KUŞ GRİBİ

[Bluesky24]

Tıp dilinde Avian Gribi olarak da isimlendirilen Tavuk Vebası ya da son günlerde sıkça duyduğumuz ismi ile Kuş Gribi dünya sağılığını tehdit etmeye devam ediyor. Henüz hastalığın bulaşmasını tamamen önleyecek önlemlerin alınamadığını bildiren uzmanlar, geçmiş yıllarda insanlara bulaşımının olmadığı bu virüsün mutasyona uğrayarak artık insanlar için de ciddi tehlikeler yaratabileceği uyarısında bulunuyorlar. Dünya üzerinde grip virüsünün birçok çeşidi bulunuyor. Her yıl grip aşısı çalışmalarında çıkan yeni tip virüsler grip aşısının hazırlanmasında önem taşıyor. Dünyada gribe neden olan virüsler genel olarak A,B,C olarak kategorize ediliyor. Değişik karekterde olan bu virüslerden B ve C tipi, insanda grip enfeksiyonuna neden olurken; A tipinin kanatlı hayvanlarda Avian adı verilen bir çeşit gribe neden olduğu bilinmektedir.



H5N1 virüsünün özellikleri, etkileri...

Kuş gribine neden olan en tehlikeli virüs H5N1''dir.Bilimadamları, Asyada çeşitli ülkelerdeki kümes hayvanları çiftliklerini harabeye çeviren kuş gribi virüsü H5N1in olası etkileri şöyle sıralıyor;



Etkileri: Bir yerde bu virüsün tespit edilmesiyle, hükümetlerin virüsün hızla yayılmasını önlemek için kümes hayvanlarını itlaf etmesi nedeniyle virüsün görüldüğü bölgelerde kümes hayvancılığı sektörü ağır darbe yiyor. Yetkililer ayrıca, virüsün değişime uğrayarak insanlar için tehlike yaratmasını ve grip salgınına yol açmasını önlemek için herhangi bir salgını süratle yok etmek istiyor. Virüs ayrıca ne kadar çok yayılırsa değişime uğrama olasılığı da o kadar çok artacaktır.



İnsanlar için tehlikesi: Asyada iki yol önce ortaya çıkan salgından bu yana kuş gribi virüsü bulaşan 117 kişiden 60ı ölürken, uzmanlar H5N1 virüsünün kolayca insanlara bulaşmadığını söylüyor. Virüs bulaşan insanların çoğu, kümes hayvancılığı sektöründe çalışan kimseler gibi kanatlılarla çok yakın temasta bulunan kişilerden oluşuyor. Bir grup insana virüsün diğer insanlardan bulaştığına inanılıyor, ancak bu durumda da virüsün çok yakın temasla geçtiği düşünülüyor. Bilimadamları, virüsün insandan insana kolayca geçebilecek bir türe dönüşmesinden kaygılanıyorlar.



H5N1 virüsü diğer kuş türlerine nasıl yayılır?:H5N1, muhtemelen 100den fazla kuş gribi virüsü türünden biri. Bazı kuş gribi virüsü türleri diğerlerine göre daha ölümcül nitelik taşıyor. H5N1 türü daha fazla ölümcül ya da daha az ölümcül bir tür olabilir. İngilterede 1992 yılında hindilerde bulunan H5N1 türünün, Asyada ölümlere yol açan H5N1 ile ilgisi bulunmadı.

Gıda güvenliği: Uzmanlar pişirilmiş tavuğun risk taşımadığını söylüyor. Virüs, 70 derece ısıda saniyelerle ölçülebilen bir sürede ölüyor. BM Gıda ve Tarım Örgütünde görevli hayvan sağlığı uzmanı Peter Roedere göre, virüsün dondurulmuş çiğ tavukta da yaşadığı düşünülmüyor. Ancak birçok ülke bu virüsün görüldüğü ülkelerden çiğ kümes hayvanı ithalatını yasaklıyor.



Düzenli grip aşıları: Düzenli mevsimsel grip aşılarının insanları H5N1 virüsüne karşı koruduğu düşünülmüyor.

Kuş Gribi Bulaşıcı Mıdır?

