[Bluesky24]

ses kisikligi



Ses Kisikligi



Ses kisikligi nedir ?

Ses kisikligi genellikle bütün anormal ses degisikliklerinin yerine kullanilan genel bir terimdir. Sesteki anormallik, sesin hiriltili, çatalli, veya gergin olmasi, ya da siddetinin veya inceliginin degismesi seklinde olabilir. Ses degisikliklerinin nedeni genellikle girtlakta (larenks) yerlesmis olan ses tellerindeki sorunlardir.

Nefes alma sirasinda ses telleri açilir (Sekil 1). Konusma sirasinda ise ses telleri kapalidir (Sekil 2) ve akcigerlerden çikan havayla titreserek sesin olusmasini saglarlar. Ses telleri ne kadar siki kapanirsa ve ne kadar inceyse o kadar hizli titresirler ve ses de o kadar ince olur. Ses telleri üzerinde sislik bulunmasi halinde kapanmalari, dolayisiyla da çikan ses düzgün olmaz.





Sekil 1Sekil 2



Ses kisikliginin nedenleri nelerdir ?

Ses kisikliginin çesitli nedenleri vardir. Bunlarin çogu ciddi saglik problemlerine neden olmazlar ve kisa sürede düzelirler. Ses kisikliginin en sik nedeni akut larenjittir. Akut larenjit, soguk alginligi ve diger üst solunum yolu enfeksiyonlari sirasinda, ya da asiri bagirmaktan kaynaklanan ses zorlamalarinda ortaya çikar.

Daha uzun süreli ses kisikliklarinin nedeni genellikle sesin uzun süreyle asiri ve zorlanarak kullanilmasidir. Bu tür ses kullanma aliskanligi, ses telleri üzerinde nodül adi verilen ve ses kisikligina neden olan küçük sisliklerin ortaya çikmasina neden olur. Nodüller genellikle sesini profesyonel nedenlerle uzun süre, ancak hatali teknikle kullanan kisilerde (sarkicilar, ögretmenler, politikacilar gibi) görülür. Ses tellerinin birbirlerine sürekli normalden fazla kuvvetle çarpmasina bagli olarak gelisen nodüller, ses egitimi ile ses kullanma aliskanligi düzeltilmedigi sürece kendiliginden kaybolmazlar. Asiri bagirmayi takiben gelisen akut larenjit sirasinda ses teli içine küçük kanamalar meydana gelebilir; bu asamada ses dinlendirilmedigi taktirde bu kanama polip adi verilen tek tarafli ses teli sisliklerine dönüsebilir ve sürekli ses kisikligina neden olur.



Ses teli nodülleriSes teli polibi



Eriskinlerde ses kisikliginin sik görülen nedenlerinden birisi de yemek borusu ile midenin birlestigi noktadaki bir adelenin zayifligina bagli olarak, mide içindeki asitli sivinin yemek borusundan girtlak seviyesine yükselerek ses tellerini tahris etmesidir; buna larengofarengeal reflü adi verilmektedir. Ses kisikligi özellikle sabahlari fazladir ve gün içinde azalir. Ses kisikligi ile birlikte bogazda takilma, yabanci bir madde varmis hissi ve sik bogaz temizleme aliskanligi da sik görülen belirtilerdir. Reflü nedeniyle ses kisikligi olan hastalarin pek çogunda mide ile ilgili sikayetler yoktur.

Sigara içimi, ses kisikliginin bir diger nedenidir. Sigara, girtlak ve bogaz kanserlerinin gelismesinde önemli bir risk faktörü oldugundan düzelmeyen ses kisikligi olan ve sigara içen kisilerin bir Kulak-Burun-Bogaz hastaliklari uzmanina muayene olmalari gerekir.

Ses kisikliginin daha nadir nedenleri arasinda allerji, guatr ve sinir sistemi hastaliklari sayilabilir. Birçok insanda dogal yaslanma ile birlikte bir miktar ses kisikligi ortaya çikabilir.

