kürtaj islemi hakkinda hersey

[Bluesky24]

kürtaj islemi hakkinda hersey

Kadin olsun, erkek olsun kürtaj kelimesini duymayan yok gibidir. Buna karsin yine pekçok kisi kürtajin sadece bebek aldirmak oldugunu düsünür. Oysa kürtaj en çok istenmeyen ya da zorunluluk durumunda gebeligin sonlandirilmasi için uygulalan bir islem olmasina karsin kelime olarak sadece bu islem için kullanilan bir terim degildir.



Kürtaj kelime anlami ile kazimak anlamina gelir. örnegin dis hekimleri de dis etlerindeki lezyonari temizlemek için kürtaj yaparlar. Sozcügün dogru sekli kürtaj degil küretajdir. Ancak dilimize kürtaj olarak yerlesmistir. Kadin Hastaliklari ve Dogum bransinda kürtaj terimi rahim içerisinden herhangi bir dokuyu birtakim aletler ile kaziyarak alma islemi için kullanilir. Bu dokular gebelik ürünü olabilecegi gibi biopsi ya da tedavi amaçli alinan dokular da olabilir.Kadin hastaliklari ve dogum bölümünce yapilan küretajlar iki asamalidir. Birinci asama rahim agzinin genisletilmesi (dilatasyon), ikinci asama ise küretajdir (curettage). Bu nedenle islem için kullanilmasi gereken en dogru terim ingilizce Dilatation and Curettage kelimelerinin basharflerinden olusan DC'dir.Tüm dünyada oldugu gibi ülkemizde de kürtaj kadin dogum hekimlerinin en çok uyguladigi cerrahi islemlerin basinda gelmektedir. Ancak unutulmamalidir ki kürtaj bir dogum kontrol yöntemi degildir.

Türleri

Kürtaj (kadin hastaliklari ve dogum'da kullanildigi sekliyle) rahim içinden doku almak anlamina geldigine göre sadece gebelik sonlandirmak için yapilmaz.

özellikle kanama bozukluklarinda ve monopoz sonrasi kanamalarda teshis amaçli küretaj yapilabilir. Yine infertilite (kisirlik) arastirmalarinda yumurtlama olup olmadigini anlamak vb. amaçli kürtaj uygulanabilir.

Gebelik Bosaltimi

üreme çagindaki kadinlarda en sik uygulanan kürtaj seklidir. Istenmeyen gebeliklerin sonlandirilmasi amaci ile yapilir.

Probe Küretaj

Kanama bozukluklarinda ve özellikle menopoz sonrasi kanamalarda teshis amaçli yapilan islemdir. özel aletler (küret) ile rahim içi, bazal tabakaya kadar kürete edilir (kazinir). Siddetli ve uzun süreli kanamalarda hem altta yatan sebebi tespit edebilmek, hem de kanamayi durdurmak için uygulanir. Bu açidan bakildiginda ayni zamanda bir tedavi seklidir. Bu islem sayesinde endometrial hiperplazi, rahim kanseri, rahimde yasa bagli zayiflama (atrofi) teshisi konabilir.

Fraksiyone küretaj

Uygulanis amaci probe küretaj ile hemen hemen aynidir. Ancak burada rahimin içini döseyen endometrium tabakasindan ve rahim agzinin içini döseyen endoservikal kanaldan ayri ayri örnekler alinir ve pataolojik tahlile gönderilir. özellikle rahim kanseri ve rahim agzi kanserinin ayriminda önemli bir teshis aracidir.

Endometrial Dating

Infertilite teshisinde yumurtlamanin olup olmadigini anlayabilmek için adet siklusunun 21. gününde endometriumdan örnek alinir. Yumurtlamadan sonra salgilanan progestron hormonunun etkisi ile endometrium sekresyon (salgilama) fazina girer. Endometrial dating'de amaç endometrium durumunun adet siklusu ile uyumlu olup olmadigi anlamaktir. Bu amaçla rahim içinden özel bir küret ile tek bir örnek alinir.