Kanatlı hayvanlarda %100 ölüme neden olan bu virüs şimdilerde insan sağlığını da tehdit ediyor. Avian Gribi'nin, normal şartlarda sadece kuşlar ve domuzlarda hastalığa yol açtığı bilinirken, 1997 yılında Hong Kong'da bu virüsün bir serotip'i olan H5N1 adında yeni virüs insanlarda grip salgınına neden oldu. Bu salgında 18 kişinin ağır solunum yolu enfeksiyonu geçirdiği ve bu 18 kişiden 6'sının tedaviye rağmen hayatlarını kaybettikleri açıklandı. Bu salgın ile birlikte kuşlarda ve domuzlarda %100 ölüme neden olan Kuş Gribi etkeni hakkında yeni araştırmalar yapıldı. Salgına yakalan kişilerde görülen grip etkeninin kanatlı hayvanlarda ölüme kadar götüren virüs etkeni ile oldukça benzer özelliklere sahip oldukları sonucuna varıldı. Ayrıca, yapılan araştırmaların sonucunda hastalığa yakalanan kişilerin, kümes hayvanları ve diğer kanatlı hayvanlar ile yakın temas halinde olduğu belirlendi.



Kuş Gribi Tavuktan İnsana Geçer Mi?



Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR) yetkilileri, tüketicilerin kuş gribi bulaşma riskine karşı içinin rahat olmasını vurgulayark, virüsün 80 derece ısıda 3 dakika içerisinde, 80 derecenin üzerindeki ısılarda ise 1 dakikada öldüğünü kaydetti.

Kapalı tesislerdeki tavuklara bulaşma riski az

Besd-bir yetkilileri, kuş gribi vakasına Türkiye'nin hazırlıksız yakalanmadığını, 2003 yılında Hollanda'da görülen kuş gribi vakasından sonra Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın bu konuyla ilgili sürekli çalışma halinde olduğunu bildirdi. Kapalı ve hijyen tedbirleri alınan kümeslerde söz konusu hastalığın görülmesinin çok uzak bir ihtimal olduğunu ifade eden Besd-bir yetkilileri, yeni bir vaka olmazsa da Türkiye'nin en erken 3 ay içerisinde bu hastalıktan temizlenebileceğini bildirdi. Besdbir yetkilileri, tüketicilerin marketlerde ambalajlı satılan markalı ürünleri tercih etmelerini tavsiyesinde de bulundu.



Hayvandan insana geçebiliyor

O yıllarda kuş gribi ile ilgili birçok araştırma yapıldı. Bu araştırmalardan çıkan diğer bir ilginç sonuç ise Kuş Gribinin-insanlara geçemeyeceği gerçeği üzerine-insanlarda görülen tipinin inanılan şeklinin aksine kanatlı hayvanlardan insana geçtiği ancak bu virüsün hayvanlarda görülen yapısına nazaran mutasyona uğramış olduğuydu.



Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kuş gribinin günün birinde insandan insana geçmeye başlayabileceği uyarısında bulundu. H5N1 adlı kuş gribi virüsünün göçmen kuşlardan ya da kümes hayvanlarından insanlara bulaşarak öldürücü olabildiğini, ancak şimdiye kadar virüsün insandan insana bulaşmadığını hatırlatıldı. Bunun, virüsün insandan insana asla bulaşmayacağını göstermediği belirtilirken, aksine bunun olabileceğini düşündüren ipuçları olabileceği kaydedildi. DSÖ, büyük bir salgın halinde bugünkü aşı üretiminin yetmeyeceğini düşünüyor.

Kuş Gribini Önlemek İçin Ne Yapılmalı?

Birleşmiş Millletler sağlık uzmanları, Güney Doğu Asya'da görülen Kuş Gribi salgınının diğer bölgelere de yayılabileceği uyarısında bulunarak, kümes hayvanlarına yönelik aşı kampanyaları düzenlenmesini önerdi. Uzmanlar aşının, toplu itlafları tamamlayıcı bir önlem olarak düşünülmesini savunuyorlar. İtalya`nın başkenti Roma`da iki gün süren Kuş Gribi Konferansında konuşan Birleşmiş Millletler Gıda ve Tarım Örgütü Başkanı Jacques Diouf, virüsün kontrol altına alınamadığını açıklarken, virüsün yayılmasını durdurmak için toplumun, uluslararası acil önlemlere ihtiyaç duyduğunu belirtti. Toplantıya katılan uzmanlar, Asya ülkelerinde şüpheli Kuş Gribi vakalarını dünyaya geç bildirdikleri için eleştirildiler.



Çalışanlar risk altında

Uzmanlar, Kuş Gribinden korunmanın, hastalığın salgın boyutunun önlenmesinde oldukça önemli olduğu açıklamasında bulundular. Özellikle kanatlı hayvanlara yakın bulunan çalışanların hijyen kurallarına uymaları, eldiven ve maske gibi ekipmanlarla, gerekli diğer korunma önlemlerini almaları gerektiği ve bu kişilerin Kuş Gribi hakkında bilinçlendirilmesi konusunda hassasiyet gösterilmesi gerektiği uyarısında bulundular.

Kuş Gribinden Korunma Önerileri

Amerikan Salgın Hastalıkları Önleme Merkezi (CDC) kuş gribi (H5N1) virüsünden korunmak için hayati öneme sahip uyarılar yayınladı. CDC'ye göre tavuk eti ve yumurta yemenin bir sakıncası yok ama iyi pişmiş olması şartıyla...

* Her türlü kümes hayvanından uzak durun. Bunlara güvercin, yaban kazı ve bıldırcın da dahil.

* Kuş gribi salgının görüldüğü bölgelerden uzak durun. Çünkü hastalığın aynı zamanda insanlardan insana geçme olasılığı güçlendi.

* Ellerinizi sık sık yıkayın. Çünkü virüsler yoğun olarak hastaların dokunduğu nesnelerde veya hasta hayvanların bulunduğu zeminlerde birikiyor.

* Kuş gribi virüsü 70 derece ısıda ölüyor. Bir başka deyişle pişmemiş kümes hayvanlarının eti veya kanından virüsün insana geçme ihtimali çok yüksek.

* Tavuk veya hindi eti yiyebilirsiniz. Ancak iyi pişmiş (70 derece) olmasına dikkat edin. İçi iyi pişmemiş veya kanlı tavuk etinde virüs bulunması ihtimali var.

* Yumurtanın da iyi pişmiş olması gerekiyor. Sarısı veya akı pişirilmesine rağmen hala sıvı kıvamdaysa virüs ölmemiş olabilir.

* Pişmemiş tavuk etlerini koyduğunuz tabakları açıkta bırakmayın ve mutlaka yıkayın.

* Tavuk etini keserken eldiven kullanın.

* Yumurtaları da buzdolabınıza yerleştirmeden önce sıcak sabunlu suyla yıkayın.

* Çiğ tavuk etine dokunduğunuzda mutlaka elinizi sabunla yıkayın.

Kuş Gribi Aşısı Var Mı?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gelecek kıştan önce kuş gribine karşı aşı olmayacağını açıkladı. DSÖ sözcüsü Peter Cordingley, 1997 ve 2003'teki virüsten alınan örnekler temelinde bir aşı geliştirdiklerini, ancak aşı tamamlanmadan kısa süre önce Vietnam'da virüsün farklı bir biçimde ortaya çıktığını söyledi. Cordingley, dolayısıyla geliştirdikleri aşının önemi kalmadığını ve yeni bir aşı yapmak zorunda olduklarını belirtti. Sözcü, yeni aşının gelecek ''grip mevsimine'', yani Aralık ayına kadar hazır olamayacağını kaydetti. Bu arada, ülkeye kuş gribinin sıçradığını kabul eden, ancak kuş gribinin hangi türüne rastlandığının henüz tespit edilemediğini açıklayan Laos'un Dışişleri Bakanlığı, ülkede H5N1 türüne değil klasik kuş gribi türüne rastlandığını duyurdu. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Yong Chantalangsy, ülkede yüzlerce tavuğun öldüğünü de doğruladı. Sözcü, ''Şu anda mevsim kuru. Bizim kışımız böyle. Her yıl olduğu gibi kuş gribi var ama H5N1 virüsü değil'' dedi.

Kuş Gribi Virüsü Ne Kadar Süre Yaşar?

Kuş gribi virüsünün, gübrede en az üç ay, suda 22 derecede 4 gün ve 0 derecede 30 günden fazla etkinliğini koruyabildiği bildirildi. Virüsün, kuşları ve seyrek olarak domuzları infekte ettiği, infekte kuşların, virüsü tükürük, burun salgıları ve dışkılarıyla virüsü yaydıkları kaydedildi.



Duyarlı kuşların infekte nazal, solunumsal ve fekal materyalle temas etmesi sonucu infeksiyon yayılır. Virüs, hava yoluyla da yayılmakla birlikte, fekal-oral geçiş en önemlisidir. Patojenitesi yüksek virüsle ilgili çalışmaların sonuçlarına göre, kontamine gübrenin 1 gramı 1 milyon kuşu infekte etmeye yetecek miktarda virüs partikülü içermektedir. Patojenitesi yüksek kuş gribi virüsleri, çevrede özellikle düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virüs, gübrede en az üç ay, suda 22 derece sıcaklıkta 4 gün ve 0 derecede ise 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.



