Sosyal güvenlik yasa tasarısında yapılacak değişikliklerin ana hatlarını belirlendi

[Bluesky24]

Hükümet, sosyal güvenlik yasa tasarısında yapılacak değişikliklerin ana hatlarını belirledi. Yeni taslağın Çalışma Bakanı Faruk Çelik'in onayından sonra TBMM'ye gönderileceği belirtiliyor. Yeni taslakta çalışan memur için getirilen birçok düzenleme kaldırılırken ilk kez sigortalı olacak kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşında emekli olma düzenlenmesi aynen korunuyor. Anayasa Mahkemesi, emeklilik yaşına ilişkin aynı düzenlemeyi memurlar yönünden iptal etmişti.



Yeni yasa taslağına göre, memur maaşlarında düşüş etkisi yaratacak olan tüm ödemelerden prim kesintisi yapılması düzenlemesi, çalışan memur için geçerli olmayacak. Halen çalışan memurlar, emekli maaşlarında düşüş yaratacak düzenlemelerden de korunacak. Taslak, çalışan emeklilerin yüksek prim ödemesi düzenlemesini de yasanın yürürlüğe girmesinden sonra sisteme giriş yapacaklar için geçerli kılıyor.



Taslakta, sevk zinciri düzenlemesi korunurken bu konuda son kararı Bakan Çelik verecek. Sosyal güvenlik reformu, Anayasa Mahkemesi'nin birçok maddesini iptal etmesinin ardından rafa kaldırılmıştı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), reformun 2008'de yürürlüğe girmesi için bir süredir yapılacak düzenlemeler üzerinde çalışıyordu.



Kısa süre içinde çalışmaları tamamlanacak olan revize edilmiş sosyal güvenlik reformuyla çalışan memur için getirilen birçok düzenleme kaldırılırken ilk kez sigortalı olacak kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşında emekli olma düzenlenmesi korunuyor.



Son aşamaya gelen yeni yasa taslağına göre, memurların maaşlarında düşüş etkisi yaratacak olan tüm ödemelerden prim kesintisi yapılması düzenlemesi, çalışan memur için geçerli olmayacak. Halen çalışan memurlar, emekli maaşlarında düşüş yaratacak düzenlemelerden de korunacak. Tüm ödemelerden prim kesintisi yapılması maddesi, sisteme yeni girecek memurlar için geçerli olacak.



Taslak, çalışan emeklilerin yüksek prim ödemesi düzenlemesini de sisteme yasanın yürürlüğe girmesinden sonra giriş yapacaklar için geçerli kılıyor.



Taslakta, sevk zinciri düzenlemesi korunurken bu konuda son kararı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik verecek. Sosyal güvenlik reformu, Anayasa Mahkemesi'nin birçok maddesini iptal etmesinin ardından rafa kaldırılmıştı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), reformun 2008'de yürürlüğe girmesi için bir süredir yapılacak düzenlemeler üzerinde çalışıyordu. Yetkililer, taslakta öngörülen değişikliklerin ana hatlarının belirlendiğini, Çelik'in onayının alınmasının ardından düzenlemenin TBMM'ye gönderileceğini vurguluyor.



Çalışan emeklinin primi yüksek

Anayasa Mahkemesi, kanunun çıkmasından sonra ilk kez sigortalı olacakların kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşında ve en az 9 bin gün prim ödeme koşuluyla emekli olma düzenlemesini memurlar yönünden iptal etmişti. Ama hazırlanan taslak, bu konuda aynı düzenlemeyi tekrar getiriyor. 2036'dan sonra kademeli olarak emeklilik yaşının artırılması yönündeki düzenleme de korunuyor.



Emeklilik aylığı hesaplanırken kullanılan aylık bağlama oranları, sosyal güvenlik reformunda tüm sigortalılar için 2015'e kadar yüzde 2,5, 2016'dan sonra da yüzde 2 olarak öngörülmüş, ancak bu düzenlemeyi Anayasa Mahkemesi memurlar için iptal etmişti.



Yeni taslağa göre ise aylık bağlama oranları yine aynı biçimde düzenlenecek. Fakat bu oranlar SSK'lılar, Bağ-Kurlular ve yasa çıktıktan sonra ilk kez sigortalı olacak memurlar için geçerli olacak. Böylece halen çalışan memurların emekli maaşlarında düşüş olmayacak.



Mevcut sosyal güvenlik reformu, emekli olduktan sonra çalışanlardan kesilen primleri artırarak yüzde 33,5'e çıkarıyordu. Ama Anayasa Mahkemesi, söz konusu düzenlemenin bazı bölümlerini de iptal etmişti. üzerinde çalışılan taslağa göre ise kanun yürürlüğe girdikten sonra ilk defa sigortalı olanlar, emekliliklerinden sonra tekrar çalışmak isterse yüksek prim ödemekle yükümlü olacak.



Yıpranma payı bazı işkollarında düşebilir

Taslak, kamuoyunda yıpranma payı olarak bilinen fiili hizmet süresi zammının bazı işkollarında düşürülmesini de içeriyor. Fabrika, atölye, trafo binalarında çalışanlara, çalıştıkları her yıl için eklenecek gün sayısı 90'dan 60'a çekilirken basım ve gazetecilik işlerinde 4587 sayılı İş Kanunu'na göre çalışanlara (matbaa işçileri) eklenecek gün de 90'dan 60'a çekiliyor. Bu madde gazetecileri kapsamıyor.



Reformun 55. maddesi, kanuna göre bağlanacak gelir ve aylıkların her yılın ocak ve temmuz ayında bir önceki 6 aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu (TüİK) tarafından açıklanan TüFE kadar artırılmasını öngörmüştü. Ancak bu düzenleme de kamu görevlileri için Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Hazırlanan taslakta ise bu maddede 4 alternatife yer veriliyor: Gelir ve aylıkların TüFE'deki değişimin yüzde 75'i ile memur maaşlarında yapılacak maaş artışının yüzde 25'inin toplamı kadar artırılması, maddenin aynen korunması, memurlar için gelir ve aylıkların TüFE'deki değişimin yüzde 75'i ve memur maaşlarında yapılan maaş artışının yüzde 25'i kadar artırılması, diğer sigortalılar için mevcut maddenin korunması, SSK'lılar ve Bağ-Kurlular için TüFE artış oranının korunması, memurlar içinse artışlarda memur maaşlarında yapılan artışın dikkate alınması.

Katılım payı korunuyor

Anayasa Mahkemesi, ayakta tedavilerde öngörülen 2 YTL'lik katılım payını kamu görevlileri açısından iptal etmişti ama yeni taslak, bazı değişikliklerle birlikte ayakta tedavilerde öngörülen 2 YTL'lik katılım payı düzenlemesini koruyor. Katılım payı alınmayacak durumlara doku ve kök hücre naklinin de eklenmesi planlanıyor.



Taslakta, sevk zinciri ve aile hekimliği maddeleri aynen korunuyor. Bu düzenleme, sevksiz hastaneye gidiş uygulamasının yeniden düzenleneceği yorumlarına neden olurken yetkililer bu konudaki son kararı Bakan Çelik'in vereceğini vurguluyor.



Emzirme ödeneği azaltılıyor

Memurlara yapılan tüm ödemelerden prim kesilmesi düzenlemesi de değiştiriliyor. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı verdiği düzenleme yeni taslakta, diğer sigortalılar için geçerli olacak. Memurlar ise yasa çıktıktan sonra ilk kez sigortalı olmuşsa; maaşlarının hemen hemen tümü prim kesintisine tabi tutulacak. Ancak prim kesintisi yapılacak ödemeler kapsamından makam, temsil ve görev tazminatlarının çıkarılması planlanıyor.



Taslakta ayrıca çocuğun yaşaması şartıyla doğumdan sonraki 6 ay boyunca verilmesi öngörülen emzirme ödeneğinin asgari ücretin üçte birinden onda birine çekilmesi planlanıyor. Sigortalıların emzirme ödeneğinden yararlanması için doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirmiş olması, Bağ-Kurlular için de doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırmış ve genel sağlık sigortası primi dahil, her türlü prim borçlarının ödenmiş olması gerekecek.



SEVK UYGULAMASINA DEVAM

Hazırlıkları süren taslakta, sevk zinciri düzenlemesi korunurken bu durum, kısa süre içinde sevksiz hastanelere gitme kolaylığının kaldırılacağının sinyali olarak yorumlanıyor. Bu konuda son sözü verecek olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in kararına göre, aile hekimliği ile bağlantılı biçimde kısmi bir sevk zinciri uygulaması da yürürlüğe girebilecek.



BAĞ-KURLU İÇİN BASAMAKLI SİSTEM

Bağ-Kurlular için basamaklı bir sistem geçerli olacak: Emekli olup çalışan ve 50 yaşını doldurmayan sigortalılar belirlenecek aylık prime esas kazanç alt sınırının yüzde 20'sini, 51 ile 55 yaşları arasında bulunan sigortalılar yüzde 18'ini, 56-60 yaş arasında bulunanlar yüzde 16'sını, 61 yaşını dolduran sigortalılar ise yüzde 14'ünü prim olarak ödeyecek.



Referans