Farenjit

[Bluesky24]

Farenjit



FARENJİTLER



Enfektif veya non-enfektif nedenlerle olabilen, farenks mukozasının enflamasyonudur. Enfektif nedenlerle olanlar, spesifik veya non-spesifik enfeksiyonlardır. Tek başına görülebileceği gibi, üst solunum yolu enfeksiyonunun bir parçası olarak, rinosinüzit, larenjit, trakeit ve/veya bronşitle birlikte de olabilir. Ayrıca tüm farenks mukozasında görülebileceği gibi, farenks içindeki bir veya birkaç dokuyu birden de (adenoidit, palatinal tonsillit, lingual tonsillit, lateral band enfeksiyonları gibi) tutabilir. Süreç olarak ise, akut, kronik veya rekürrent olabilir. Bu nedenlerden dolayı aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir: Sürece göre;

Akut

Kronik

Rekürrent









Etiyolojiye göre;

Enflamatuar

Enfeksiyöz









i. Non-spesifik

1. Virütik

2. Bakteriyel

3. Mikotik

ii. Spesifik

1. Sifiliz

2. Difteri

3. Tüberküloz Yerleşime göre;

Yaygın farenjit









i. Saf

ii. Kombine / rinosinüzit, larenjit, trakeit, bronşit veya üst solunum yolu enfeksiyonu

Sınırlı farenjit







i. Adenoidit

ii. Lingual tonsillit

iii. Palatinal tonsillit

iv. Lateral band enfeksiyonları



AKUT FARENJİT: Genellikle enfeksiyöz nedenlerle oluşan, non-spesifik enfeksiyonlardır. Tek başına farenjit şeklinde görülmesi enderdir. Genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonunun bir parçası olarak, diğer enfeksiyonlarla (rinosinüzit, larenjit, trakeit, bronşit gibi )birliktedir. Neden çoğu olguda virütiktir.

Akut non-spesifik farenjit: Sıklıkla virütik olup, en sık görülen viruslar adenovirus veya rinovirus'tur. Bakteriyel olanlarda ise en sık görülen mikroorganizma beta hemolitik streptokoklardır. Kışın, nemli havalarda ve vücut direncinin düştüğü durumlarda daha sık görülür. Okul ve toplu yaşanan yerlerde epidemi yapabilir. Aynı zamanda; kızamık, kızıl, influenza gibi sık görülen veya tifo, çiçek gibi ender görülen hastalıların prodromal evresi de olabilir. Ender olarak, lokal travma, sıcak ve koroziv maddelerin içimi, yabancı cisimlerin tahrişi sonucu enflamatuar etiyoloji ile de karşımıza çıkabilir.

Klinik:

Hafif olgularda;

* özellikle yutarken olan boğaz ağrısı,

* Bazen kulak ağrısı,

* Servikal lenf nodlarında büyüme ve hassasiyet,

* Hafif (subfebril) ateş, 37-380

* Farenks mukozasında belirgin enflamasyon, hiperemi, ödem.

* Komplikasyon enderdir.

Ciddi olgularda;

* Yüksek ateş, 39-400

* Belirgin toksik tablo,

* Göreceli olarak yavaş nabız,

* Yumuşak damak ve uvulada ödem,

* Mükopürülan eksuda,

* Soluk bir yüz ifadesi,

* Komplikasyon daha sık: Enfeksiyon larenkse yayılıp ödem yapabilir. Septisemi, parafaranegeal, retrofarengeal apse enderdir. Antijenik reaksiyonlar sonucu, romatizmal ateş, nefrit gelişebilir.

Tanı: önemli olan viral / bakteriyel ayırımını yapmaktır. Viral enfeksiyonlar genellikle hafif tablo ile seyrederken, bakteriyel enfeksiyonlar ciddi tablo ile seyreder. Genellikle viral enfeksiyonlarda enkübasyon süresi 3-4 gün, streptokokkal enfeksiyonda ise 2 gündür. 5 yaşın altındaki çocuklarda viral olma olasılığı daha yüksektir. Konjuktivit, rinosinüzit, larenjit, trakeit gibi diğer enfeksiyonların eşlik etmesi viral enfeksiyon lehinedir. Diyare olması da enterovirus enfeksiyonunu düşündürür. Lökosit bakteriyel enfeksiyonlarda daha belirgin olup, lökosit formülünde sola kayma (nötrofil hakimiyeti) vardır. Tanı için en geçerli yöntem boğaz kültürüdür. Hızlı antijen testleri de yapılabilir. Bu konuya palatinal tonsilltiler bölümünde daha geniş olarak değinilecektir.

Tedavi: çoğu olguda (viral olan) hastalık 3-7 günde kendiliğinde iyileşir. Bunlarda istirahat, sulu gıda ve antienflamatuar-analjezik verilmesi yeterlidir. Daha az sıklıkla görülen, bakteriyel olarak başlayan veya sekonder bakteriyel enfeksiyon gelişen olgularda iyileşme süresi uzar ve 10 günü aşar. Her iki durumda da tedaviye antibiyotik eklenmelidir. Ampirik tedavide verilecek antibiyotik streptokoklara yönelik olup, ilk tercih edilecek olan grup doğal penisilinlerdir.



KRONİK FARENJİT: Enfeksiyözden daha çok enflamatuar nedenlerle oluşan, enfeksiyöz olduğunda ise spesifik enfeksiyonların da görülebildiği klinik tablodur. Ancak daha sıklıkla enflamatuar nedenlerle ortaya çıkan ve bazı meslek gruplarında daha sık görülen bir hastalıktır.

Etiyoloji: Enfeksiyöz (ender);

Tekrarlayan non-spesifik akut enfeksiyonlar sonucu

Sifiliz, difteri, tüberküloz gibi spesifik enfeksiyonlar









Enflamatuar (sık);

Ekstrensek nedenler;









i. Aktif veya pasif sigara içiciliği,

ii. Hava kirliliği,

iii. Fizyolojik olmayan atmosferik ortam; aşırı sıcak, soğuk, kuru,

iv. Tozlu-kirli ortam

v. Dehidratasyon

İntrensek nedenler;







i. Septum deviasyonu veya diğer nedenler sonrası burun solunumu bozulan ve ağız solunumu yapılan durumlarda,

ii. Palatinal tonsillektomi sonrası,

iii. Larengofarengeal reflü,

iv. Rinosinüzitlere bağlı postnazal akıntı

v. Enfekte dişler,

vi. Sesin kötü kullanımı



Semptomlar: Boğazda irritasyon, rahatsızlık hissi en sık görülen yakınmadır. İrritasyonun oluşturduğu inatçı ve devamlı kuru öksürük ve boğaz temizleme gereksinimi tipiktir. Seste yorulma, boğaz kuruluğu sık görülür. Bazen horlama da eşlik edebilir.

Tedavi: çok az bir hasta grubunda antibiyotikle tedaviye gerek yoktur. Altta yatan neden tedavi edilmelidir. Burun ve sinüs problemleri varsa reflü tedavi edilmeli, hastanın bol su içmesi, pasif veya aktif sigara içiminden sakınması ve çevresel faktörleri fizyolojik hale getirmek için çalısması hastaya önerilmelidir. Larengofarengeal reflü tedavisi oldukça etkindir. Ayrıca bu hastalarda sık görülen kanser korkusu açıklanmalıdır.[b]