Çoğul Gebelikler

[Bluesky24]

Çoğul gebelikler karşısında duyulan korku ve hayranlık

belki de insanlık tarihi kadar eskidir. Her dönemde, çoğul

gebeliklerdeki bebek sayısı arttıkça duyulan ilginin

dereceside artmaktadır. Özellikle son zamanlarda kısırlık

tedavilerinin gelişmesi ve bu tedavilerde kullanılan

ilaçların etkisi ile ikiz ve daha fazla sayıda bebek taşıyan

gebeliklerin görülme sıklığında belirgin bir artış

vardır. Bu artış çoğul gebeliklere olan merakı arttırmakla

birlikte eskiden nadir görülen bir olay artık sıradanlaşmaya

başlamıştır. Medyatik kişilerin yardımcı üreme teknikleri

sayesinde çoğul gebelikler yaşamaları ve bu bebekleri

dünyaya getirmeleri ise ülkemizde bu gebelik şeklini daha iyi

anlatma gereksinimini doğurmuştur.







İkizler tek yumurta ikizleri (monozigot) ve çift yumurta

ikizleri (dizigot) olarak ikiye ayrılır. Monozigotlara eş,

dizigotlara fraternal adı da

verilmektedir.Dizigot ikizler kısırlık tedavisinde olduğu

gibi aynı adet döneminde birden fazla sayıda yumurta

hücresinin atılması ve bunların birden fazla sperm ile

döllenmesi sonucu oluşurlar. Genetik olarak aslında ikiz

değillerdir. Sadece aralarında yaş farkı bulunmayan

kardeşlerdir.



Monozigot ikizler ise döllenmiş yumurtanın ikiye

ayrılması ile oluşurlar.





Eğer bölünme döllenmeden sonra ilk 72 saat içinde

olursa bu durumda iki bebek, iki amniyon zarı ve iki

plasenta olur (diamniyotik, dikoriyonik).

4-8 günler arası gerçekleşen bölünmelerde iki

bebek, iki amniyon ve tek plasenta olur (diamniyotik

monokoriyonik), çünkü bu dönemde plasenta

oluşmuştur. En çok görülen ikiz gebelik türü

budur.

8. gün olan bölünmeler iki bebek, tek bir amniyon ve

tek bir plasenta meydana getirirler (monoamniyotik

monokoriyonik).

Bu dönemden sonra olan bölünmelerin sonucu ise

yapışık ikizler gelişir (Siyam ikizleri).









Yardımcı üreme tekniklerinde ise döllenen birden fazal

sayıda yumurta hücresi rahim içine bırakıldığından bu

bebekler çift yumurta ikizidirler. İkizlerin 1/3'ü

monozitotik, 2/3'ü dizigotik yani çift yumurta ikizleridir.

Bazı çoğul gebelikelerde ise bebeklerden bazıları

monozigotik bazıları ise dizigotiktir. Örneğin beşiz bir

gebelikte bebeklerden ikisi gerçek ikiz yani monozigotik, diğer

üçü ise polizigotik olarak bulunmuştur. Yani burada 4 yumurta

hücresi 4 sperm tarafından döllenmiş ve dördüz bir gebelik

oluşmuştur. Daha sonra ise bu gebeliklerden bir tanesi

bölünmüş ve sonuçta 5 bebek dünyaya gelmiştir. İkizlerin

tek yumurta yada çift yumurta olduklarını ayırt etmek için

bazı prensipler vardır.





1. Monokoriyonik ikizler yani tek bir plasentası olan

ikizler her zaman tek yumurta ikizidir.

2. Cinsiyetleri farklı olan ikizler her zaman çift

yumurta ikizidir.

3. İki plasenta olan ikizler her zaman çift yumurta

değildir.

4. İki plasentası olan ve cinsiyeti aynı olan

ikizlerin zigositesini anlamak için tetkik yapmak

gerekir.





