Periodontal Hastalıkların Statusu ve Yaşlı İnsanlar İçin Gerekli Tedaviler

[Bluesky24]

Periodontal Hastalıkların Statusu ve Yaşlı İnsanlar İçin Gerekli Tedaviler[/b]



Endüstri gelişimini tamamlamış ülkelerde yaşlı diş hekimlerinin sayıları hızla artmaktadır. Ve bu kişilerin oral sağlıkları ile ilgili epidemiyolojik bilgiler ısrarla verilmelidir. Bu çalışmamız Helsinki Ageing Study (HAS) in bir parçasıdır. Bu çalışmamızda Helsinkide yaşayan 1989 yılı itibariyle 1904, 1909ve 1914 doğumlu yaşlı insanların (n=175) periodontal sağlık durumları ve dış periodontal tedaviye ihtiyacı olanlar incelenecektir.



Bu çalışmamız Helsinkideki Diş Hekimliği Fakültesinde 1990-1991 yıllarından beri yapılmaktadır. Hastaların periodontal sağlık durumları (PITN community periodontal Index of teatment needs) metodu tarafından değerlendirilmiştir. Çalışmada bulunan hastalarda erkeklerde 15,1 boylarında 14,0 ortalama diş bulunmaktadır. Sağlıklı periodontal dokular incelendiğinde çalışmaya katılan hastalardan sadece %7 inde bulunmuştur. Hstların %6‘ında



Dişetlerinde kanama, %41 inde diş taşı veya restorasyonların üzerlerinde artık madde bulunmuştur ki bu bulgu en kötü olanıdır. Ayrıca %46ında derin periodontal cep vardır, %35inde en az cep derinliği 4-5 cmdir. %11inde ve cep derinliği 6 cmden fazladır. Ayrıca hastaların %93ünde oral hijyen konusu iken %87sinde scaling ve kisk planlaması varken %11inde de komplex periodontal tedaviler uygulanmıştır. Erkeklere daha fazla periodontal tedavi uygulamak gerektiği saptanmıştır. Beklenildiğinden daha fazla komplex periodontal tedavi gerektiren hastalara rastlanmaktadır. Bunu da şu şekilde açıklayabiliriz. Bir çok sayıda kayıp diş vardır ayrıca molarların kayıp olması gösterilebilir.



YAŞLI İNSANLARDAKİ PERİODONTAL HASTALIKLARIN PROGNOZUNU ETKİLEYEN RİSKLİ FAKTÖRLER



Bu çalışmamızdaki amacımız yaşlı bireylerde ki periodontal hastalıkların prognozunu etkileyen riskli faktörleri tanımlamaktır. Bu çalışmaya 4542 adet 70 yaşını aşmış azmış Nigata şehrinde ikamet eden, herhangi bir genel sağlık problemi olmayan ve kendi günlük aktivitelerini ediğştirmeyen insanlar katılmıştır. Hastaların günlük sigara içimi, alkol kullanma durumları sorulan sorularla kaydedilir. Ayrıca o taçman seviyeleri ve hastalık markerların serumdaki seviyeleri de kaydedilir. Periodontal hastalığın prognozunu değerlendirilmesinde iki yıl süresince tek veya çift çift taraflı ataçman kaybı 3 mmden fazla olan hastalar dikkate alınmıştır. 394 hasta bunlardan 208 erkek, 186ı bayandır ve bunların hepsinin ataçman seviyeleri incelenmiştir.



Bu hastaların yaklaşık %75inde 2 yıl süresince ilave ataçman kaybı tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda ilave ataçman kaybı ile sigara tüketimi arasında bir ilişki bulunmuştur. Bunun sonucunda anlaşılmıştır ki yaşlı ve sigara içen hastalarda 6mmlik ataçman kaybı olanlarda sigara tüketimi ilave ataçman kayıplarına neden olmaktadır.



Yaşlı insanlarda mosticatory (çiğneme) fonksiyonun koruması ile ilerlemesi hastanın sosyal yaşamı ve iyi bir fiziğe bağlıdır. Şu çok iyi bilinmelidir ki bir çok ülkede yaşlı insanlarda yüksek oranlarda dişsizlik söz konusudur. Ve diş hekimleri de yaşlı hastalarda çok az sayıda dişin fonx. Gördüğünü bildirmişlerdir.Periodontal hastalıkların pragnozunun değerlendirilmesinde; hastaların hangi dişlerinin sırayla kaybedildiğini öğrenilmesi ve kaydedilmesi gerekir.



Yaşlı insanlarda periodontal yıkım sık sık tekrarlar bunun ana nedeni batı toplumunda yaşayanlarda ilk 5 dişten komşu bir tanesinin kaybıdır. Ayrıca diş çekimlerinin %40ıda neden olmaktadır. National Pothfinder Swrveye göre 1999 yılında yapılan çalışmaya göre aponyada yaşayan yaşlı insanların %70i periodontal hastalıkların prognozu hakkında tecrübe kazanmıştır. Hastalıkların ilerlemesinde risk faktörlerinin karakteristik özellikleri söz konusudur. Periodontal hastalıkların prognozunun iyi değerlendirilmesi için risk faktörlerinin uzun süreli çalışmalar yapmak gerekir. Bu çalışmalar sonucunda periodontal hastalıkların prognozunnu etkileyen riskli etkenler; yaş, sigaratüketimi ve periodontal patogerezdir. Bu bulunan etkenler bir çok çalışmalar sonucunda diobet ve koronalgenç ve yaşlı gruplar karşılaştırılarak kalp hastaları olan hastaların ayrı bir önem göstermeleri gerekir. Bir çok epidemiolojik çalışma göstermiştir ki diğer davranış faktörleri ve biolojik olayların periodontal yıkım ile ilgili direk alakaları tam olarak halen saptanamamıştır. Bu çalışmaya katılan hastaların çoğu 60 yaş civarında olup periodontal hastalıkların prognozu için risk faktörleri içeren kimselerdir. 70 yaş ve üzeri olan hastalar değerlendirilmemiştir. Uzun süreli çalışmalar ayrıca ağız sağlığıyla ilgilenen kimselerin (servislerin) topluma yapmış oldukları hizmetlerin değerlendirmesini ve yapılması gereken planların etkilerini de göstermişlerdir.



MATERYAL VE METODLAR



Nilgata şehri Japonyanın denize komşu olan şehirleri arasında en büyük olanıdır ve nüfusu 520,000dir. 4542 (2099u erkek, 2443 bayan) kişiden oluşan ve 70yaş civarında olan bir grup 1998 yılında yapılan yaşlılar için genel sağlık kontrolü ve oral sağlık kontrollere kabul edilmek için başvurmuşlardır. Bu gruptan sadece 1692 kişi ikinci başvurularını yapmışlardır.fakat randevular için sadece 600 kişiyi kabul etmek durumundaydık. Son olarak final çalışması için 599 kişi kabul edildi. ( 306 erkek, 293 bayan). Bu sayıya göre Nigatadaki 70 yaş civarında insanların %32si kabul edilmiştir.



Bu çalışmaya katılanların hepsi kendi rızalarıyla katılmaktadırlar. 2 yıl süren bu çalışmada oral epidemiblojik ve kişisel bilgilerin toplantısında cross-section çalışma prensibi kabul edilmiş ve bu doğrultuda hastaların prognozu saptanmaya çalışılmıştır.



2000 yılında, 1998 yılında değerlendirilen hastalar tekrar değerlendirmek amacıyla çağrılmıştır. Bunun sonucunda 436 hasta (234 erkek, 202 bayan) değerlendirilmiştir. 7 hasta tamamen dişsiz kalmıştır. Bu doğrultuda 394 hasta (208 erkek, 186 bayan) periodontal hastalıkların prognozu doğrultusunda analiz edilmiştir. Tüm hastalar Nigatadaki local commly centreda (Sağlık halk merkezi) değerlendirilmiştir. Hiçbir hasta hastaneye veya ıslah evine yerleşmiş değildir. Hastaların genel sağlık durumları iyidir. Hiç biri kendi günlük aktiviteleri için özen gösterilmesini istememiştir, tüm hastalar oldukça güvenilir ve TMIG indexinin 13 kriterinede uygunluk göstermektedir.



4 diş hekimi oral değerlendirmelerini yapay ışıklandırma altında yapmıştır. Periodontal değerlendirme için yapılan periodontal ataçman daki milimetre boyundaki kayıplar diş hekimliği aynası (klinikte kullandığımız ağız aynası) ve periodontal araştırmalar için geliştirilen aletlerle yapılmıştır. III molarlar dahil tüm dişlerin 6 gözündede araştırmalar yapılmıştır. Cep derinlikleri tespit edilmeyince veya sementmine birleşim yeri tespit edilmeyince ölçümler göz ardı edilmiştir. Katılımcı hastalarda 4sinin ölçümleri fakülte hastanesinde cerrahi girişimden önce değerlendirilmiştir. Cerrahi operasyondan sonra yapılan ölçümlerde periodontal ataçman kaybı yaklaşık 056-3,92 arasında kaydedilmiştir.



Hastalarla direk olarak temasa girilmesi sayesinde hastayla ilgili geniş bilgiler elde edilmesi mümkün olabilmektedir. Bunların içinde sigara içimi, alkol kullanımı, diş randevularına vermiş olduğu önem, yapılan diş tecbuşlerine olan güveni, kendi dişlerine olan bakımı (diş ipi, diş fırçası kullanımı) ile ilgili bilgileri sayabilmekteyiz. Ayrıca bu sayede hastanın genel sağlık durumu, kan basıncı seviyesi, hastalıklarının serumdaki merkezlerin seviyeleri de incelenebilir. Bu hastalıkların markerleri 1) liver oğerts (yaşayan ağınlan) GOT, GPT, ve -GTP 2) kidrey ajonları (keratin), 3) immunogthinler ıgG, IgA ve IgM, 4) lipofaktörler kolestorol ve trigliserid 5) besleyici faktörler (protein, kalsiyum, albumin ve kan şekeridir.