[Bluesky24]

Lomber (lumbar) ponksiyon, hekimlerin beyin-omurilik sıvısı (BOS) örneği elde etmek için başvurdukları bir girişimdir. BOS, beyin ve omuriliği çevreleyen sıvıdır ve beynin ventrikül adı verilen özel bölgelerinde üretilir. BOS, ventriküllerden aşağı doğru, omurilik çevresindeki alana akar. Genellikle berraktır ve az miktarda protein ve şeker (glukoz) içerir.

LOMBER PONKSİYON GEREKÇELERİ

• Menenjit şüphesi

• Lösemi ya da lenfoma

• Multipl skleroz, nöropati, tekrarlayan nöbetler gibi nörolojik hastalıklar yönünden değerlendirme

• Kaynağı bilinmeyen ateş

Lomber ponksiyon, bazı ameliyatlarda spinal anestezi (subaraknoid blok olarak da adlandırılır) uygulamasında anesteziyologların da başvurduğu bir işlemdir.

Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları bazen lomber ponksiyon iğnesi ile doğrudan BOS a uygulanır. Böylece gerekli olduğunda ilaç BOS a serbestçe geçerek beyne ve omuriliğe ulaşabilir.

LOMBER PONKSİYON SIRASINDA NE OLUR?

Lomber ponksiyon yapılırken yan yatılır ya da oturulur. Sırta bir antiseptik solüsyon sürülür. Deri içine lokal anestezik enjekte edilir. Deri uyuştuktan sonra, kalça kemiklerinin hizasında, omuriliğin sona erdiği noktanın altından bele ince bir iğne batırılır. BOS a ulaşılana kadar iğne hafifçe ileriye doğru itilir. Test yapılmak üzere, 1-2 çay kaşığı miktarında sıvı, özel steril tüplere akıtılır. Ameliyat için spinal anestezi uygulamasında ise BOS alınmaz, bunun yerine anestezik ilaç doğrudan BOS a verilir; ilaç etkisiyle bacaklar ve kalçanın uyuştuğu hissedilir.

Bazen lomber ponksiyon işlemi zordur. Belinden ameliyat geçirmiş kişiler, skolyoz (kamburluk) gibi sırtında şekil bozukluğu olanlar, gebeler ya da çok şişman hastalarda, lomber ponksiyonda zorluk çıkma olasılığı daha fazladır. Hasta pozisyonla ilgili talimata uyarsa, işlem kolaylaşır.

JAMA 2003-OCAK Sayısı

Kaynak: Hekimce