Hemoroid

[Bluesky24]

Hemoroid nedir?







Hemoroid, akan kan anlamına gelen bir terimdir. Hemoroidler bugüne kadar değişik şekillerde tanımlanmıştır. Geleneksel olarak hemoroidlerin bu bölgedeki venöz pleksustaki venlerin variköz genişlemesi osnucu geliştiği şeklinde tarif yapılmıştır. Bu variköz venlerin üzerindeki örtücü mukozası ile birlikte, ıkınma ile sfinkterin gevşemesi ile anal kanaldan aşağıya doğru ilerlediği düşünülmektedir.







Bu hastalığın önemi nedir?







Ülkemizde ve batı toplumlarında oldukça sık görülen anorektal hastalıklardandır. Amerika'da erişkinlerin %50'sinden fazlasında hemoroid gelişebilmektedir. Bu hastalığa maruz kalanların oranı her yıl %4.4 artmaktadır. ABD'de bu hastalığın yıllık tedavi maliyetinin 1 milyar doları aştığı tahmin edilmektedir.











Hemoroidin belirtileri nelerdir?







Hemoroidlerin semptomatik duruma gelmesinde ıkınma başlıca etkendir. Basıncın artmasına bağlı olarak o bölgedeki venöz basıncın da yükselmesine neden olur. Giderek genişleyen ve sarkmaya başlayan hemoroidler prolapsus ve kanamaya neden olurlar. İnternal hemoroidlerde; kanama, müküs salgılanması ve dokunun prolobe olması, eksternal hemoroidlerde ise; ağrı, inflamasyon, tromboz ve anal hijyen zorluğu en önemli belirtilerdir. Kanama, kırmızı parlak renktedir. Kanama genellikle ağrısızdır ve defekasyonu takiben oluşur.







Hemoroidde risk grupları var mıdır?







Kronik kabızlık, portal hipertansiyon, daire, pelvik tümörler, gebelik, uzun süre ayakta kalma, ağırlık kaldırma, sıkı elbise ve iç çamaşırı giymek, kalıtım, kronik öksürük.







Hastalığın nedenleri nelerdir?







Etyolojik faktörler iki ana grupta toplanmaktadır.







Birinci grup: Venöz dönüşü engelleyen, organik lezyonlarla beraber görülen hemoroidler. Portal hipertansiyon, gebelik ve abdominal tümörler bu yolla hemoroide neden olurlar.







İkinci grup: Venöz obstrüksiyon olmaksızın görülen hemoroidlerdir. Çoğunluğu bu grup oluşturur. Bunlar içinde; kalıtım, kabızlık, ishal ve aşırı ıkınma yer alır.







Hemoroid hastalığı şiddetine göre sınıflandırılabilir mi?







Hastalık klinik belirtilere göre dört dereceye ayrılır.







Birinci derece hemoroidler: Anal kanaldan dışarı protrüde olmazlar, fakat kanarlar.



İkinci derece hemoroidler: Defekasyonla dışarı prolobe olurlar, spontan redükte olur ve kanarlar.



Üçüncü derece hemoroidler: Prolobe olurlar, elle redükte edilebilirler ve kanarlar.



Dördüncü derece hemoroidler: Hep dışarıdadırlar, redükte edilemezler, strangüle olabilirler.







Hemoroidde kullanılan tanı yöntemleri nelerdir?







İnspeksiyon, rektal tuşe, anoskopi ve rektosigmoidoskopi ile tanı kolayca konur.







Hemoroid hastalığı başka hastalıklara neden olabilir mi?







Malignite riski yoktur, ancak şiddetli kanamalara ve buna bağlı anemiye, tromboz, nekroz ve nadiren perianal sepsise yol açabilir.







Hemoroid tedvisinde seçenekler mevcut mu?