Revizyone küretaj

Kendiliginden olan bir düsükten sonra içeride kalan parçalari temizlemek için yapilan küretaja verilen isimdir. Düsügün tam oldugu yani içeride parça kalmadigi düsünülse bile revizyone küretaj yapilmasi prensiptir.

Ayrica dogumdan sonra içeride plasenta parçalari kaldigindan süpheleniliyorsa, Boom küret adi verilen özel küretler ile kalan parçalar alinir. Bu islemde revizyone küretaj olarak degerlendirilir.

Nasil yapilir

Hayatinda ilk defa kürtaj olacak kadinlar islemin nasil yapildigini bilemedikleri için büyük korku yasarlar. Bazi kadinlar daha önceden bu tür bir operasyon geçirmis arkadaslarindan duyduklari sayesinde konu hakkinda bilgi sahibi olabilirler. Bu bölümde kürtaj isleminin nasil yapildigi ayrintilari ile anlatilmaktadir.

Kürtaj genel anestezi ya da lokal anestezi ile yapilabilir. Lokal anestezi uygulandiginda rahim agzinin her iki yanina ilaç enjekte edilir. Bu anestezi sadece rahim agzi özel bujiler ile dilate edilirken duyulan agriyi digerdiginden, lokal anestezi ile yapilan islemlerde aci duyulabilir.

Bizim tercihimiz kürtajin genel anestezi ile yapilmasi yönündedir. Bu sayede hem hasta agri ve aci duymaz, hem de islemden kaynaklanan komplikasyon riski en aza indirilmis olur.

Kürtaja karar vermeden önce sadece pozitif olan gebelik testine itbar edilmemeli, mutlaka ultrason ile gebeligin varligi ve rahim içinde yerlestigi teyid edilmelidir.

Kürtaj ilk olarak muayene ile baslar. Bu asamada kisi idrarini yaparak mesanesini bosalttiktan sonra iç çamasirini çikartip muayene masasina geçer. Ideal olan kisinin bu asamadan önce özel önlükler giymesi ve kendi kiyafetleri ile islem odasina girmemesidir. Jinekolojik muayene masasi özel bir masadir ve kisinin islem için en uygun pozisyon olan lithotomi pozisyonunda, yani bacaklarini özel bölümlere yerlestirerek yatmasina olanak verir. Eger genel anestezi uygulanacak ise hastaya bu asamada ince bir katater yardimi ile damar yolu açilir ve anestezi uzmani bir hekim tarafindan ilaç verilir. Hasta birkaç saniye içinde uyur. önemli olan anestezinin kadin dogum hekimi ya da bir baskasi tarafindan degil bu konuda tecrübeli bir anestezi uzmani tarafindan verilmesidir.

Hasta uyuduktan sonra pozisyon verilir ve ilk önce rahimin durumunu ve büyüklügünü degerlendirmek için jinekolojik muayene yapilir. Rahimin özellikleri anlasildiktan sonra vajinal spekulum yerlestirilir. Spekulum ile rahim agzi görünür hale gelir. Vajina ve serviks antiseptik solüsyonlar ile yikanarak olasi bir enfeksiyona karsi önlem alinir. Lokal anestezi uygulanacak ise bu asamada yapilir ve serviksin her iki yanina ilaç enjekte edilir. Daha sonra serviks yani rahim agzi tenekulum ya da tekdisilli adi verilen bir alet ile tutulur. Bu islem agri verebilir. Tenekulum çekilerek rahimin düz bir hale gelmesi saglanir.

Buji adi verilen aletler yardimi ile rahim agzi genisletilmeye baslanir (dilatasyon). Bunun için mümkün olan en ince buji kullanilir. Bujiler çaplarinin milimetre cinsinden büyüklügüne göre numaralandirilir. Genelde 6 ya da 7 numara bujiye kadar dilate edilir. Islem daha önce dogum yapmis olanlarda kolay olmakla birlikte, sahsi tecrübelerimize göre gebe kadinlarda rahim agzi zaten 6-7 milimetre dilate olmus oldugundan çogu kadinda dilatasyona gerek kalmaz.

