Serviks kanseri

[Bluesky24]

Serviks kanseri





Serviks kanseri





Invazif serviks kanseri (yayilim gösteren rahim agzi kanseri) uzun yillar Dünya'da en fazla görülen kadin genital sistem kanseri olmustur. Ancak smear gibi tarama yöntemlerinin yayginlasmasi ile görülme sikligi giderek azalmaktadir.20 ile 80 yas arasinda bütün kadinlarda görülebilir.En çok Kolombiya'lilarda en az ise Israil'lilerde görülür.

Risk Faktörleri

Uzun yillar serviks kanserinin cinsel temas ile bulasan bir hastalik oldugu düsünülmüstür. Buna sebep 1842 de bir arastirmacinin rahibelerde bu hastaligin ortaya çikmadigini gözlemlemesidir. 1953 yilinda yapilan bir çalismada hayat kadinlarinda görülme sikliginin normal kislere göre daha fazla oldugunun saptanmasi bu fikri güçlendirmistir.Monogamik yani tek esli yasamin agir bastigi Müslüman ülkelerde Yahudilerde ve koyu katoliklerde de az görülmesi yine bu fikrin lehinedir.Ancak bu toplumlardan gelismis ükelere göç edenlerde hastaligin artis göstermesi çevresel faktörlerin de etkisini gündeme getirmektedir. Cinsel yasamin 20 yasindan önce baslamasi, 2 den fazla partner, düsük sosyoekonomik düzey, partnerin birden fazla kisi ile cinsel temasda bulunmasi, HSV ve HPV türü virüsler risk faktörlerini olusturur. Sigara da önemli bir risk faktörü olarak karsimiza çikmaktadir. Fazla sayida dogum yapmak ve erkegin sünnetsiz olmasinin da riski arttirdigi öne sürülmektedir. Ancak bu düsünceler popüleritesini kaybetmektedir.

Belirtileri

Erken dönemde (CIN asamasinda) yakalanmayan serviks kanseri ilerlemeye baslar ve klinik bulgu vererek karsimiza çikar.En sik görülen yakinma anormal vajinal kanamalardir. Kanserli dokuda damarlanma arttigi için dokunma ile cinsel iliski, muayene gibi durumlarda kanama baslar.Canliligini kaybedeb doku nedeni ile kötü kokulu pis bir akinti ortaya çikabilir. Ilerlemis vakalarda durdurulamayan kanamalar görülür. Hastaligin yayilimina bagli olarak böbrek yetmezligi görülür ve bu en sik rastlanilan ölüm nedenidir. Klasik olarak agrisiz kanama ve et suyu kivaminda akinti serviks kanserini düsündürmelidir.

Evreleme

Optimal bir tedavi için hastaligin evresinin tam ve dogru olarak saptanmasi gerekir. Bugün için kabul edilen evrelemede 5 kademe kullanilir. En erken evre Evre 0, en ileri evre de evre 4 dür. Burada uzak organlara metastaz (yayilim) bulunur. Her evre kendi içinde alt evrelere ayrilir (Evre 1a1, Evre 2a gibi). Evreleme klinik olarak, yani muayene, sistoskopi (mesanenin gözlenmesi), rektoskopi, ilaçli böbrek filmi (IVP), radyografi ve bilgisayarali tomografi sonuçlarinin bir arada degerlendirilmesi ile yapilir. Ultrasonografinin evrelemedeki rolü sinirlidir. Bazi yazarlara göre de uygun bir evreleme için cerrahi olarak hastayi degerlendirmek gerekir. Ancak bu fikrin taraftari azdir.

Tedavi

Tedavide prensip olarak Evre 2b ve üzerindeki hastalara ameliyat yapilmamasi fikri hakimdir. Evrelere göre önerilen tedavi sekilleri sunlardir:

Evre 0

Konizasyon veya basit histerektomi (rahim alinmasi)

Evre 1a1

Lenf ve damar yayilimi yoksa Konizasyon veya basit histerektomi

Evre 1a2- Evre 2a

Genis ve radikal histerektomi

Evre 2b ve üstü

Radyoterapi







Günümüzde uygulanan radikal histerektomi oldukça büyük bir ameliyattir. Amaç kanseri sinirlarinin ötesinde saglam dokulardan da geçerek damarlari ve lenf yollari ile birlikte çikarmaktir.Eger bunda basarili olunamayacaksa radyoterapi uygulamak cerrahiden daha iyi sonuçlar verir. Bazi yazarlara göre de hastaligin evresi ne olursa olsun 50 yasindan büyük hastalar cerrahi yerine radyoterapi ile tedavi edilmelidirler, ancak bu fikrin savunuculari giderek azalmaktadir. Bu azalmanin nedeni anestezi alanindaki gelismelerdir.

Tedavide yaygin olarak kullanilan bir baska yöntem de cerrahiye ek olarak radyoterapi uygulamaktir. Radyoterapi serviks kanserinin her evresinde kullanilabilir. Burada amaç cerrahi ile ulasilmayan kanserli hücrelerin tahrip edilmesidir.

Son yillarda serviks kanserinde kemoterapi de denenmektedir ancak yarari hala daha tartismalidir.

Hastaligin gidisati ve sagkalim

Serviks kanserinde prognoz yani hastaligin gidisati pekçok faktöre baglidir. Bunlar hastaligin evresi, lenf nodu tutulumu, tümörün büyüklügü, damar tutulumu, hücre tipi, hücrenin DNA içerigi gibi faktörlerdir. Hastaligin evresine göre 5 yillik sagkalim oranlari su sekildedir.

Evre 1

% 85

Evre 2

% 66

Evre 3

% 39

Evre 4

% 11







Hastaligin takibi esnasida nüks ortaya çikarsa prognoz çok kötüdür ve hastalarin %80'i kaybedilir. Nüksler genelde ilk 2-3 yil içinde görülür. 5 yildan sonra oldukça nadirdir.

Serviks kanseri son derece öldürücü ve tedavisi güç bir hastalik olmasina ragmen düzenli kontroller sayesinde çok erken dönemde fark edilebilen ve kolaylikla hatta çogu zaman ameliyata bile gerek kalmadan tedavi edilebilen nadir kanserlerdendir.

[b]