Kendiliğinden olan (kısırlık tedavisine bağlı olmayan)

ikiz gebeliklerin görülme sıklığına baktığımızda

monozigot yani tek yumurta ikizlerinin tüm ırklarda ve

toplumlarda aşağı yukarı aynı olduğunu ve her 1000 doğumda

3-5 oranında olduğunu görürüz. Oysa dizigotik yani ayrı

yumurta ikizleri Japonya'da 1000 doğumda bir görülürken,

Nijeryanın bazı bölgelerinde 1000 doğumda 50 sıklığına

kadar çıkmaktadır. Bu görünüm bize dizigot ikizlik

üzerinde genetik faktörlerin rolü olduğunu gösterir.

Gerçekten de ırk, genetik, anne yaşı, gebelik sayısı,

hormon dengesi ve kısırlık ilaçlarının kullanımı bu

ikizlik türünü direk olarak etkiler. Dizigotik ikizlerin

sadece %30'u farklı cinsiyettedir. %70 vakada ise her iki

bebekte aynı cinstendir.



Üçüz ya da daha fazla gebeliklerde aynı mekanizmalarla

oluşur. Eş üçüzlerde döllenen yumurta önce ikiye

bölünür daha sonra ise yeni embryolardan biri tekrar ikiye

bölünür. Bu şekilde üçüz, dördüz vb olabilir. Dünyada

bilinen rapor edilmiş 19 eş dördüz vakası mevcuttur.



Tanı



İkiz gebeliklerin tanısı güç değildir. Rahim

büyüklüğünün beklenenden büyük olması, muayenede birden

fazla sayıda fetusa ait kısımların ele gelmesi çoğul

gebeliği düşündürür. Ancak çoğul gebeliğin kesin

tanısı ultrason ile konur. Son adet tarihinden itibaren 6.

haftada rahim içerisinde iki gebelik kesesi ayırdedilebilir.

Ancak burada çok önemli bir nokta vardır. İkiz başlayan her

gebelik ikiz doğumla sonuçlanmaz!



Türkçeye kaybolan ikiz olarak tercime edebileceğimiz

vanishing twin deyimi bu gibi durumları ifade eder.

Çok erken dönemde iki kese hatta iki fetus saptanmasına

rağmen daha sonraki kontrollerde fetus sayısının bire indiği

durumlar nadir değildir. Değişik yayınlarda bu oran %13-78

arasında bildirilmektedir. Bu nedenle erken dönemde ikiz olarak

saptanan gebelikler sık ultrason tetkikleri ile

değerlendirilmeli ve anormal bir durum erken dönemde

saptanmalıdır. İkiz olarak başlayan bir gebelikte bebeklerden

birinin kaybolmasını engellmek için yapılabilecek herhangi

bir tedavi ya da korunma yöntemi yoktur.



Riskler



Çoğul gebelikler riskli gebelik sınıfında incelenir.

Çünkü bu tür gebelikler hem anne hem de bebekler için

birtakım sorunları da beraberinde taşıyabilir.





Çoğul gebeliklerde salgınalan hormon miktarı fazla

olduğundan bulantı ve kusmalar daha fazla görülür

Gebeliğe bağlı dülusyonel anemi daha derin olur.Kan

plazma hacmi tekil gebeliklere göre %10-20 daha fazla

artar. Buna bağlı olarak kalp yükü de tekil

gebeliklere göre daha fazla olur.

Çoğul gebeliklerde annenin besin ihtiyacı tekil

gebeliklere göre 300 kalori/gün daha fazladır.

Çoğul gebeliklerde erken doğum riski daha fazladır.

Buna bağlı olarak prematürite nedeni ile doğum

sırasında ve doğumdan sonra deneyimli tıbbi ekip

gerektirir. Bebek sayısı arttıkça doğum zamanı da

erkene gelmektedir. Yapılan bir çalışmada bebek

sayısı ile ilgili olarak ortalama gebelik süresi şu

şekilde bulunmuştur



1 Fetus - 40 Hafta



2 Fetus - 36-1/2 Hafta



3 Fetus - 33 Hafta



4 Fetus - 29-1/2 Hafta



5 Fetus - 26 Hafta

Erken doğum ve düşük riski nedeni ile bu gebelerde

fiziksel aktivite kısıtlamaı uygun olur. Bu tür

gebelerin 28-30. haftalardan sonra çalışma hayatına

veda etmeleri yararlı olur.

