Mantar hakkında bilmeniz gerekenler

[Bluesky24]

Şemsinur ÖZDEMİR'in haberi



Zehirli olanla olmayanı ayıramayan insanlar, boşu boşuna hayatını kaybediyor. Mantar uzmanı Jilber Barutçiyan, zehirli olmayan mantarların fazla tüketilmesinin de zararlı olduğunu belirtiyor.



Ormandan toplanan mantarların gıda zehirlenmelerine sebep olmasıyla her yıl onlarca kişi hayatını kaybediyor. Zehirlendiği halde kurtulanlar ise ömür boyu sağlık sorunları yaşıyor. Türk insanı özellikle doğal ortamında yetişen mantarı tüketmeyi seviyor; ancak mantar hakkında çok fazla bilgi sahibi de değil. Mantarlar hakkında sistemli bir eğitim verilmediği için yalan yanlış bilgilerle zehirli olan ile olmayanı ayırt etmek de güçleşiyor.



Her yöre kendi mantarını tanıdığını iddia ediyor; ama örneğin İstanbul'da zehirli diye ormanda tekmelenen bir mantar, Giresun pazarında satılabiliyor. İsviçre Resmi Mantar Kontrol Birimleri Derneği (Vapko) üyesi mantar uzmanı Jilber Barutçiyan, herkesi pazarda açıkta satılan, tazeliğini kaybetmiş mantarları yememeleri konusunda uyarıyor. Mantarların türlerine göre zehirleme oranlarının farklı olduğunu belirten Barutçiyan şunları söyledi:



"Hafif bir ishale sebep olması bile mantarı zehirli saymak için yeterlidir. İsviçre'de yüz kişiden birine alerji yapan bir mantarın satılmasına izin verilmez. Bizim pazarlarda ise öldürücü mantarlar satılıyor. Yenebilir fakat bozulmuş oluyor. O mantar zehirler. Mantarın zehirli etkisi kısa sürede ortaya çıkmayabilir. Yendikten 4 ay sonra vücuda zarar veren mantar bile var."



Türkiye'de mantardan zehirlenme vakası daha çok 'ölüm meleği, köy göçüren' olarak bilinen amanita phallodies adlı mantardan kaynaklanıyor. Mantarların zehirli olup olmadığını anlamak için hiçbir genelleme yapılamayacağını vurgulayan Barutçiyan şöyle konuşuyor:



"Mantarı çevre, vücut yapısıyla tespit edip bilimsel ismini koyamadığınız sürece her zaman bir risk vardır. sütü akarsa zehirsiz, çayırda çıkarsa zehirli gibi bütün bilgiler yanlıştır. Her mantarın zehirli veya zehirsiz benzerleri vardır. Karıştırma riski de büyüktür. Mesela, çam ormanında yetişen 'saçak mantarı' denilen mantarın, bir çeşidi hariç bütün türleri zehirlidir. Avrupa'da bunun sadece bir cinsinin satışına izin vardır. Öldürmez ama ishal yapar insanı. Hazmı zordur. Mantardan dolayı en ufak bir rahatsızlık bile zehirlenme sayılır."



Mantarı tanımıyoruz



Türkiye'de 100'den fazla zehirsiz mantar çeşidi bulunuyor. Bazıları nadir bulunduğu için ekonomik değeri çok yüksek. Ancak insanlar bilgilendirilmediği için pazarda kilosu 100 liraya satılabilecek mantarlar ormanda eziliyor. Barutçiyan'ın verdiği bilgilere göre mantar, kıvamının ete benzemesi ve lezzetli olmasının haricinde sanıldığı gibi et kadar protein oranı yüksek bir gıda değil.



Bazı mineral ve vitaminler ile birlikte sebzelerden daha hallice bir protein taşıyor; ama bu et ve süt ürünleri seviyesine varmıyor. Üstelik, hazmı zor olduğu için sık tüketilmesi sindirim sistemini zorluyor. Bu yüzden en fazla haftada bir kez yenmesi uygun. Özellikle çocukların daha seyrek yemesi iyi olur.



Mantar hakkında bilmemiz gerekenler



Modern tıpta hiçbir mantardan ilaç üretilmiyor.



Dünyada bir mantarın açık artırma ile vardığı en yüksek fiyat kilosu 6 bin YTL'den satılan, yeraltında çıkan bir tür.



Mantar, naylon torbaya değil sepete toplanmalıdır. Ömrü 2 gündür. Bundan sonra bozulmaya başlar. Buzdolabında, hava alacak şekilde saklanmalıdır.



Su ile yıkamak gerekmez. Fırça ile tozunu, toprağını temizlemek yeterlidir. Semt pazarlarında satılan yıkanmış bembeyaz kültür mantarlarının nasıl temizlendiği belli değil. Kimyasal madde kullanıldığı iddiaları var. Nasıl temizlendiğinin laboratuvarda incelenmesi gerekir. İnsanoğlu 12 çeşit mantarın kültürünü yapmayı başarabiliyor. Pek çoğu üretilemiyor.



Bazı mantarlar radyoaktiviteyi, hava kirliliğini çok çeker. Otoyol kenarından, endüstri bölgelerinden mantar toplanmaması gerekir.



Hiçbir mantar hemen zehirleyip öldürmez. Yenen miktara göre ölüm tehlikesi artar. mide yıkama çare değildir; çünkü zehirlenme anlaşıldığı zaman zaten mide boşalmış olur.



Kaynak : Bayposta.com