Lohusalık

[Bluesky24]

Doğumdan sonraki 6 hafta lohusalık olarak adlandırılır.

Bu dönemde gebeliğin kadında yarattığı fizyolojik ve

psikolojik değişimler gebelik önceki haline döner. Her organ

ve sistemin gebelik öncesi haline dönmesi farklı zamanlar

alır. Bu nedenle halk arasında lohusanın mezarı 40 gün

açık kalır sözü yaygın olarak kullanılır. Bu söz

gerçekleri yansıtmaktadır. Çünkü doğum ve lohusalık

döneminde ortaya çıkan hastalıklar hayatı tehdit eder

boyutta olabilir.



Lohusalık dönemi çok erken, erken ve geç lohusalık olarak

3 döneme ayrılır.



Çok erken lohusalık doğumdan sonraki ilk 24 saati, erken

lohusalık ilk 1 haftayı, geç lohusalık da geri kalan süreyi

temsil eder. Üreme orgaları 6 haftada normal haline döner ve

emzirmeyen annelerin büyük bir kısmı bu dönem sonunda adet

görmeye başlar.



Doğum sonrası beligin olarak fark edilebilen ilk

değişiklik rahim boyutlarında olur. Bu küçülmeye

involüsyon adı verilir.



Uterin involüsyon



Gebelik süresince rahim yaklaşık 11 kat büyür, ancak

doğumdan sonra süratle küçülmeye başlar. Bebek doğdukan

hemen sonra yaklaşık 20. gebelik haftasında olduğu boyuta

iner. Bu evrede ağırlığı yaklaşık 1 kg kadardır. Birinci

haftanın sonunda 12. gebelik haftasındaki büyüklüğüne

dönen uterus, 6 hafta sonunda gebelik öncesi boyutuna iner.



Doğumdan hemen sonra rahim kasılmalarının gücü doğum

sırasındaki güçlerden çok daha fazladır. Bunlara takip eden

ağrılar (afterpains) adı verilir. Bu ağrılar 2-3 gün kadar

devam edebilir. Daha önce doğum yapmışlarda daha fazla

hissedilir. İlk 12 saatte sıklıkları daha fazladır, bu

saatten sonra gerek sıklığı gerekse şiddeti giderek azalır.





Doğumda plasentanın ayrılmasından hemen sonra,

plasentanın uterusa yapıştığı alan yarı yarıya

küçülür. Bu küçülme sayesinde açıkda olan damar uçlrı

kapanır ve kanama azalır.Rahimin içini döşeyen ve

endometrium adı verilen zar tabakasının normale dönmesi 3

hafta alırken plasentanın yerleştiği aşan 6 haftada

iyileşir. İyileşmenin tam olamadığı durumlarda şiddetli

kanamalar görülebilir.



Doğumdan sonra rahim içinden gelen sıvıya LÖŞİ (lochia)

adı verilir.İlk gelen taze kırmızı kan löşi rubra olarak

adlandırılır.Bu sıvının içinde kan ve doku parçacıkları

bulunur.Birkaç gün içinde miktarı azalır ve rengi açılır.

Artık bu sıvı löşi seroza olarak isimlendirilir. 2. haftadan

sonra daha koyu kıvamlı ve açık renkli löşi alba gelmeye

başlar. Doğumdan yaklaşık 4 hafta sonra bu akıntılar

kesilir.



Löşi içeriği açısından enfeksiyona çok müsait bir

ortamdır.Bu nedenle hijyene çok dikkat edilmelidir.



Doğum esnasında 10 cm açılan ve tamamen incelip kağıt

gibi olan serviks (rahim ağzı) açıklığı 1 hafta sonunda

yaklaşık 1 santimetreye iner. Rahim ağzı normal doğum

yapmışlarda artık yuvarlak değil yassı bir görünüm alır.

Rahim ağzının görünümü kişinin doğum yapıp

yapmadığını belli eder. Serviksin tamamen iyileşmesi yine 6

hafta kadar bir zaman alır.



Doğum sırasında çok fazla zorlanan ve esneyen vajinna

dokusu yavaş yavaş iyileşmeye başlar ve 3 hafta sonunda nihai

halini alır ancak asla doğum yapmadan önceki gerginliğine

gelemez.



Gebelik boyunca genişleyen ve esneyen karın kasları ve

pelvik kaslar 6 hafta sonra toparlanır ve bu dönemden sonra

egzersiz önerilir. Dolaşım, boşaltım, endokrin gibi diğer

sistemlerde olan değişiklikler de 6 hafta sonunda normal haline

döner.



Lohusalığın komplikasyonları



Doğumdan hemen sonra ciddi ve ani komplikasyonlar görülebilir.

Bu nedenle lohusa en az 24 saat gözlem altında tutulmalıdır.

Sık aralıklarla tansiyon ölçümleri yapılmalı, kanama

kontrol edilmelidir.



Doğum esnasında verilen ve sancıları destekleyen ilaçlar

tansiyonda ani artışlara neden olabilir.Bu dönemde bulantı ve

kusmalar görülebilir. Kusulan materyalin solunum yollarına

kaçması zaatürreden ani ölüme kadar pekçok soruna yol

açabilir.



Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte doğumda plasentanın

çıkmasından hemen sonra annede titreme nöbeti görülür. Bu

ciddi bir durum değildir ve bir süre sonra kendiliğinden

geçer.



