TİFO HASTALIĞI

[Bluesky24]

TİFO

Tifo, Salmonella typhi'nin neden olduğu genel infeksiyon belirtileri ile seyreden akut sistemik bir hastalıktır. Hastalığın etkeni Salmonella typhi olup, Gram (-) bakterilerdendir.Genellikle yaz ve sonbahar aylarında salgın halinde ortaya çıkar. İçme suları ve yiyeceklerle bulaşır. Vücuda girdikten sonra bağırsağın alt bölümlerinden lenf bezlerine geçen tifo bakterileri, oradan da lenf yolları ve kan damarları vasıtasi ile bütün organlara yayılırlar. Hızla üreyen bakteriler safra kesesi yoluyla dışkıya; böbrek yolu ile de idrara karışarak dışarı çıkarlar ve salgınlara sebep olurlar

Öncelikle hastalığın genel belirtilerini özetleyelim ve daha sonra bu belirtilerin, hastalığın hangi dönemlerinde ve nasıl ortaya çıktığına bakalım



Belirtileri: yorgunluk, baş ağrısı, ishal ya da kabızlık, ateşin yükselmesi, nabzın azalması, tansiyonun düşmesi, hastalık başladıktan birkaç gün sonra karın ve gögüste ortaya çıkan kırmızı lekeler, burun ve barsak kanamaları, iştahsızlık ve kilo kaybı, karın ağrısı, ayrıca bazı olgularda dalak büyümesi,



Tifo genelde 4 hafta sürer. İlk başlarda iştahsızlık, yorgunluk ve baş ağrısı şeklinde seyreder ve ateş hafif yüksektir. 1. haftanın sonuna doğru ateş 40 dereceye kadar çıkar. Karın ağrısı oluşur. Baş ağrısı artar ve sürekli hale gelir. Hasta kendini çok yorgun hisseder. Hastanın vücudu kurudur ve terlemez. Bazı vakalarda burun kanaması da olabilir. Bu haftadan sonra hastalık en şiddetli halini alır. Ateş çok fazla yükselmiştir. Belirtiler süreklidir ve kişi çok yorgundur. Karın ve sırt bölgesinde görülen kırmızı lekeler, bu dönemde ortaya çıkar. Hasta, hayattan biraz soyutlanmıştır. Zekasını kullanamaz ve yüzü donuk bir hal alır. Hiç bir şey yemek istemez. Hastanın dışkısında kan görülebilir. Son hafta hastalığın belirtileri kaybolmaya başlar ve hastanın ateşi normale döner.

Nasıl Ortaya Çıkar? Yiyeceklerin yeteri kadar temizlenmemesi ya da kirli suların içilmesi sonucu bu bakteri vücuda alınır. Ağız yoluyla alınan mikrop, mideye geldiğinde burada yaşayamaz. Midenin asitli olması bu mikrobun yaşamasını engeller ve mikrop burada ölür. Midede oluşan bazı rahatsızlıklardan sonra (mide asidinin azalması gibi) mikroplar, bu durumdan korunurlar. Ayrıca bol sıvı ya da besinlerle alındığında yine yaşamlarını sürdürebilirler. Bu bakteri yeterli düzeye ulaştığında, tifoya neden olur. Ayrıca hastalıklı ya da taşıyıcı kişilerin dışkılarıyla temas sonucu bulaşma gerçekleşir. Taşıyıcı bir kişinin hazırladığı besinlere mikrobu bulaştırması ve bu besinlerin tüketilmesiyle hastalık bulaşabilir. Tifoya kirli el hastalığı denmektedir. Bu yüzden ellerin yıkanması hastalığın bulaşmasını önlemek için çok önemlidir. Hastanın dışkılarının, yatak eşyalarının temizlenmesiyle de bulaşmanın önüne geçilebilir

Tedavisi Tifo, başka tehlikeli rahatsızlıklara yol açtığından, ölümcül olabilir. Mide kanaması, damar iltihabı, dolaşım yetmezliği gibi sorunlara neden olabilir. Tifo, tedavi edildiği takdirde bu sorunların oluşma riski ve ölüm oranı çok azalır. Tifo hastalarına ilaç tedavisi uygulanır. Bakterileri yok etmek için antibiyotik tedavisi uygulanır. En çok tercih edilen kloromfenikoldür. Böylece yaklaşık 3 gün içinde ateş kontrol altına alınır. Ampisilin, amoksisilin antibiyotikler de kullanılır. Hamileler ve çocuklar için farklı tür antibiyotik tercih edilir. Bunların hepsi, doktorunuzun sizin durumunuzu göz önüne alarak önereceği ilaçlardır. Ayrıca beslenmeye dikaktr edilmelidir. Alınan besinler protein ve karbonhidrat ağırlıklı olmalıdır. Bunun yanında bol bol su içmek gerekir. Hastalığın yaygın olduğu bir bölgeye seyahat eden kişilerin bu bölgedeki kontrol edilmemiş çiğ ve soğuk besinleri, suları yememeleri gerekir.

Korunma Tifonun bulaşma yolları dikkate alındığında içme ve kullanma sularının kontrolü, besin hijyeni, çevre sağlığı koşullarının durumu özellikle lağım ve kanalizasyon tesislerinin hijyen şartlarına uygun duruma getirilmesi önemlidir. Kişiyi tifodan korumak için tifo aşısı yapılabilir. Ancak kesin koruyucu değildir. Özellikle besin işi ile uğraşanların periyodik olarak kontrol edilmelerini gerektiren bir hastalıktır.

Kaynak: Sağlık Rehberi