Düşük Hapı (RU486)

[Bluesky24]

"Gebeliği sonlandırılmak için kürtaj dışında

bir yöntem yok mu?"



"Düşük hapı ya da iğnesi yok mu"



ve buna benzer sorular e-posta, telefon ya da yüzyüze

görüşmelerde en sık karşılaştığım soruların başında

geliyor.



Sorunun cevabı EVET, düşük hapı var.

Ancak bu hap ülkemizin de dahil olduğu pekçok ülkede

satışta değil. Aslına bakalırsa hap uzun zamandır Fransa

başta olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde, ve 2000 yılının

sonlarından beri Amerika Birleşik Devletlerinde

kullanılmasına rağmen güvenilirliği ve kullanım

kolayılığı hala daha tartışmalı.



TARİHÇE



Gebeliği erken dönemlerde sonlandırıp düşüğe neden

olduğu için düşük hapı olarak adlandırılan bu ilaç

yaygın olarak RU486 olarak bilinmektedir. İlk kez Fransa'da Dr.

Etienne-Emile Baulieu tarafından 1980 yılında

geliştirilmiştir. RU486 adı etken maddeyi üreten ilaç

firması olan Roussel-Uclaf'ın ilk harflerinden gelirken 486 ise

madde ile ilgili seri numarasıdır. RU486 adı artık pek

kullanılmamakta bunun yerine ilacın etken maddesinin adı olan

mifepriston tercih edilmektedir.



Fransa ve Çin ilacın en fazla kullanıldığı ülkelerdir.

Bunlar dışında 20'ye yakın ülkede kullanımı serbesttir.

Ancak bu ilaç eczanelerden kolaylıkla temin edilebilecek bir

ilaç değildir. Hemen her ülkede satışı ve kullanımında

sınırlandırmalar bulunur ve sadece yetkili doktorlar

tarafından verilir. Bazı ülkelerde kontrolü sağlayabilmek

için her hapın üzerinde bir numara bulunur ve bu sayede hangi

hapı hangi doktor ya da kliniğin satın aldığı bilinebilir.



Amerika Birleşik Devletleri mifepristonun kullanımına uzun

yıllar onay vermemiştir. Bu kararda kürtaj karşıtı

grupların çalışmaları büyük ölçüde etkili olmuştur.

Hatta bu gruplar ilacı üreten firmanın 2. Dünya Savaşı'nda

Hitler Almanya'sına ölüm gazlarını satan firmanın bir kolu

olduğunu ve sadece bu nedenle bile kullanımına izin

verilmemesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Kürtaj

karşıtı grupların çalışmalarına rağmen yapılan uzun

süreli klinik araştırmaların yanısıra kadın hakları

savunucu grupların lobileri sonucu ülkenin ilaç ve gıda

denetimi yapan ve bunların kullanılıp kullanılamayacağına

karar veren en yetkili kuruluşu olan FDA (Food and Drug

Administration) Eylül 2000'de ilacın ABD sınırları içinde

belirli kurallar dahilinde kullanılmasına onay vermiştir.



Mifepriston ile ilgili düzinelerce bilimsel araştırma

yapılmış olmasına karşın ilacın etkinliği ve

güvenilirliği konusunda bilimsel arenada hala daha

tartışmalar devam etmektedir.



DÜŞÜK HAPI NASIL ETKİ EDER?



Hamileliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesi

yumurtalıklardan salgılanan progesteron adı verilen hormona

bağlıdır. Bu hormonun yokluğunda embryonun yerleştiği

endometrium tabakası dökülür ve kanamayla atılır ve gebelik

düşükle sonuçlanır. Mifepriston vücutta bulunan

progesteronu bloke ederek etki gösteren sentetik bir

anti-progesterondur. Mifepriston kullanıldığında sonuçta bir

düşük olayı meydana gelir.



Tek başına kullanıldığında her zaman düşük

gerçekleşmiyebilir. Tıpkı missed abortusta olduğu gibi bebek

içeride ölür ancak rahim dışına atılamıyabilir. Bu

durumda düşük hapının amacına ulaşabilmesi için rahim

kasıcı başka ilaçlar ile birlikte kullanılması gerekir. Bu

amaçla en sık, gerçekte bir ülser ilacı olan ancak ikinci

etki olarak içerdiği prostoglandin nedeni ile rahim

kasılmalarını başlatan başka bir ilaç kullanılır.



