Kansızlık Çeşitleri

[Bluesky24]

Kansızlık birçok nedenlerden meydana gelen bir durumdur Belirtileri genellikle aynıdır ama hastalığın ve kansızlığın derecesıne göre değişir Yorgunluk, zayıflık, bas dönmesi kulak çınlaması, gözlerde leÂ******keler solgunluk ve baş ağrıları en çok görülen belirtilerdir. Eğer kanama ilerlemışse nefes darlığı, nabzın süratlenmesi, zayıflaÂ******ması ve nihayet koma hali görülür.



Oluş nedenlerine göre üç tip kansızlık saÂ******yılabilir: Birinci tip kansızlık kan yapımıÂ******nın azalması sonucu meydana gelen kanÂ******sızlıklardır: İkinci tipte kan kaybı söz konusudur: Üçüncü tip kansızlıkta ise alyuÂ******varların yıkımında artma vardır



Kan yapımının azalmasına bağlı anemiler:



Bu tip kansızlıklar içinde en çok görülen demır eksikliklerine bağlı kansızlıklardır Demir vücudumuzda toplam 4 gram kaÂ******dardır Bunun 2,5 gramı kanda hemoglobiÂ******ne bağlı olarak, 1 gramı depo demiri olarak, 0,5 gramı da myoglobın olarak dokularda ve ayrıca bazı enzimlerde bulunur



Kadınlarda adet kanaması esnasında, geÂ******belikte, süt verme esnasında ve çocukluk çağında demir ihtiyacı normalin birkaç katına çıkar Demir eksikliğinin nedenleri arasında, kanamaları, barsak parazitleÂ******rini ve özellikle Anadolu’da görülen topÂ******rak ve kıl yeme alışkanlıklarını sayabiliriz



Demir eksikliğine bağlı kansızlıklarda teÂ******davi için ağızdan demirli ilaçlar tablet veÂ******ya şurup şeklinde verilir. Bu arada dışkıÂ******nın siyah renk almasının demirden olabiÂ******leceği de unutulmamalıdır



Megaloblastik anemiler: Karaciğer hastaÂ******lıkları, tıroıd bezi yetersizliği, tüberküloz, Hodkgın hastalığı ve alyuvarların yıkımıÂ******nın arttığı (hemolıtık anemi) durumlarınÂ******da bu tıp kansızlık vardır Ortak neden, folık asit ve B 12 vitamini eksikliğidir AlÂ******yuvarlar normalden daha büyüktür ama oluş hızları çok düşüktür Pernısyoz aneÂ******mi denen kansızlık çeşidi en onemlısıdır. Bu hastalıkta midenin salgıladığı entren-sek faktör adında bir madde eksiktir. BuÂ******na bağlı olarak da B 12 vitamini sindirilemez. Erken teşhis ve tedavi edilmezse siÂ******nir sistemi bozukluklarına neden olabilir. Teşhiste halsizlik, çabuk yorulma, nefes darlığı, ellerde uyuşma, dilde yanma ve atrofi gibi belirtiler önemlidir. Dil kırmızı ve kaygan bir görünüm alır.



Tedavide B 12 vitamini ile beraber folik asit verilmelidir.



Kronik enfeksiyon anemisi: Çeşitli nedenÂ******lerden ötürü kemik iliği yetersizliğine bağÂ******lı olarak meydana gelen kansızlıklardır. Verem gibi kronik enfeksiyonlar, lösemiÂ******ler, zehirli maddeler ve bazı ilaçlar (Kloramfenikol, sulfamidler, hydantoin, butazolidin ve altın tuzları) tiroid yetmezliği, kronik böbrek hastalığı ve aplastik anemi sayılabilir. Bu gibi durumlarda önemli olan kansızlığa neden olan hastalığı tedavi etÂ******mektir.



Kalıtımsal Sferositoz hastalığı : Diğer adıyla Ailevi hemofilik sarılık, alyuvarların şeker tüketme yeteneğindeki anormallikÂ******ten ileri gelir ve kalıtımsal olarak sonraki kuşaklara geçer. Küre şeklini alan alyuÂ******varların yaşam süresi çok kısadır. Dalak bu anormal biçimli alyuvarları yutar ve orada yok eder. Bu nedenle dalak çıkaÂ******rılması, yani splenektomi ameliyatı yapıÂ******lır. Dalak çıkarılmasından sonra da, alyuÂ******varların şeker üretiminde bozukluk görüÂ******lebilir ama yaşam süreleri normaldir.



Akdeniz Kansızlığı: Talasemi ya da Cooley kansızlığı adı verilen bu hastalık da bir başka kalıtımsal alyuvar bozukluğudur.



Bu hastalık daha çok Yunanlılarda ve İtalÂ******yanlarda görülür. Hemoglobin üretememe yüzünden ortaya çıkar. İlk evreleri demir eksikliğinden doğan kansızlığa benzer. İleÂ******ri evrelerde hemolitik bir kansızlık ve soÂ******nunda sarılık görülür. Dalak ve böbrek büÂ******yür. Etkili olabilecek tek tedavi kan nakliÂ******dir.



Orak hücreli anemiler: Bir başka kalıtımÂ******sal kan hastalığı olan orak hücreli kanÂ******sızlıkta ise alyuvarlardaki hemoglobin bileşimi normalden farklıdır (S hemoglobiÂ******ni). Bu nedenle alyuvarlar orak ya da yaÂ******rım ay biçimini alır. Alyuvarların yaşam süÂ******resi çok kısadır ve hasta kansızdır. Bu hastalık daha çok zencilerde görülür. BeÂ******lirtilerini göstermediği kimselerde bu hastalık genlerde saklı kalır. Bu hastaların kat nmda anormal hücre oluşumu vardır faÂ******kat kansızlık yapacak kadar çok değildir.



