Donmaya karşı ilk müdahale çok önemli

[Bluesky24]

özellikle dağcılıkla ilgilenenlerde daha çok görülen donma vakalarında ilk müdahale büyük önem taşıyor. çünkü ilk müdahalede yapılacak yanlış bir girişim kişiye zarar verebiliyor. Yeditepe üniversitesi Hastanesi Aile Hekimliği Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Hülya Akandonmanın belirtilerini ve yapılması gerekenleri anlattı:







Donma ne demektir? Hangi şartlarda donma meydana gelir?







Donma aşırı veya diğer bir deyişle dondurucu soğuğa maruz kalma sonucu hücrelerin ve sonuçta dokuların hasar görmesidir. Genellikle yüksek irtifalarda dağcılık gibi sporlarla uğraşanlarda görülür. Yerleşim merkezlerinde ise çok soğuk kış aylarında evsiz kişilerde, çok yaşlı olup tek başına yaşayan ve yeterli ısıtması olmayan kişilerde soğuktan donma sonucu ölüm görülebilmektedir.

Donma belirtileri nelerdir?







Beden iç ısısı 35 derecenin altına düştüğünde, vücut ısısını korumaya çalıştığı için kişi titremeye başlar. Vücut ısısı daha da düştükçe titreme kaybolur. Donmanın derecesi ilerledikçe bilinç bulanıklığı, yargılama değerlendirme de bozukluk, uyku hali, nabız ve solunum hızında azalma, kalp atım düzeninde bozukluklar, reflekslerin yok olması gibi bulgular ortaya çıkar. Daha ileri düzeyde ise tansiyon düşüklüğü ve koma hali meydana gelir.

Donmanın ilk belirtileri olduğunda neler yapılmalıdır? örneğin donma belirtileri gösteren kişiyi sıcağa maruz bırakma yanlış bir bilgi midir?







Donmanın ilk belirtileri olduğunda yapılacak en doğru şey müdahale edilebilecek en yakın sağlık kuruluşuna kişinin bir an önce ulaştırılmasıdır. Donma belirtileri olan kişi eğer bir süre daha soğuk ortamda kalacaksa ve tekrar donma riski varsa ısıtmak doğru değildir. çünkü tekrar donan doku daha fazla hasar görecek ve iyileşme olasılığı varsa o da ortadan kalkacaktır. Direkt olarak sıcak ısı kaynaklarına maruz bırakarak ısıtmak da daha fazla zarar verir.







Kurtarma ve sağlık ekipleri gelip müdahale edinceye kadar donmakta olan kişiye yapılacak en iyi müdahale mümkün olduğunca kuru ve mümkünse daha sıcak bir yere almak, üstü ıslak ise ıslak giysileri çıkararak kurulamak ve kuru giysiler giydirmek, tüm açıkta kalan bölgelerini battaniye benzeri kuru bir örtü ile sarmak, mümkünse rüzgârdan korumaktır. Kişinin bilinci açıksa ılık sıvı gıdalar verilebilir.







Donmanın asıl tedavisi kişiyi tekrar ısıtmaktır. Bu işlem oldukça riskli olduğundan mümkün olduğunca deneyimli sağlık ekipleri tarafından ve hastane ortamında yapılmalıdır. En ideali belli ısıdaki sıcak su banyolarıdır. Diğer tedaviler kişinin genel durumu ve tetkiklerinin sonuçlarına göre uygulanacak destek tedavileri ve hastaneye yatırılarak kişinin takip edilmesidir.

Kişinin donma riskine karşı önceden alması gereken önlemler var mıdır? Varsa neler olabilir?







Donma riskine karşı öncelikli tedbirler donmayı kolaylaştırıcı faktörlerden kaçınmaktır. Dolaşımı bozabilecek çok sıkı giysiler, alkol, yorgunluk, şeker ve dolaşım bozukluğu gibi hastalıklar, bazı ilaçlar, yaş gibi faktörler donmayı kolaylaştırır. Uzun süre soğuk ortamda kalınacaksa uygun yalıtıcı özelliği olan giysiler giymek, rüzgâr ve fırtınalı havada uzun süre soğuk ortamda kalmamak, alkol, uyuşturucu maddelerden kaçınmak gibi tedbirler alınması gerekir.

üşümemek için koşmak doğru mudur? Terleyince daha olumsuz tablo ortaya çıkar mı? Hareketsiz kalmak daha mı doğrudur?







Koşmak, ısı üretimini artırarak vücut ısısını yükseltir. Ama donma tehlikesi durumunda donmanın meydana geldiği koşullarda düşünülürse ki genellikle yüksek irtifadadır, uygun değildir. Vücudumuz sürekli olarak dışarıya ısı yayar ve kendi ürettiği ısı ile bu ısı kaybı dengelenir. Dış ortama doğru olan kayıp vücudun kendi ürettiği ısı ile dengelenemediğinde vücut ısısında düşüş ve daha önce saydığımız belirtiler başlar. Terleme, ısı kaybını arttırır, ama donma durumunda vücut terleyemeyecektir. Koşma ile yorgunluğun ortaya çıkması da donmayı kolaylaştıracaktır.

Donma sendromu başlamışsa nasıl bir tedavi uygulanır?







Donma tehlikesi durumunda, hemen yardım isteyerek, soğuktan özellikle de fırtınalı havada rüzgârdan korunacak kuru bir yere sığınmak ve hareket etmeye devam etmek uygundur.



Kaynak: saglicaklakal.com