Çoğul gebeliklerde gebeliğe bağlı hipertansiyon

(preeklempsi ve eklempsi) daha sık görülür. Bu

artışın nedeni ise bilinmemektedir. Yapılan

çalışmalarda preeklempsiye çoğul gebeliklerde tekil

gebeliklere göre 3 ile 5 misli fazla rastlandığı,

hastalığın daha erken dönemde ortaya çıktığı ve

daha şiddetli seyrettiği saptanmıştır.

Plasenta anomalileri, plasenta previa ve abrubtio

plasentaya daha sık rastlanır.

Her iki kesede yada birinde amniyon mayii fazla olabilir

(polihidramniyos)

Fetal duruş bozukluğu olma ihtimali daha yüksektir.

Buna bağlı olarak zor doğum sıklığı fazladır.

Rahimin fazla gerilmesi nedeni ile doğum sonrası atoni

ve kanama riski daha yüksektir.

Bebekler arasındaki damarlanma nedeni ile bir bebekte

fazla kan diğerinde ise kanlanma azlığı olabilir.

Buna bağlı olarak bebeklerden biri büyük diğeri ise

küçük olabilir. Bu duruma ikizden ikize transfizyon

sendromu adı verilir.

Çoğul gebeliklerde konjenital anomali riski daha

yüksektir.





Doğum Şekli



Üçüz, dördüz vb gibi çoğul gebeliklerde tercih edilecek

doğu şekli sezaryen iken ikiz gebelikelrde hala daha fikir

birliği yoktur. Kimi yazarlar vakit kaybetmeden sezaryen

yapılması gerektiğini savunurken bazı yazarlar ise her

türlü tedbir alındıktan sonra normal doğum denenebileceğini

ileri sürmektedirler.



İkiz gebelikerde mutlak sezaryen gerektiren durumlar vardır.

Bunlar





Monoamniyoktik ikizler

Yapışık ikizler

İkizlerden birinin ayak gelişi olması

Plasenta bozuklukları

Makat geliş

Bebeklerin kiloları arasında %20'den fazla fark olması

Bebeklerin 1500 gramdan küçük olması





800-1500 gram arasındaki bebeklerde yaşama şansı düşük

olduğu için normal yoldan doğurtulması gerektiğini

savunanlar vardır. Oysa günümüzde ülkemizdeki bazı

merkezlerde bile 600 gram civarındaki bebekler yoğun bakım

şartları ile yaşatılabilmektedir. Bu nedenle ben bu tür

bebekleri lan anne adaylarının mutlaka sezaryene alınması

gerektiği fikrini savunuyorum. Yine başka bir tartışma konusu

ise ilk bebeğin baş geliş ikinci bebeğin makat geliş olduğu

durumlardır. Burada bazı yazarlar ilk bebek normal

doğurtulduktan sonra ikinci bebek için sezaryen yapılmasını

önermektedirler. Kanımca bu da son derece anlamsız bir

yaklaşımdır ve gereksizdir. Bu durumun tek bir istisnası

olabilir. Çok erken bir gebelikte eğer ilk bebek doğduktan

sonra ikinci bebek doğurtulmadan beklenebilecek ise normal

doğum yapılabilir. Literatürde, dünyada ve ülkemizde bu tür

doğumlar mevcuttur.



Çoğul gebelikler ister ikiz, iser üçüz, isterse daha

fazla olsun her durumda riskli gebeliker sınıfında incelenir.

Bu tür gebeliklerin sonlandırılmasında benim tercihim her

zaman sezaryen yönündedir. Tüm gebeliği risk altında

geçiren anne ve bebekleri daha fazla riske sokmaya gerek yoktur.



[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm





******







Çoğul gebelikler

hakkında enteresan istatistikler

Yapışık İkizler

(Siyam İkizleri)

Kaybolan ikizler



















Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu