Sınıf arkadaşım Romatizmal Hastalıklar Uzmanı Doç. Dr. Candan övül ile konuşuyoruz. Romatizma dipsiz kuyu. O kadar derin bir branş ki, pek çok şikâyet, derinlemesine incelendiğinde, tabanında romatizmal hastalıklara dayanan ipuçları çıkıyor. Fibromiyalji de bunlardan biri. Eminim çoğunuz bu da nereden çıktı, hiç duymadık bunu diyeceksiniz. Pek çok kişiyi ilgilendiren, bir çok kişi tarafından sürekli bir bitkinlik halim var diye tarif edilen, bir hastalıktır fibromiyalji. Dr. Candan'dan rica ettim bu konuyu anlatmasını. İşte Dr. Candan övül'ün fibromiyalji hakkında anlattıkları.. </b /></b /></b /></b /></b />
Hastaların yüzde 80'i kadın </b /></b /></b />Fibromiyalji başlıca belirtileri kas ağrısı, halsizlik, uyku bozukluğu olan ve vücudun belirli yerlerinde ağrılı noktaların bulunduğu, yaşamı tehdit etmeyen, kronik kas ve yumuşak doku hastalığıdır. Kasların kemiklere yapışma noktalarında duyarlılık vardır ama eklemlerle ilişkili değildir. Birçok kişi fibromiyaljiyi sürekli bir grip hali şeklinde tarif eder. Sık görülen ve iltihaplı olmayan bir romatizma türü ya da yaygın ağrılı kas hastalığı denilebilir. Yumuşak doku ya da kas romatizması olarak da bilinir. </b /></b /></b />
Temel semptom olan ağrı, tüm vücutta yaygın veya sadece belirli noktalardaki kas ağrısı şeklinde olabilir. Ağrı, hafiften başlayarak, sosyal aktiviteleri ve günlük faaliyetleri sınırlayan şiddetli ağrıya kadar değişebilir. Sıklıkla ense, omuzlar, göğüs kafesi, bel ve uyluk kaslarındadır. Hasta tarafından sızlama, yanma, karıncalanma ve batma şeklinde tarif edilebilir. </b /></b /></b />Tutukluk hali gün içinde düzelir. Hava durumundaki değişimlerle, nemli ve soğuk havalarda yakınmalar artabilir. Fibromiyalji için tipik olan özellik ''tetik noktaları'' denilen bölgelerdir. Bu bölgelerde sızlama hissedilir ve buraları hassastır. Tetik noktaları tipik olarak vücudun her iki yanında, önünde ve arkasında boyun, sırt, diz, omuz, dirsek ve kalçada bulunur. </b /></b /></b />Hastaların yüzde 80'i kadındır. Fibromiyalji 20 ile 50 yaş arasında daha sık görülür. Belli ailelerde sık görülmesi, bir genin en azından kısmen bu durumdan sorumlu olabileceğini düşündürüyor. Fibromiyaljili kadınlar ağrıyı daha ziyade bütün vücutlarında hissederken, erkekler vücudun belirli bir bölgesinde ağrı ve sertlik hissetme eğilimindedir.Fibromiyaljinin sebebi bilinmiyor. Kişiler kendini bitkin hisseder ve uyku problemleri vardır. Duygusal veya fiziksel travma, viral veya bakteriyel bir enfeksiyonun tetiklemekte rol oynayabileceğine inanılıyor. </b /></b /></b /></b /></b /></b /></b />Onunla yaşamayı öğrenin </b /></b /></b />Fibromiyalji'nin tanısı için özel bir laboratuvar testi ve görüntüleme yöntemi yok. Duyarlı noktaların tespiti gibi klinik bulgularla ve fizik muayene ile tanı konur. Bazen başka hastalıkları dışlamak amacıyla kan testleri istenebilir. Fibromiyaljinin tiroidin az çalışması, Lyme hastalığı, lupus ve multipl kimyasal duyarlılık gibi başka hastalıklarla birçok ortak semptomunun olduğu unutulmamalıdır. </b /></b /></b />Fibromiyalji şifaya kavuşan bir hastalık değildir. Genellikle hayat boyu devam eden bu durumla yaşamasını öğrenmek gerekir. Verimlilik kaybına yol açan ve yaşam kalitesini bozan bir hastalıktır. Birçok kişi egzersiz, ilaçlar, fizik tedavi ve gevşemenin bir kombinasyonu ile semptomlara azaltmayı başarabilir. Uyku kalitesini artırmak, stresi azaltmak, depresif duygu durumunu düzeltmek, kas gevşemesini sağlamak önemlidir. Bu amaçlara yönelik olarak düşük dozda antidepresan ve kas gevşetici ilaçlar, kas spazmını azaltmaya yönelik gevşeme egzersizler, kaplıca ve ılıca tedavileri faydalı olabilir. Ağrı kesiciler yardımcı olabilir. Bütün bu tedaviler bir doktorun kontrolünde uygulanmalıdır.
Yürüyüş,
e binme, su aerobiği ve yüzme gibi hafif aerobik egzersizlerin sık ve düzenli olarak yapılması fibromiyalji tedavisinin temel öğelerindendir. Egzersiz, ağrı ve duyarlılığı azaltırken kas zindeliğini ve uykuyu düzeltebilir. Doktorunuza ve fizyoterapiste danıştıktan sonra egzersiz programına yavaş yavaş başlayın. Haftanın çoğu gününde 20-30 dakikalık düzenli egzersiz semptomlarınızı azaltabilir. </b /></b /></b /></b /></b /></b />Alkol ve kafeinden kaçınılmalı, bunlar uyku kalitesini bozarak semptomları ağırlaştırır.
Her gün aynı saatte yatmayı ve uyanmayı deneyin.
Ağrılı alanlara sıcak veya soğuk kompres uygulanması semptomlar geçici olarak dindirebilir.
Kendini işe vermek, sosyal aktivitelere katılmak semptomların kontrolüne yardımcı olur. </b /></b /></b /></b /> Dr. Hasan İnsel