Mesleki Akciğer Hastalıklarda prognoz, tedavi, izlem

[Bluesky24]

Mesleki Akciğer Hastalıklarda prognoz, tedavi, izlem[/b]MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

(Tedavi-Prognoz-İzlem)

Doç. Dr. İbrahim AKKURT*,Yard. Doç. Dr. Peri ARBAK**

*CÜTF Göğüs Hastalıkları AD.-Sivas, **AİBÜTF Göğüs Hastalıkları AD.-Düzce



A- GENEL PRATİK YAKLAŞIM

Mesleki akciğer hastalığı(MAH) tanısını doğaldır ki hekim koyar. Ancak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de meslek hastalığında yasal tanı ve bu tanı sonrası izlem belli prosedürleri gerektirmektedir. Özellikle 1980'li yıllardan itibaren meslek hastalıkları çalışanların hastalığı olarak giderek kabul görürken, ülkemizde ise hala sadece 506 sayılı SSK yasasına tabi işçilerin hastalığı olarak kabul edilmektedir. Bunun anlamı meslek hastalıkları tanıları yasal anlamda SSK'nın bu konuda görevlendirilmiş kuruluşlarınca konulabilmektedir. Bu kuruluşlar dışında her hangi bir kurumda bir hekim bir kişide meslek hastalığı şüphesinde bulunduğu zaman tanının yasallaşması için kişiyi SSK'nın bu konudaki görevli ve karar verici kurumları olan Meslek Hastalıkları Hastanelerine göndermek durumundadır. Bunu yapmazsa ne olur? Düşünülebilir ki uygun iş anamnezi ve uygun bulgular tanı için yeterli değilmi? Evet tıbbi tanı için yeterli ancak, konu sadece tıbbi bir konu değil yasal ve de sosyal boyutu olan bir konudur. Öncelikle tanı bu kurumlarda konulduğunda aynı iş yerinde çalışan başka kişilerde de etkilenme olup olmadığı ortaya çıkacak yani indeks olgudan diğer olguların da tanınması sağlanmış olacak; bu iş yerinde ilgili birimlerce gerekli tedbirlerin alınması sağlanacak ve böylece yeni olguların olmaması dolayısı ile diğer kişiler ve çevre için korunma önlemlerin alınması sağlanacaktır. Ayrıca yasal tanı konulduğunda kişilerin bazı hakları da elde etmelerine yol açılmış olunacaktır.

Meslek hastalıkları hastanelerine kişi nasıl gönderilecek ? Bu hastanelerin görev ve yetkileri ile ilgili yönetmelik nedeniyle kişi diğer sigorta hastanelerinde olduğu gibi bir vizite kağıdı ile direk olarak bu hastanelere başvuramamaktadır. Şüphelenilen kişi ya en yakın SSK sağlık kuruluşuna veya Sigorta Müdürlüğüne meslek hastalıkları ön tanısı ile gönderilecek ve bu kuruluşlar da kişiyi meslek hastalıkları hastanelerine sevk edeceklerdir. Ama burada hemen şunu belirtmek gerekir ki, bürokratik engeller nedeniyle en pratik yol kişinin kendisinde meslek hastalığı olduğunun düşünüldüğünü yazan bir dilekçe ile bölgesindeki sigorta müdürlüğüne başvurmasıdır. Çünkü kişi SSK sağlık kuruluşlarından sevk edildiği takdirde kendisinde MAH saptansa bile meslek hastalıkları hastaneleri kişinin iş koşullarının ve sürelerinin saptanması için ilgili sigorta müdürlüğünden işyeri müfettiş inceleme raporu isteyecek ve bu da yasal tanıyı geciktirecektir. Oysa kişi direk olarak bağlı bulunduğu sigorta müdürlüğüne başvurursa bu raporlar daha kısa sürede hazırlanıp kişi meslek hastalıkları hastanelerine belgeleri tamamlanmış olarak geleceğinden tanı da kesinleşecek, gerekiyorsa maluliyet de hesaplanacaktır(Şekil-1).

Evet burada başka bir kavram da geldi şimdi : maluliyet. Meslek hastalıklarının mesleksel olmayan hastalıklardan farklarından biri de budur. Yukarıda da belirtildiği gibi iş yeri koşullarından ortaya çıkan hastalıklar SSK'nın 6 ayrı sigortacılık kolundan biri olan iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası kolu tarafından tazmin edilir. Burada tanı konulduğunda kişide Meslekte Kazanma Gücü Azalma Oranı-MKGAO(kısmi veya tam maluliyet) %10 ve üzerinde ise kişi o oranda sürekli iş göremezlik geliri almaya hak kazanır, tetkik ve tedavisi bu sigorta kolu kanalıyla yapılır(hastalık sigortası primi sigortalının kendisinin ödediği bir primdir, genel hastalıklarda bundan karşılanır; ama iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi dünyada olduğu gibi ülkemizde de işin risk durumuna göre işverence karşılanır). Eğer SSK yaptığı incelemelerde iş vereni kusurlu bulursa yaptığı tüm harcamaları işverenden eski deyimle rüc'u eder yani mahkemeler yoluyla geri alır. Ayrıca kendisinde bir meslek hastalığı saptanan kişi, iş mahkemelerine de baş vurarak tazminat talebinde de bulunabilir. Bunlardan bahsedilmesinin nedeni hekim olarak olabilecek suistimallere alet edilmememiz açısından görüş bildirme zorunda kaldığımız takdirde bilgimizin olmasının gerekliliğidir.

MAH çok geniş bir spektrum oluşturmaktadır. Bu hastalıklarda en iyi takip ve tedavi yöntemi şöyle özetlenebilir:

İşe giriş muayenelerinin yapılması

Riskli işlerde çalışacak kişilerde işin risk durumuna göre ileri tetkiklerinin yapılması

İşin risk derecesine göre belirlenecek zaman aralıklarında, işin niteliğine göre değişecek tetkikleri de içerecek periyodik muayenelerinin yapılması

Etkilenme saptanan kişilerin erkenden ve uygun koşullarda maruziyetlerinin sonlandırılması

Pratik açıdan mesleki akciğer hastalıkları restriktif ve obstruktif etkilenme olmak üzere kabaca 2 ana başlıkta toplanarak Şekil-2'de gösterilen bir izlem uygun olabilir(1-6).



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr