isitme azligi olanlarin yakinlarina ögütler

[Bluesky24]

isitme azligi olanlarin yakinlarina ögütler

Isitme Kayipli Kimselerin Akraba ve Arkadaslarina Ipuçlari



Isitme problemi olan kisilerle haberlesmeyi önemli ölçüde etkileyebilecek birçok faktör vardir. Konusmanin gerçeklesmesi için bir konusan bir de dinleyici bulunmasi gerekir. Konusma, hayal edilen her yerde gerçeklesebilir. Isitme engelinin bazi yönlerini bilmek, sizi, daha verimli konusma firsatina hazirlar.

Konusma (dudak) okuma: Bazen Gözlüklerim olmadan hiçbir sey duymuyorum sözünü, isitme bozuklugu olanlarin söyledigine tanik olabilirsiniz. Bu cümle, o kisinin konusma (dudak okuma) yönteminden faydalandigini ortaya koyar. Kisiler, bunu, farkina varmadan ögrenmistir. Yillar süresince kisi, sesleri ayirdetme ile konusan kisinin dudak ve yüz hareketlerine dikkat ettigi için, böyle bir yetenek gelistirmistir.

Diger taraftan birçok kimse, bunun düzenli egitimini almistir. Hangisi olursa olsun, kisi, dinledigi insanin yüzüne bakarsa, anlamasina yardimci olur. Dil, dis ve dudak gibi konusma organlari, birçok sesin çikartilmasinda görülebilir. Konusmaci, konusurken agzini kapatiyor, sakiz çigniyor, pipo içiyorsa, isitme zorlugu olanlar anlamalarini kolaylastiran görsel faktörlerden mahrum kalirlar. Kötü konusma, sadece görsel bozukluk saglamaz ayni zamanda kelimelerin anlasilmasinda da zorluk olusturur. Diger taraftan, agiz hareketlerinin çok itina ile gösterilmeye çalisilmasi da kelimelerin bozulmasina yol açar. Dudak okuyanlar, normal konusmayi anlamayi ögrenmislerdir.

Dikkat: Isitme zorlugu olan kisilerin akrabalarindan sik sik Duymak istedigi zaman duyar, sözünü isitiriz. Bazen kisi, belirgin bir zorluk çekmeden duyar ve anlar. Bu durum, ideal dinleme ortaminda, yani, sessiz, kisa konusma mesafesinde ve net konusan bir insanla oldugu zaman gerçeklesir. Gürültülü ortam, bir odadan digerine konusmak veya kötü konusan bir kimse ile konusmayi anlamaya çalismak genellikle basarisizla sonuçlanir. Isitme zorlugu olan kisinin, dikkatle gazete okudugu veya televizyon seyrettigi zaman bizi anlamasini da bekleyemeyiz. Duyma sartlari, zamana ve yere göre degisir. Duyma engelli de bu sartlardan etkilenir. Konusulan ortamin degisen sartlari, kisiyi, isitme zorlugu olan kisinin konusmaya ilgisiz kaldigi yargisina götürebilir. Gerçek olan, isitme zorlugu olan kisinin önemli noktalari ayirdetmek için çok fazla gayret sarfettigidir. Bu kisilerin anlamak için sarfettigi enerji, konusmacininkinden daha fazladir.

Ses ayarlamasi: Isitme cihazina yardimci olmak, konusanin bagirmasi olmamalidir. Kisi bilmelidir ki, isitme cihazi sesi arttirmaktadir, bunun üzerine bir de bagirilarak konusulursa, cihazi kullanan, fiziksel boyuta ulasacak kadar rahatsizlik duyar. Sayet bir kisi duyuyor fakat anlamiyor izlenimi veriyorsa, bagirmak anlamasina yardimci olamayacaktir. Bagirmak için zorlandigimizda, seslerin kalitesi daha bozulur. Dinleyenin ayirdetme probleminin yaninda, bagirmanin etkisi ile konusma, anlamsiz sözlerden olusan bir gürültü hâline dönüsür.

Hatirlanmasi gereken bir diger nokta da, cümlenin sonuna dogru, sesin siddetinin azaltilmamasidir.

Telaffuz: Kisi, her ne kadar iyi bir isitme cihazi almis ve bunu uygun bir sekilde ayarlamis olsa da, telaffuzu bozuk bir konusma, anlasilmayi engeller, çünkü bu cihaz telaffuzu degistirmemekte, sadece gelen sesi yükselterek kulaga iletmektedir. Kisi, dikkatli konusmali, ayni zamanda kelimeleri abartmamalidir. Kisinin telaffuzunu abartmasi, konusmasinin bozulmasina yol açar. Hatirlanmalidir ki, bütün sesler dogru telaffuz edilse bile, isitme zorlugu yasayan kisi, hepsini algilayamayacaktir. Yanlis telaffuz ise bunu daha da kötülestirir. Simdi yazilacak olan cümleyi anlamanin zor oldugunu, bir de bunun anlasilan kisimlarinin yanlis telaffuz edildigini düsünürseniz onlara daha fazla hak verirsiniz:

Xötü telaxxuxla konuxma xikxikxa anlaxilmamaxx yxl axax.

Hiz: Bazi söhretler, özellikle haber sunuculari hizli konusmalari ile ün yapmislardir. Mamafih, isitme zorlugu olanlar için hizli konusmayi anlamak çok zordur. Kelimeler arka arkaya gelir ve birbirine karisir. Aynen simdi sizin su cümleyi anlamanizdaki zorluk gibidir:

Arkaarkayagelenkelimelerianlamakzordur.

Konusurken kelimeler bir saniyeden daha kisa sürer. Beyin, bu sürede sesleri algilayip bir anlam vermeye çalisir. Sayet bu seslerden bir veya birkaçi, hizli konusma sirasinda bozulur, yutulur ise, dinleyenin anlamasi etkilenir. Konusma süreklilik arzettigi için, dinleyicinin her kelimeyi anlamak için kisa bir zamani vardir. Bu süre, yukarida arka arkaya yazilan kelimeleri okuyan kisinin süresinden çok daha kisadir. Siklikla, isitme zorlugu olanlarin, sorulara yanlis cevap vermelerinin sebebi, cevabi bilmemelerinden degil, soruyu yanlis anlamalarindan kaynaklanir.

Konusma çesidi: Karisik ses (kelime) gruplarinin ayirdedilmesi, isitme zorlugu olanlar için en önemli husustur. Isitme zorlugu yasayanlarin, bazi sesleri anlamamasi ve yanlis yorumlamasindan dolayi, konusan kisinin bahsettigi konu hakkinda dogru kelimeleri seçmesi önemlidir. Bir konuyu anlatmak için degisik kelimeler kullanilabilecegi için, isitme zorlugu olan kisi ile konusurken konu ile ilgili kelimelerin seçilmesine özen gösterilmelidir. örnegin Gazeteyi görmek ister misin? yerine, Gazete; gazeteyi okumak ister misin? demek, daha iyi anlasilmaya sebep olacaktir.

Görüyorsunuz ki, isitme bozuklugu karisik bir durumdur. Bir zorluga karsi uyum saglamak zor ve korkutucudur. Bu zor isi, bazi püf noktalarini hatirlayarak hafifletebilirsiniz. Dikkatini çekin, yeteri kadar sesli ve iyi bir telaffuzla konusun. Hizli konusmayin. Bütün bunlarin ötesinde, sabirli olun.