Virüsün, 56 derecede 3 saat, 60 derecede ise 30 dakikada etkinliğini yitirdiği, formalin ve iyot bileşikleri gibi yaygın olarak kullanılan dezenfektanlara duyarlı olduğu belirtildi.

Kuş Gribinin Görüldüğü Bölgeler

Asya'da hızla ilerleyen ve 7 ülkede görülen kuş gribi salgını, 7 kişinin ölümüne yol açtı. Tüm kuş türlerini etkiliyen virüsün, özellikle kümes hayvanları çiftliklerinde kendisini gösterdiğine inanılıyor. Kuşlardan insanlara geçebilen virüsün, insandan insana bulaştığına dair bir kanıt ise bulunamadı. Sağlık Bakanlığı ise ülkemizde, Asya'da etkili olan kuş gribi ile ilgili her hangi bir problemin bulunmadığını açıkladı.



Pakistan'da da ortaya çıktı

Dünyayı tehdit eden kuş gribi vakasına Pakistan'ın güneyindeki liman kenti Karaçi'de de rastlandığı ancak insanlara geçip geçmediğinin bilinmediği bildirildi.Bu arada, Pakistan'da kuş gribinden 4 milyona yakın tavuğun öldüğü bildirildi. İslamabad'daki bir araştırma enstitüsü uzmanı, laboratuvar testlerinin kuş gribi salgınını kanıtladığını belirtti.



Tayland'da 6 yaşındaki bir çocuk grip yüzünden öldü

Tayland'da 2 kişinin daha kuş gribi virüsü taşıdığının belirlendiği ve hastalığın ülkenin 8 yeni eyaletinde görüldüğü bildirildi. Tayland Tarım Bakanı, 8 yeni eyalette virüsün saptandığını, böylece ülkede virüsün görüldüğü eyalet sayısının 10'a yükseldiğini kaydetti. Tayland'da 6 yaşındaki bir çocuk kuş gribi yüzünden ölmüştü.



Guney Kore ve Laos

Öte yandan, Güney Kore'de 2 haftalık bir aradan sonra şüpheli bir kuş gribi vakası saptandığı ve başkent Seul'ün 90 kilometre güneyindeki hayvan yetiştirme çiftliğinin bulunduğu bölgenin karantinaya alındığı belirtildi. 15 Aralık'ta ülkenin 16 bölgesinde etkili olan kuş gribi yüzünden 2 milyon civarında kümes hayvanının itlaf edildiği Güney Kore'de, yeni vakayı araştırmak amacıyla tahliller yapılacağını söyledi. 55 bin kümes hayvanının itlaf edildiği Tayvan'da ise, yetkililer endişe yaratacak bir durum olmadığını belirtirken, Laos'ta kuş gribi şüphesi ortaya çıktı. Laos Tarım Bakanlığı'nın önce koleradan şüphelendiği, ancak ülkede tavukların biner biner ölmesi üzerine kuş gribinden endişe edildiği belirtiliyor.



Türkiye'de de ortaya çıktı

Türkiye'de ilk kuş gribi Balıkesir'in Manyas ilçesine bağlı Kızıksa beldesinde görüldü. Bölge karantinaya alınırken, açıkta beslenen kümes hayvanları kademeli olarak itlaf ediliyor. Kuş gribi salgının ilk belirtisi bir hafta önce Kızıksa beldesinde Mehmet Eksen'e ait hindi sürüsünde görüldü. Ölen hayvanlardan alınan kan ve diğer numunelerin tahlil edilmesi sonucu toplu ölümün kuş gribinden kaynaklandığı belirlendi. Bunun üzerine karantina uygulaması başladı.

Kuş Gribinin İnsan Gribinden Farkı



Memorial Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları Bölüm Başkanı Uzm. Dr. Servet Alan soru ve cevaplarla, kuş gribiyle ilgili merak edilenleri ve kuş gribinin, insanlarda görülen gripten farkını açıkladı.

Kuş gribi insandan insana bulaşır mı?