Kanama



Erken lohusalığın en önemli komplikasyonu kanamadır. Normal

doğumdan sonra 500 mililitreden fazla kanama olması anormal

olarak kabul edilir. En önemli ve ciddi nedeni atonidir. Atoni

doğumdan sonra rahmin kasılmaması ve dolayısı ile açıkta

olan damarların kapanamamasıdır.Son derece acil ve hayatı

tehdit eden bir durumdur. Çok kısa zamanda çok fazla miktarda

kanama olur. Uygun ortamlarda yapılmayan doğumlarda acil

ameliyat şartları yok ise anne kaybedilebilir. Bu nedenle evde

yapılan doğumlar son derece risklidir.



Tedavide önce elle rahim masajı yapılır ve damar yolu ile

rahim kasılmasını sağlayan ilaçlar verilir. Eğer tedavi

sonuç vermez ise acil bir operasyon ile rahmin alınması dahi

gerekebilir. Bu ameliyat atonide hayat kurtarıcıdır.



Emboli



Anne hayatını tehdit eden başka bir durumda amniyon mayii

embolisidir. Burada bebeğin amniyon sıvısı annenin kan

dolaşımına geçer ve akciğerler, beyin vb. gibi organlara

giden damarlarda tıkanıklığa yol açar. Anne çok kısa bir

sürede hayatını yitirir. Tedavisi ne yazik ki çok güçtür

ve yüz güldürücü değildir. Modern obstetrideki en önemli

anne ölüm nedeni amniyon mayii embolisidir.



Enfeksiyon



Lohusalık humması olarak adlandırılan durum doğumdan sonraki

ilk 24 saatten sonra ortaya çıkan ve aynı gün içinde olmamak

kaydı ile 2 ya da daha fazla sefer ateşin 38 oC ya da daha

fazla olması durumudur. En sık nedeni üreme, boşaltım ve

memelerin enfeksiyonudur. Doğum eyleminin uzaması, zarların

erken açılması gibi durumlar enfeksiyon riskini arttırır. En

sık görülen enfeksiyon rahim içinin iltihaplanmasıdır. Buna

endometrit adı verilir. Genelde 3. gün ortaya çıkar ve ateş

40 dereceye kadar yükselebilir. Löşi oldukça kötü

kokuludur. Olay karın boşluğuna kadar yayılabilir.



Muayenede rahim oldukça hassas ve ağrılıdır. Enfeksiyonun

kan yolu ile yayılması meydana gelir ise hayatı tehdit eder.



Tedavide yatak istirahati, sıvı desteği ve uygun

antibiyotik kullanımı önerilir %5 vakada ise idrar yolu

enfeksiyonu ortaya çıkar. Genelde 2. veya 3. günde belirti

verir.



Vajinada olan yaralanmalar İYE riskini arttırır. Tedavide

uygun antibiyotikler önerilir.



Gebelik öncesi var olan her türlü sistemik hastalık

lohusalık döneminden olumsuz yönde etkilenebilir. Bu nedenle

lohusalıkda son derece dikkatli olunmalıdır.



Dikkat edilmesi gereken noktalar



Gebelikte olduğu gibi lohusalıkda da bazı konulara dikkat

edilmelidir. Günümüzde normal doğumdan sonra 1 gün

sezaryenden sonra ise 2 gün hastanede kalmak yeterlidir. Doğum

sonrası eve giden anne doğum şekli ne olursa olsun mümkün

olduğunca dinlenmelidir. Ancak bu dinlenme yatak istirahati

şeklinde olmamalıdır. Sürekli yatmak yarardan çok zarar

getirir.



Ev içerisinde dolaşmak, basit ev işleri yapmak hem kişinin

kendine olan güvenini arttırır hem de kan dolaşımını

destekler.



Doğum sonrası eve çıkan anne dilediği ve kendisine

dokunmadığını bildiği herşeyi yiyip içebilir.Protein

içerikli gıdalar ile taze meyve ve sebzeler özellikle

önerilir. Süt veren annelerin günde -2800 kalori almaları

önerilir.



Bebek dünyaya geldikten sonra barsak hareketlerinde

yavaşlama ve kabızlık olabilir. Bu nedenle dışkıyı

yumuşatan lifli gıdalar ve bol sıvı alınması kabızlığı

önlemek açısından yararlıdır.



Normal doğumdan sonra hemen sezaryen sonrası ise 2. günden

itibaren ayakta duş şeklinde banyo yapılabilir. Banyo

esnasında zorlanmadıkça vajinaya su kaçmaz. Vajinanın

yıkanması ise sakıncalıdır.



Normal doğum sırasında açılıp dikilen epizyotomi genelde

doktor solak olmadığı sürece sağ tarafta olur.Otururken ve

yatarken sağ tarafa ağırlık vermemek gereklidir. Epizyo

ağrısını gidermek için ılık oturma banyoları

önerilebilir. Tuvaletten sonra da epizyo bölgesi ılık temiz

su ile tercihan içine antiseptik katılmış bir su ile

yıkanmalıdır. D



oğum sonrası karın kaslarını güçlendirmek için

egzersiz önerilirancak egzersizlere 6 hafta sonra başlanmalı

ve kasları çok zorlayan egzersizlerden kaçınılmalıdır.



Doğum sonrası cinsel arzularda bir süre azalma olur.

Genelde istek 12. haftadan sonra eski haline döner. Doğumdan

sonraki 3. haftadan itibaren cinsel ilişkiye izin verilir.



Doktor anneyi doğumdan 6 hafta sonra kontrole

çağracaktır.Bu kontrolde yukarıda anlatılan

değişikliklerin gerçekleşip gerşekleşmediği incelenir.

Hiçbir yakınmanız olmasa bile bu kontrolü ihmal etmeyiniz.





























































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu