörülen saatte yapilmalidir. Yumurta toplama islemi için çiftin belirtilen saatte serviste bulunmasi gerekmektedir. Yumurta toplama islemi ultrasonaltinda, lokal anestezi ile yapilir ve 15-30 dakika sürer. Islemi rahatsiz edici bulan adaylara kisa bir genel anestezi yapilabilir. Islemi takiben anne adayi yan odada bulunan bir yataga alinarak, bir süre dinlenmesi saglanir.



Toplanan yumurtalara,daha önce kararlastirilan islemin niteligine göre, ya Tüpbebek ya da Mikroenjeksiyon uygulanir. Yumurta toplama gününde erkekten alinacak olan sperm numunesine göre daha önceden kararlastirilan dölleme isleminde (tüp bebek ya da mikroenjeksiyon) degisiklik yapilabilir. Yumurtanin sperm tarafindan basarili bir sekilde döllenip döllenmedigi ertesi gün ve döllenmis yumurtadan embryo gelisip gelismedigi de iki gün sonra yapilan inceleme ile anlasilir.



Döllenmenin varligi, yumurta toplama isleminin ertesi günü üniteye telefon edilerek ögrenilebilir. Tedaviye alinan olgularin yaklasik %10unda toplanan yumurtalarda döllenme olmamaktadir. Embryo transferi yumurta toplama isleminden 2 veya 3 gün sonra yapilir. çift, servise telefon ederek embryo transferi islemi için randevu alir. Transfer islemi, bu islem için ayrilmis olan odada yapilr. Islem tümüyleagrisizdir. Anne adaylari birkaç saat serviste dinlendirildikten sonra eve gönderilir. Transferi izleyen 3 gün agir islerden ve yolculuklardan kaçinilmasi önerilir. Transferin yapildigi gün Progesteron tedavisinebaslanir (Progesteron amp, 2 amp./gün). Trasferden 12 gün sonra gebeligin varligini saptamak için bir kan testi istenir (beta-HCG). Gebelik testinin pozitif oldugu durumlarda (10 IU/Lnin üstü), 2 gün sonra bir gebelik testi daha istenir. Embryo transferinden yaklasik 22-24 gün sonra ilk ultrason, servisimizde yapilir.



Sonuçlar:



Basari pek çok etkene baglidir. Bunlarin arasinda en önemlisi kadinin yasidir. Kadin yasinin 35in üstünde oldugu çiftlerde gebelik oranlari düsmektedir. Kadinin 40tan daha yasli olmasi durumunda ise, dogum ile sonuçlanan gebelik elde edilmesisansi çok düsüktür (%5in altinda). Tüp bebek gebelerinin yaklasik %20si düsükle sonlanmaktadir. Bir kismi da dis gebelik olarak olusmaktadir( %1-2).



Gebelik takipleri:



Tüpbebek veya Mikroenjeksiyon ile elde edilen gebeliklerde bebek anomalilerinin arttigi bugüne kadar gösterilememistir. Ancak, gebe kadinlarin, olasi bir anomaliyi saptamak amaciyla belli dönemlerde ultrasonla izlenmeleri gerekmektedir. Ayrica mikroenjeksiyon ile elde edilen gebeliklerde, gebeligin 4. ayina dogru, bebegin içinde bulundugu sividan bir örnek alinarak (amniosentez), zihinsel (Down sendromu) ya da bedensel herhangi bir anomalinin olmadiginin gösterilmesi önerilir.