Grip hastalığı (influenza) virüsünün A, B ve C olmak üzere üç tipi vardır. Influenza A ve B virüsü insanlarda salgınlar yapan grip virüsüdür. İnfluenza A ve B virüsleri antijenlerine göre alt gruplara ayrılırlar. İnsanlarda ve kuşlarda infeksiyona yol açan A virüsünün 15 farklı H, 9 farklı N antijeni vardır. Bazı influenza virüsleri insanlarda bazıları ise kuşlarda infeksiyona yol açar. Domuzlar ise hem insan hem kuş influenza virüslerine hassas olabilir. Kuş gribi bir hayvan hastalığıdır ve çok seyrek olarak kuşlardan insana bulaşır. İnsandan insana bulaşması ise kesin olarak gösterilememiştir.

Grip hastalığının bulguları nelerdir?

Grip hastalığı kendisini yüksek ateş, üşüme-titreme, öksürük, yaygın kas ağrıları ve halsizlikle gösterir. Farklı bir hastalık olan soğuk algınlığında ise, gözlerde yaşarma, burun akıntısı, aksırma gibi bulgular daha baskın iken, hastanın genel durumu daha iyi, ateş, halsizlik gibi bulguları daha hafiftir. Grip ve kuş gribinin bulguları benzerdir, fakat kuş gribi çok daha ağır seyreder.

Grip hastalığı tanısı için güvenilir yöntemler var mıdır?

Grip hastalığı tanısı ve grip türlerinin ayırımı için hem hızlı sonuç veren, hem de güvenilir testler mevcuttur.

Gripten nasıl korunabilinir?

Grip solunum salgıları ile bulaşır. Öksürme, aksırma sırasında ağız ve burun mendille kapatılmalıdır. Hasta kişilerle tokalaştıktan sonra göz, burun veya ağza dokunmak bulaşmaya neden olabilir. Ellerin gereğinde ve sık sık yıkanması grip de dahil olmak üzere pek çok hastalıktan korunmaya yardımcı olur.

Grip aşıları kuş gribine karşı da etkili olabilir mi?

Gripten korunmanın en etkin yolu aşıdır. Her yıl infeksiyona neden olan grip virüsleri bir önceki yıldan farklı olabilir. Bu nedenle, tüm Dünyaya yayılmış olan laboratuarlarda grip virüsleri izlenmekte ve elde edilen sonuçlara göre bir sonraki yılın aşısında yer alacak virüs tipleri saptanmaktadır. Bir önceki yıl yapılan aşının koruyuculuğu da giderek azalabildiği için her yıl aşı olmak gereklidir. Fakat, aşı tüm grip virüslerinden ve grip benzeri bulgulara neden olan diğer viral hastalıklardan korunmayı sağlamaz. Şu anda kullanımda olan aşılar kuş gribine karşı etkili değildir. Kuş gribi için aşı çalışmaları sürmektedir.

Grip virüsüne karşı etkili olan ilaçlar kuş gribine karşı da etkili midir?

Acil durumlarda, grip tedavisinde kullanılan, grip virüsüne karşı etkili bazı ilaçları korunma amacı ile kullanmak mümkündür. Soğuk algınlığı ve gripte ateşi düşürmek ve burun akıntısı gibi bulguları azaltmak için kullanılan ilaçlar virüse etkili değildir. Yalnızca hastalığın bulgularını hafifletir. Grip virüsüne etkili bazı ilaçlar kuş gribine karşı da etkilidir.

Grip aşısı kimlere uygulanmalıdır?

Grip aşısı; özellikle 65 yaşın üzerindeki kişiler, kronik kalp ve akciğer hastaları, şeker hastaları, kronik böbrek yetmezliği hastaları gibi hastalığın ağır seyretmesi mümkün olan kişilere uygulanmalıdır. Ayrıca, bu kişilere hastalığın bulaşmasına neden olabileceklerin de aşılanması uygundur. 6 ay- 2 yaş arasındaki çocuklar, 6 ay-18 yaş arasında olup sürekli aspirin tedavisi kullananlar aşılanmalıdır. Hamileliğin son 6 ayında olanlar doktorlarına danışarak aşılanabilirler.

Grip aşısı kimlere uygulanmaz?

6 aydan küçük çocuklara ve ilk üç aydaki hamilelere, ağır yumurta alerjisi olanlara, daha önce grip aşısı uygulandığında ağır yan etki gelişmiş olanlara grip aşısı uygulanmaz. Ateşli hastalarda ateş ve genel durum düzeldikten sonra uygulanabilir.

Grip virüsü nasıl etkisiz hale getirilebilinir?

Grip virüsü çeşitli kimyasal dezenfektanlara, deterjanlara (sabuna), alkole, oksijenli suya, iyotlu antiseptiklere ve 75 derecenin üzerinde sıcaklığa duyarlıdır.







Kaynak: Sağlık Rehberi