Bu durumda olan kişiler taşıyıcıdırlar. Eğer hastalık taşıyıcı bir kadınla, bir erkek evlenirse, çocuklarında çok şiddetli bir orak hücreli anemi ortaya çıkar. Bu hasÂ******talık için öne sürülen üre ve siyanat teÂ******davileri henüz deneme devresindedir. Kan tranfüzyonları ile hayatın devamı sağÂ******lanabilmektedir.



Apîastik Anemi: Alyuvarların kemik iliÂ******ğinde üretilememe hastalığıdır. Arsenik ve benzin gibi zehirli maddelere maruz kalÂ******ma ve yüksek oranda radyasyondan etkiÂ******lenme sonucu oluşabilir. Akyuvarlar ve trombositler de azalabilir. Polisitemi.- Alyuvarların anormal şekilde artmasıdır. Bu hastalığın polisitemi vera diye bilinen bir çeşidinde ise, kanın her türlü hücrelerinde artış görülür. Kan sayıÂ******mı milimetre küpte 7-10 milyon arasındaÂ******dır. Kan hacmi, normal miktarı olan 5 litÂ******reden 10 litreye yükselmiştir. Polisitemili bir insanın derisi genellikle kırmızıdır. DaÂ******lak büyür ve kan basıncında artış görüleÂ******bilir. Semptomların nedeni çoğalan kanın, kan damarlarında normal hızla akmama-sıdır. Kanın damarlarda aniden pıhtılaşÂ******ması, çok sık görülen bir durumdur. TeÂ******davi, kan akıtma yolu ile yapılabilir. Kanı normal hacmine getirmek için çok mikÂ******tarda kan alınmalıdır. Bu hastalığın tedaÂ******visinde radyoaktif maddelerin kullanımı önem kazanmıştır. Radyoaktif fosfor keÂ******mik iliğinde alyuvar oluşumunu engelleyeÂ******rek alyuvar miktarını düşürebilir. Bu teÂ******davi yöntemi, hastanın iznine bağlıdır. PoÂ******lisitemi vera’nın tedavisinde en önemli faktör, kanın hacmini aynı düzeyde tutÂ******mak açısından doktor-hasta ilişkisinin kıÂ******sa aralıklarla sürdürülmesidir. Hastalığın nedeni henüz bilinmemektedir. Yüksek bölgelerde yaşayan insanlarda ya da kalp ve damar hastalarında da polisitemi görüÂ******lebilir. Bu gibi durumlarda polisiteminin nedeni oksijen yetersizliğidir.



Yeni doğan bebeklerde görülen kansızlık :



Eritroblastosis fetalis denilen bu hastaÂ******lıkta annenin kanı Rh negatif, babanın kaÂ******nı Rh pozitiftir. Böyle evlenmelerde doğaÂ******cak çocuğun kanı Rh pozitif olursa anne gebeyken, çocuğun kanındaki hücrelerden bir kısmı annenin kan dolaşımına geçer ve annenin bu kana karşı duyarlı hale gelÂ******mesine neden olur. İkinci gebelikte yeniÂ******den Rh pozitif kan annenin kan dolaşımıÂ******na girdiğinde önceden oluşmuş güçlü anÂ******tikorlar, bunları yok etmek için bebeğin kan dolaşımına girerler ve alyuvarlara zaÂ******rar verirler. Zarar gören alyuvarların yaÂ******şam süresi kısadır. Hızla yok olurlarken, parçalanan hemoglobinden çıkan bilirubin maddesi birikmeye başlar. Böylece bebek sanlığa yakalanmış ve kansız kalmış olur.



Yeni doğmuş bebekteki bilirubin maddesi omurilik sıvısına geçerek beyne ulaşabiÂ******lir. Bu yolla çok tehlikeli, tedavisi olanaksız bir biçimde beynin bazı merkezlerinin tahrip olmasına neden olur. Buna kernikterus denir. Nüfusun % 15′inde Rh negaÂ******tif kan bulunduğu gibi her gebe olan Rh negatifli kadının bebeğinin hemolitik hasÂ******talığa yakalanması şart değildir. Bazen erÂ******keğin kanı da Rh negatif olabilir. Bu duÂ******rumda bebeğin kanı Rh pozitif olmaz. GeÂ******belik esnasında her bebeğin kanı annenin dolaşım sistemine geçmez, bu nadiren o-lan bir durumdur. Doktor, anne ile babanın kan gruplarını saptar ve gebelik süresince annenin kanındaki anti Rh antikorunun düÂ******zeyini indirekt Coombs testi ile araştırır.



Eğer çocuklarda eritroblatosis fetalis göÂ******rülürse, kandaki bilirubini ve tehlikeli anÂ******tikorları dışarıya atmak için çocuğun kaÂ******nı tamamiyle değiştirilir (Exchange tran-fussion).



Hastalığın şiddeti her vakada farklı olduÂ******ğu için, her çocuğa böyle bir tedavi gerekÂ******meyebilir. ABO kan gruplarına bağlı olarak ortaya çıkan hemolitik hastalıklar da varÂ******dır. Yeni doğan çocukların uzayan sarılıkÂ******larında ABO uyuşmazlığını gözönünde buÂ******lundurmalıdır.