Hemoroid hastalığının konservatif ve cerrahi tedavisi vardır







Konservatif tedavi



Bağırsak alışkanlığının düzenlenmesi, diyet ve destek tedavisi. Minör semptomlara yol açan hemoroidlerin çoğunluğu konservatif yöntemle tedavi edilirler.Esas amaç, hastanın yumuşak kıvamda dışkı yapmasını sağlamaktır. Bu amaçla lifli gıdalardan zengin gıdalar önerilir. Özellikle baharatlardan, çay ve kahveden kaçınılması önerilir. Ayrıca bol sıvı alınması ve düzenli tuvalet alıişkanlığı kazanılması diğer önerilerdir. Çeşitli tropikal etkili kremler, losyonlar, suppozituarlar ve lokal anestezikler konservatif tedavide kullanılırlar. Lokal topikal steroidli ilaçlar uzun süre olmamak üzere kullanılabilir. Sistemik olarak kullanılan kalsium dobesilat, diosmin erken dönemhemoroidlerin semptomatik tedavisinde kullanılabilir.







Hemoroide yönelik diğer tedavi yöntemleri







Skleroterapi: İnternal hemoroidlerin çevresindeki yumuşak doku içerisine irritan bir solüsyonun enjekte edilmesi ve damarda sklorizan bir oluşumun meydana gelmesi amaçlanır. Sıklıkla uygulanan madde fenolün yağda eriği, sodium morrhuate, quinine, üre hidroklorid ve sodium tetradecylsulfatedir. Kanama, nekroz, infeksiyon ve prostatit gibi komplikasyonları olduğu için dikkatli davranmak gerekir.







İnfrared koagülasyon: Kızılötesi ışınlarla hemoroid pakelerinde koagülasyon ve fiksasyonun sağlanması amaçlanır. Fotokoagülatör probu ile her hemoroid pakesi üzerine 1-2 sn. Süre ile 3-4 ayrı uygulama yapılır. Ağrı ve kanama komplikasyonları vardır.







Elastik band ligasyonu: Basit, kolay ve ucuz bir yöntemdir. İkinci ve üçüncü derece hemoroidlerde kullanılan bir yöntemdir. Orta derecede doku harabiyetine ve fiksasyona yol açan bir yöntemdir. Tek seansta ikiden fazla bant uygulanmaması gerekmektedir. Ağrı, tenesmus ve kanama komplikasyonları nadiren görülür. Sonuçlar %80- 90 başarılıdır.







Kriyoterapi: Dokunun hızla dondurularak hücre yıkımı yapması ve sonra da dokunun yapıştırılması şeklinde tedavi şeklidir. Sıvı azot ya da Nitröz oksit ile vasküler yastıklarda 2-4 dakika süre ile dondurularak nekroz oluşur. Lokal ağrıya yol açar ve iyileşme çok yavaştır. Morbiditesi yüsektir.







Laser ile tedavi: CO2 ve Neodymium YAG laserleri kullanılmaktadır. Laser vaporizasyonu, hemoroidal dokuda yüzeyel doku hasarı sonucu fiksasyon sağlar. Oldukça pahalı bir yöntemdir. Yara iyileşme süresi uzun bulunmuştur.







Doppler ile hemoroidal arter ligasyonu: Doppler yardımıyla tesbit edilen arter ligatüre edilerek pakenin sönmesi sağlanır.







Cerrahi tedavi







III. ve IV. Evre hemoroidektomilerde uygulanan cerrahi yöntemlerin sonuçları yüz güldürücüdür. Kapalı, açık ve submukozal uygulama şekilleri vardır.







Açık teknik: Hemoroid pakesinin çıkartıldıktan sonra yaranın tam olarak kapatılmadığı, yani anal kanalın kapatılıp, perianal cildin açık bırakıldığı tekniktir.







Kapalı teknik: Eksize edilecek olan pakenin pedikülü bağlandıktan sonra pake bistürü, makas veya koter ile çıkarılır. Hemostaz sağlandıktan sonra anal ve perianal cilt kapatılır.







Stapler hemoroidopeksi: Özel geliştirilmiş bir stapler kullanılarak yapılan yöntemdir. Bu teknikte amaç, prolabe olan anal kanalın 3-4 cm proksimalinden çepeçevre rektum mukozası çıkarılarak tekrar yerine çekilmesini sağlamaktadır. II. ve IV. Hemoroidlerin tedavisinde kullanılır. Bu teknikte, denta linenin 2-4 cm proksimalinde nonabsorbabl sütürle çepeçevre submukozal sütür konur. Daha sonra stapler ağızları arasında bağlanan bu dikiş, distal rektumdam 2 cm eninde çepeçevre mukoza eksizyonu yapılır.







Anal mukozanın ve hemoroid pakelerinin satapler ağızları arasına girmemesine ağrı, inkontinans ve kanama gelişmemesi amacıyla dikkat edilmelidir. Bu cihaz tek kullanımlık olup, en önemli avantajı postop ağrının olmamasıdır.Ameliyat sonrası liflerden zengin, bol posa bırakan gıdaların alınması ve erken dönemde sıcak su oturma banyoları önerilir.







Ligasure: Dokuya sabit bir enerji uygulayarak damar duvarında kollagen ve elastini koagüle eder. Aynı anda kesme ve koagülasyon olayı gerçekleştiği için kanama yok denecek kadar azdır.







Ultrasonik kesici: Kesme ve koagülasyon için 55000 Hz Ultrasonic dalga ile çalışan bir alettir. En önemli özelliği çevre dokuya az termal hasar verir.







Hemoroidin cerrahi tedavisi zor mudur bu tedavi şekli kesin çözüm sağlar mı?



Hemoroid cerrahisi teknik olarak çok zor bir işlem değildir. Yukarıda anlatılan teknikler lokal, spinal veya genel anestezi ile kolaylıkla yapılabilir. Uygun cerrahi tedavi ve risk faktörlerinin ortadan kaldırılması ile kesin çözüm sağlanır. Ameliyat sonrası ağrısız olması nedeni ile Longo tekniği oldukça yaygın kullanılan bir metotdur.







Cerrahi uygulama sonrasında hastalığın nüks etme sıklığı nedir?



Klasik 3 kadrandaki hemoroid pakelerinin yeterli eksizyonu ile gerçekleştirilmiş cerrahi tedaviden sonra nüks olağan değildir. Nüks hemoroid, yetersiz yapılmış cerrahi eksizyonun işaretidir.







Cerrahi tedavi sonrasında ortaya çıkabilecek komplikasyonlar nelerdir?



Erken dönem komplikasyonlar; ağrı, kanama, idrar retansiyonu ve abse gelişimidir. Geç dönem komplikasyonlar ise; anal stenoz, anal sfinkter yetmezliği, ıslak anüs, fistül, fissür gelişimidir.







Bu komplikasyonları önlemek için ne gibi tedaviler uygulanmaktadır?



İyi bir ağrı medikasyonu ve erken mobilizasyon ağrı ve idrar retansiyonunu önler. İyi bir yara bakımı ile enfeksiyon önlenebilir. Dikkatli hemostaz sağlanması, kanamayı ve gereksiz tampon kullanımını önleyecektir. Birden fazla pake eksizyonu esnasında, sağlam anoderm adalarının arasında yer alması stenozu önleyecektir.







Hemoroidden korunmak için neler yapılabilir?



En iyi korunma, risk faktörlerini ortadan kaldırmaktır. Beraberinde organik lezyonlar olmayan insanlarda, dışkı alışkanlığının düzenlenmesi korumada en önemli faktördür. Lifli diyet, düzenli tuvalet alışkanlığı ve etyolojik neden varsa bunun giderilmesi önemlidir. Hemoroid ven sistemi, insan anatomisinin doğal bir parçasıdır.







İleri yaşlarda risk faktörlerinin mevcudiyeti ile semptomatik hemoroidal hastalığın herkeste görülebileceği unutulmamalıdır. Bazı rektal kanamalarda basurdur deyip muayeneden kaçılmaması gerekir, unutulmamalıdır ki kanama o bölgenin başka bir hastalığı ve ya maling bir durum olabilir.







Op.Dr.Özgür Leylek

Kaynak: Ekolay