Ses kisikliginin tedavisi için kime müracaat edilmelidir?

Ses kisikligi iki haftadan uzun sürerse ve belirli bir nedeni yoksa bir Kulak-Burun-Bogaz hastaliklari uzmanina muayene olmaniz gerekir. Sesle ilgili problemler, ideal olarak sesle ilgili fonksiyonlar ve sorunlarla ugrasan profesyonel bir ekip tarafindan degerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir. Böyle bir ekipte Kulak-Burun-Bogaz hastaliklari uzmani, ses ve kousma patologu, müzik-san-diksiyon ögretmenleri yer alir. Ses bozukluklari, bu uzmanlardan herbirinin katkisi olabilecek farkli ve karmasik özellikleri bulunabilir.

Kulak-Burun-Bogaz hastaliklari uzmanina ne zaman muayene olmak gerekir? Ses kisikligi 2-3 haftadan uzun sürerse,

Ses kisikligi ile birlikte asagidaki belirtiler varsa:



Soguk alginligi gibi belirli bir neden yokken agri bulunmasi,

öksürükle kan gelmesi,

Yutma güçlügü,

Boyunda sislik,





Birkaç günden uzun süren tam ses kaybi veya seste siddetli degisiklik olursa.



Ses kisikliginda nasil bir inceleme yapilir?

Ses kisikligi nedeniyle müracaat ettiginizde, Kulak-Burun-Bogaz hastaliklari uzmani sizden sikayetinizle ve genel saglik durumunuzla ilgili bilgiler isteyecektir. Daha sonra bir ayna yardimiyla agiz içinden girtlaginizi ve ses tellerinizi görmeye çalisacaktir. Bu yeterli olmazsa, burundan geçirilen veya agiz içinde tutulan ve endoskop adi verilen optik cihazlarla ses telleriniz görülmeye çalisilacaktir. Gerektiginde, bu islemler sirasinda elde edilen görüntüler bir video banda kaydedilerek daha sonra tekrar incelenmek üzere saklanacaktir. Muayenede kullanilan bu yöntemler hasta için çok zor degildir ve hastalarin çogu muayeneye kolay uyum saglamaktadir.

Ses bozukluklari nasil tedavi edilir?

Ses bozukluklarinin tedavisi, ses kisikliginin nedenine göre degisir. Ses kisikligina neden olan durumlarin çogu, ses istirihati ve dogru ses kullanma aliskanligini kazanmakla düzelirler. Kulak-Burun-Bogaz hastaliklari uzmaniniz size ses kullanimi ile ilgili bilgiler verebilir, egitim için sizi ses ve konusma patologuna gönderebilir, veya polip gibi görünür bir neden varsa ameliyatla tedavi önerebilir. özellikle ameliyatla tedavi önerilenler olmak üzere, ses sorunu olan bütün hastalardan sigara içmemeleri ve sigara dumani bulunan ortamlardan kaçinmalari, bol su içmeleri istenir.

Ses ve konusma patologlari, bazi ses bozukluklarinda sesi dogru kullanma teknigini ögretmeye ve varsa yanlis teknigi ortadan kaldirmaya çalisirlar. Bazi hastalardaki sorun, sigara içimi ve bagirma gibi ses kullanimi açisindan olumsuz aliskanliklarin bulunmasidir. Buna benzer durumlarda hastanin ses çikartma teknigi düzeltilerek ses kalitesi düzeltilmeye ve varsa nodüller tedavi edilmeye çalisilmaktadir. Ses kisikligini önlemek için neler yapilmalidir? Sigara içiyorsaniz birakin

Kafein (kahve, kolali mesrubatlar) ve alkol kullanimindan kaçinin

Sigara dumani bulunan ortamlardan kaçinin

Bol su için

Evinizin havasini nemlendirin

Gidaniza dikkat edin - Baharatli gidalardan kaçinin

Sesinizi uzun süreyle ve yüksek siddette kullanmayin

Ses kisikligi oldugunda sesinizi dinlendirin





[b]