Dilatasyon islemi tamamlandiktan sonra plastik kanüller rahim agzindan geçirilerek, rahim bosluguna ulasilir. Bu kanüller mesrubat içmek için kullanilan pipetlere benzerler. Kanül yerlestirildikten sonra, ucu bu amaç için üretilmis 60 santilitrelik, vakum yaratan özel enjektöre baglanir. Enjektörün dügmesi açilarak negatif basinç olusmasi saglanir ve enjektör ileri geri hareket ettirilerek rahim içi temizlenir. Bu islem lokal anestezi altinda hastaya oldukça rahatsizlik ve aci vermektedir. Rahim içi tamamen temizlenene kadar isleme devam edilir. Eger içeride parça kalmasindan süphe edilir ise kesin küretler ile kavite iyice temizlenir. Eskiden kullanilan bu küretler günümüzde artik pek tercih edilmemektedir. Hem rahim delinmesi hem de islem sonrasinda rahim iç zarlarinin yapismasina bagli ileride gelisebilecek kisirlik ihtimali keskin küretler ile çok artmaktadir. 10 haftaliktan küçük gebeliklerin sonlandirilmasinda keskin küretlere gerek yoktur. Eger tibbi bir neden ile ve hekimler kurulu karari ile 10 haftadan büyük bir gebeligin sonlandirilmasina karar verilmis ise bu islem daha büyük kanülleri vakum cihazlarina baglayarak yapilir ve ardindan keskin küretler ile parça kalip kalmadigi kontrol edilir.

Biopsi amaçli yapilan kürtajlarda da en ince kanüller kullanilabilir. Ancak burada ince kesin küretlerin tercih edilmesi patolojik tani açisindan daha yararli olabilir.

Kavitede parça kalmadigindan emin olunduktan sonra kanüller ya da küretler çikartilir. Tenekulum yerinden alinir ve eger çiktigi yerde kanama varsa baski uygulanarak durdurulur. Vajina tekrar antiseptik solüsyonlar ile yikanir. Ardindan spekulum çikartilir.

Islem lokal anestezi ile yapilmis ise hasta 5-10 dakika dinlendikten sonra kalkabilir ve gidebilir. Genel anestezi uygulanmis ise hasta uyandirilir. Uyanma süresi genelde kullanilan ilaca bagli olarak 5-10 dakika kadar sürer. Hasta 60-120 dakika kadar dinlendikten sonra evine gidebilir.

Eve giderken hiçbir kimse kisinin kürtaj oldugunu anlayamaz. Disaridan fark edilebilecek herhangi bir belirti yoktur. Evine gönderilen hastaya antibiyotik, agri kesici ve kanama azaltici ilaçlar verilebilir. Hasta genelde 1 hafta sonra ultrason kontrolüne çagirilir.

Kürtaj sonrasi 2-3 gün kadar kanama olabilir. Ancak hiç kanama olmamasi da anormal bir durum degildir ve inceleme gerekmez. Kanama olmamasina ragmen siddetli agrilar var ise inceleme gerekir.

Kürtaj basit bir islem olmakla birlikte, bana göre muayenehane ya da poliklinik sartlarinda degil hastane sartlarinda yapilmalidir.

Riskleri

Tüm cerrahi islemlerde oldugu gibi ister genel anestezi ile ister lokal anestezi ile yapilsin küretajin da birtakim riskleri vardir. Bunlar anesteziye bagli riskler ve isleme bagli riskler olarak 2 ye ayrilir.

Anesteziye Bagli Riskler

Lokal anestezi ile yapilan islemlerde en önemli risk isleme baslarken rahim agzi özel bir alet yardimi ile tutuldugunda duyulan agri nedeni ile ani tansiyon düsmesi ve bayilmadir. Vazovagal senkop adi verilen bu durum oldukça sik görülür. Yine duyulan çekilme hissi nedeni ile bulanti ve kusma görülebilir.

Genel anestezinin riskleri ise hastanin yasi, genel saglik durumu, var olan sistemik hastaliklari, allerjik öyküsü gibi faktörlere baglidir. Bu faktörlerden dogan riskleri en aza indirmek için genel anestezi mutlaka ve mutlaka bir Anesteziyoloji ve Reanimasyon uzmani tarafindan verilmelidir. Bu uzman hastanin durumuna göre en uygun ilaç ya da ilaçlari seçecek bilgi ve tecrübeye sahiptir. Genel anestezi ile yapilacak olan islemlerin muayenehane ya da poliklinik degil hastane sartlarinda yapilmasi daha uygun olur.

Isleme bagli riskler

Rahimin delinmesi (Rüptür)

Gebe bir rahim, gebe olmayan bir rahim'e göre çok daha yumusakdir. Bu nedenle islem esnasinda yapilan dikkatsiz ve sert bir hareket rahimin delinmesine neden olabilir. Rahim delindigi fark edildiginde hemen isleme son verilir ve hasta müsahade altina alinir. Eger delinen bölgeden karin boslugu içine kanama oluyor ise hastada spesifik belirtiler ortaya çikar. Bu durumda acilbir ameliyat gereklidir. Hastanin karin boslugu açilarak delinen yer onarilir. çogu rüptür vakasinda delinme uterusun fundus bölgesinden oldugu için kanama olmaz ve delinen bölge bir süre sonra kendiliginden kapanir. Eger islem esnasinda rüptür oldugu fark edilmez ise barsaklar, mesane, rektum gibi organlar hasar görebilir ve bu durumda hastada hayati tehlike yaratacak boyutlara varabilecek riskler dogar. Bu durumda acil bir ameliyat ile zedelenen dokularin onarilmasi hayat kurtaricidir.

Rahim delinmesi islem dikkatli yapildigi taktirde son derece nadir görülen bir komplikasyondur. Risk gebelik yasi büyüdükçe artar.

Rest plasenta

Küretajin en sik görülen komplikasyonu halk arasinda parça kalmasi olarak anilan rest durumudur. Belirli bir sure sonra ortaya çikan fazla miktarda olan ve kesilmeyen kanama ile kendini belli eder. Tedavide yeniden küretaj gerekir. Ciddi bir tehlike yaratmaz. 5 haftadan küçük ve 10 haftadan büyük gebeliklerde daha fazla görülür.

Enfeksiyon

Diger bir komplikasyon ise enfeksiyondur. Genelde islemden 5-6 gün sonra ortaya çikar. Gelisen enfeksyon tüplere kadar yayilirsa tüplerde yapisiklik ve tikanikliga sonuçta da kisirliga neden olabilir. Islem esnasinda hijyen ve sterilite kurallarina uyulursa risk azalir. Bazen kisinin kendisinden kaynaklanan faktörler neticesinde enfeksiyon ortaya çikabilir. Ideal olan her kürtaj isleminden sonra koruyucu amaçli antibiyotik tedavisi uygulamaktir.

Gebeligin devami

çok küçük gebeliklerde bazen gebelik ürünü bosaltilamayabilir ve olay devam edebilir. 5 haftaliktan küçük gebeliklerde daha sik görülür.Fark edildiginde 1 hafta sonra islemin tekrari gerekebilir. Bu nedenle kürtajin en erken 5-6. haftalarda yapilmasi uygun olur.

Rahim içinde kan birikmesi (Hematometra)

Son derece nadir görülen bir durumdur. Islem sonrasi rahim agzi simsiki kapanir ve kan rahim içinde birikir. Oldukça agrili bir durumdur. Rahim agzinin ince bir buji ile açilmasi sorunu çözer.

Islemin yapilamamasi

Bazen daha önceden geçirilmis operasyonlar ya da rahimdeki sekil bozukluklarina bagli olarak rahim içerisine katater sokulmaz ve kürtaj yapilamaz. Böyle bir durumda hasta anesteziden uyandirilir, agzidan ve vajinalyoldan uygulanan bazi ilaçlar ile rahim agzinin açilmasi saglanir ve daha sonra kürtaj gerçeklestirilir.

Yapisiklik

Bir baska risk ise küretaja bagli gelisen ve Asherman sendromu adi verilen durumdur. Burada rahimin iç duvarlarinda yapisikliklar ve dolayisi ile adet kanamasinda azalma ve hatta kisirlik görülebilir. Nedeni metal küretler ile rahimin gereginden fazla kazinmasidir. Tanisi rahim filmi çekilerek konur.Tedavisi cerrahidir.

Asiri Kanama

özellikle büyük gebeliklerde islem esnasinda asiri miktarda kanama olabilir. Kanama durdurulamaz ise hasta sok tablosuna girebilir. Oldukça nadir görülen bir durumdur.

Adet gecikmesi

Kürtaj sonrasi ilk adet genelde 4 hafta sonra görülür. Kürtajin yapildigi gün adet kanamasinin ilk günü olarak kabul edilir ve normalde kaç günde bir adet görülüyor ise o kadar süre sonra ilk adetin olmasi beklenir. Nadiren bu süre 60 güne kadar uzayabilir. Eger beklenen günde adet görülmez ise mutlaka jinekolojik degerlendirme gerekir. Eger adet gecikmesine gebeligin devami, Asherman Sendromu gibi bir komplikasyon neden olmamis ise ya da gebelik devam etmiyor ise ilaçlar ile adet kanamasinin olmasi saglanir.

Kürtajin tüm riskleri gebelik haftasi büyüdükçe artar. Bu nedenle kürtaja karar verildiginde yasal sinir olan 10. haftanin geçirilmemesi gerekir. 10 haftadan büyük gebelikler illegal oldugu için genelde hastane sartlarinda degil izbe muayenehanelerde uygulanmaktadir. Bu durumda zaten artmis olan risklerin daha da katlanmasina olanak saglar. Medyada büyük gebelik sonlandirilirken hayatini kaybeden pekçok genç kadinin haberleri maalesef sikça yer almaktadir. Adet gecikmeniz olmasa bile gebelik süpheniz varsa mutlaka bir jinekologa müracaat ediniz.

Islemden önce: Islemin yapilacagi merkeze mümkünse yaninizda islemden sonra size eslik edebilecek bir arkadasinizla geliniz.

Islemden 6 saat öncesinden agizdan birsey almayiniz. Buna su da dahildir.

Islem odasina alinmadan önce mutlaka tuvalate giderek mesanenizi bosaltiniz.



Islemden sonra Islemden sonra ayilma odasina alinarak burada 30-60 dakika kadar dinleneceksiniz.

Islem sonrasi normal bir sekilde evinize ya da isinize gidebilirsiniz. Doktorunuz baska bir sekilde önermediyse herseyi yiyip içebilirsiniz. Bu konuda herhangi bir kisitlama yoktur. Uzun süredir aç oldugunuz için sekerli birseyler yemenizde yarar vardir.

Genel anestezi sonrasi 6-8 saat araba kullanmak gibi dikkat isteyen aktivitelerde bulunmamaniz uygun olacaktir.

Ilk 1-2 gün adet sancisi benzeri agrilarinizin olmasi normaldir. Bu durumda doktorunuzun size önerecegi agri kesicileri alabilirsiniz.

Doktorunuz operasyon sirasinda size koruyucu antibiyotik yapmamis ise daha sonra kullaniminiz için reçete verebilir.Bu antibiyotigi doktorunuzun tarif ettigi sekilde kullaniniz.

Islem sonrasi 3-4 gün kadar kanamaniz olabilir. Kanama ile birlikte ufak pihti ya da parçalar da düsebilir. Bu tamamen normal ve beklenilen bir durumdur.Buna karsilik kanamanin olmamasi da anormal bir durum oldugu anlamina gelmez. Bu nedenle kanamaniz olmasa da endiselenmeyiniz.

Islem yapilan günü son adet kanamanizin ilk günü gibi kabul edebilirsiniz buna göre yaklasik 1 ay sonra ilk adet kanamaniz olacaktir. Eger 40 gün içinde adet görmezseniz mutlaka doktorunuzu arayiniz.

Kanamaniz devam ettigi sürece havuza, denize, jakuziye girmek sakincalidir. Islemden hemen sonra dus seklinde ayakta banyo yapabilirsiniz.

Kanamaniz devam ettigi sürece cinsel iliski sakincalidir. Kanamaniz bittikten sonra iliskiye girebilirsiniz.

Kanamaniz adet kanamasindan fazla miktarda olursa ya da atesiniz 38 derecenin üzerine çikarsa mutlaka doktorunuza haber veriniz.

Aksi belirtilmedigi taktirde islemden 1 hafta sonra kontrol randevunuza gidiniz



Kürtajin Yasal yönü

ülkemizde gebelik sonlandirilmasi amaci ile yapilan küretajlar yasa ile tanimlanmis ve sinirlandirilmistir. Buna göre 18 yasindan büyük ve evli olan kadinlar hem kendi hem de eslerinin rizasi ile küretaj olabilirler. Evli olmayan kadinlarda es rizasi aranmaz. 18 yasindan küçük kisiler ise ancak veli veya vasilerinin ile kürtaj olabilirler. Kürtaj bir mahkeme sonucu verilmis bir karar ise islemden önce mahkeme kararinin tebligi gerekir.

Yasal olarak kürtaj yaptiracak evli çiftlerin ve islemi yapacak olan hekimin asagidaki formu doldurmalari istenir.



RAHIM TAHLIYESI IçIN IZIN BELGESI







KIMLIK

Gebe

Es

Veli

Vasi





Soyadi :

Adi :

Baba Adi :

Dogum yeri, tarihi :

Nüfusa kayitli oldugu

........Il :

........Ilçe :

........Köy-mahalle :

........Cilt :

........Hane :

Adres :







HAKIMIN IZNI:

(Kararin onayli örnegi eklenecek)



Mahkemenin Adi:

Karar Tarihi:

Karar No:



MüDAHALADEN öNCE GöREVLI DOKTORUN AçIKLAMASI

Rahim tahliyesi isleminin tibbi sonuçlari, muhtemel komplikasyonlari, agirligi ve önemi, riza ve izin olmaksizin bu islemin yapilamayacagi, rizanin ve iznin kapsami ve konusunun tibbi zorunluluk olmaksizin asilmayacagi, gebe kadina, esine, veli ve vasiye anlatildi.

.................................................. .......................Tarih:

.................................................. .......................Görevli Doktor:

RIZA

Müdahaleden önce, görevli doktorun tüm açiklamalarini dinledik.Rahim tahliyesine riza ve iznimiz olmadan girisilemeyecegi, bu islemin tibbi sonuçlari ve muhtemel komplikasyonlari bize etraflica anlatildi.Bu konuda, sorumluluklarin bize ait bulundugu bilincinde oldugumuzu, hiçbir siddet, tehdit, telkin ya da maddi ve manevi baski altinda olmaksizin rahim tahliyesini kabul ettigimiz, gebelige son verme nedeniyle dogacak sonuçlari gerek birbirimiz ve gerek doktor ve hasta aleyhine kullanmayacagimizi, sonucuna katlanacagimizi ve gebelige son verme islemine riza gösterdigimizi beyan ederiz.

.................................................. .......................Tarih:









Gebe

Es

Veli

Vasi



Getirdigim belgedeki imzanin esime, vasime ait oldugunu ve bundan dogacak hukuki sorumlulugun bana ait bulundugunu beyan ederim.

.................................................. .......................Tarih:

.................................................. .......................Gebe:

Gebelige son verme islemi ile ilgili isbu izin belgesi huzurumda düzenlendi.

.................................................. .......................Tarih:

.................................................. .......................Görevli Doktor:

Not:

1. Okur yazarlar imza edecekler, olmayanlar sol elin bas parmagini basacaklar. 2. Veli olarak ana-baba, anlasmazlik halinde baba, baba ölmüs ya da yoksa ana. 3. Es, veli ya da vasiden hangisi gereksizse o çizilecektir.







Eger islem genel anestezi altinda yapilacak ise yine hastadan muaffakatname adi altinda bir form doldurmasi istenir.

10 haftadan büyük gebelikler ancak anne hayatini tehlikeye atan bir durum, ya da bebekte anomali varliginda ve heyet karari ile sonlandirilabilir. Aksi davranislar hem islemi yapan hem de yaptiran için ciddi cezai yaptirimlara sahiptir.