ETKİNLİĞİ NE KADAR?



Mifepriston tek başına kullanıldığında başarı şansı

yani gebeliğin bir düşükle sonuçlanması olasılığı %60

civarındadır. Rahim kasılmalarını başlatan ilaçla birlikte

kullanıldığında ise bu oran %92'ye çıkmaktadır. Ancak bu

oranlar sadece 7 haftalığa kadar olan gebelikler için

geçerlidir. Yapılan çalışmalar iki ilacın birarada

kullanıldığı durumlarda 9. haftaya kadar

kullanılabileceğini göstermektedir. Ancak bu haftalara

ulaşıldığında kandaki progesteron seviyesi ilacın bloke

edebileceğinden daha fazla olduğu için başarı şansı

azalır.



NASIL KULLANILIYOR?



Mifepriston kullanımı korunmasız bir ilişki sonrası alınan

haplar şeklinde uygulanan acil doğum kontrolü değildir.

Ayrıca düşük hapı ile istenmeyen bir gebeliği

sonlandırmak,ağrı kesici alıp başğarısını dindirmek

kadar kolay bir işlem de değildir. Aslında ilacın kadınlar

ve doktorlar arasında yaygın olarak tercih edilmemesinin temel

nedeni de zahmetli olması ve işlemin uzun sürmesidir.

İstenmeyen gebeliğin ilaç yardımı ile sonlandırılması 14

gün kadar sürebilir ve en az 3 kere doktor ziyareti yapılması

gerekir. İşlemin 3 temel aşaması vardır.





İlk aşama kürtaj olmak isteyen kadının tam bir

muayenesidir. Tıbbi özgeçmişinin irdelenmesi ve

ilacın kullanımına engel bir durumun olamadığı

anlaşıldıktan sonra jinekolojik muayene ve inceleme

yapılarak dış gebelik olmadığı ve bebeğin 7

haftadan büyük olmadığı saptanır. Daha sonra

kişiye uygulama şekli, olası yan etkileri konusunda

bilgi verilir, işlemi ve potansiyel yan etkilerini

anladığına, işlemin yapılmasına izin verdiğine ve

gelmesi gereken günlerde kontrollere geleceğine dair

yazılı bir form imzalatılır. Daha sonra hastaya 3

adet mifepriston hapı verilir. Kişi bu hapları

doktorun gözetimi altında hemen yuttuktan sonra

beklemeye başlır. Kişinin hapları alıp başka

birisine vermemesi için doktorun gözü önünde

yutması gerekir. Hastaların yaklaşık yarısında 24

saat içinde kanama başlar ve %3-6'sı ilk 48 saat

içinde düşük yapar.

Kişi 48 saat sonra yeniden doktorunun yanına gider ve

düşük olup olmadığı veya bebeğin hala daha canlı

olup olmadığı incelenir. Eğer gebelik ürünü

tamamen atılmadıysa düşüğün tamamlanması için

gerekli olan prostoglandin hapı verilir. Rahim

kasılmalarının neden olduğu ağrıların şiddetini

azaltmak için ağrıkesiciler reçete edilebilir.Hasta

daha sonra 4-6 saat kadar doktorun yanında bekler.

Hastaların %90'ından fazlası bu süre içinde

düşüğü gerçekleştirir. Dört altı saat içinde

düşük olmayanlar ise evine gönderilir ve evde

düşük yapması beklenir. Hastaya acil durumlarda ne

yapması gerektiği konusunda bilgi verilir.

Yaklaşık 14 gün sonra hasta kontrole çağılırır.

Bu kontrolde, düşüğün olup olmadığı, eğer

olduysa içeride parça bulunup bulunmadığı,

enfeksiyon ve kanama gibi komplikasyonların varlığı

araştırılır. Eğer hala devam ediyorsa olası

konjenital anomali riski nedeni ile gebeliğin kürtaj

ile sonlandırılması önerilir. Komplikasyon

varlığında uygun şekilde tedavi edilir.





YAN ETKİLER VE KOMPLİKASYONLAR



Yapılan çalışmalarda hastaların %99'unda aşağıdaki yan

etkilerden biri ya da birden fazlasına rastlandığı

gösterilmiştir.

Kaynak: Dr. Mumcu