Kalp Yetmezliği

[Bluesky24]

>



Kalp Yetmezliği





Kalp

yetmezliği kalbin kanı pompalama yeteneğinin kaybolması yani dokulara

yeterli kan ve oksijenin gitmemesi durumudur. Kendi basma özgül bir

hastalık olmamakla birlikte, yaygın ve ciddi sorunlara yol açabileceği

için önemlidir.Kalp yetmezliği kalbin yeterince çalışmaması anlamına

gelir. Kalbin işlevsel yeteneklerinin azaldığı bazı kalp

hastalıklarında kalp yeterli çalışabilmek için düzenleyici süreçler

geliştirir. Bu durumda kalp yetmezliği engellenmiş olur. Örneğin

taşikardi, yani kalbin dakikada atım sayısının hızlanması böyle bir

süreçtir. Her kasılmada gerekli miktarda kanı vücuda pompalayamayan

kalp, bu yetersizliği karşılamak için daha sık kasılır. Bir başka

düzeltici süreç

de kalp karıncıklarının genişlemesidir. Böylelikle

karıncıklardaki kan miktarı artar. Bu durumda, güçsüz kalmış olan

kalbin, normal miktardaki kanı bile atmakta zorluk çekerken, daha çok

kanı vücuda pompalamakta yetersiz kalacağı düşünülebilir. Oysa kalp

kası liflerinin gerilmesi daha büyük bir güçle kasılmalarına yol açar.

Başka bir deyişle kalp boşluklarının genişlemesi sonucunda gerilen kalp

kası lifleri yüksek bir güçle kasılır. Ayrıca kalp boşluklarının

genişlemesine her zaman aşın büyüme (hipertrofi) eşlik eder. Olağan

koşullara göre daha çok güç harcaması gereken kas lifleri büyüyüp

kalınlaşırlar; böylece kasılabilme yetenekleri önemli ölçüde artar.

Kalp boşluklarının genişlemesi, bir açıdan kalbin yeterli çalışmasını

sağlasa da, birçok sakıncayı da birlikte getirir.



ikincil önem taşıyan bir başka düzenleyici süreç ise, karaciğer ve

dalak gibi organlarda depolanmış durumdaki kanın genel dolaşıma

aktarılmasıdır. Dokulara az miktarda kan gelmesi durumunda, kılcal

damar ağı bakımından zengin organlarda depolanmış kırmızı kan hücreleri

genel dolaşıma aktarılır. Bu süreç de, sonuçta kalbin daha çok

çalışmasına yol açar.













HASTALIĞIN BELİRTİLERİ



Tedavinin zamanında başlamasını sağlamak ve hastalığın ağırlaşmasını

önlemek açısından başlangıç belirtilerim bilmek önemlidir.



Hastalık ani ve şiddetli bir güç harcandıktan sonra ortaya çıkabilir.

Önceleri belirtisiz seyreden hastalık, şiddetli güç harcanması

sonucunda dengelerin altüst olmasıyla belirti vermeye başlar. Ama genel

olarak yavaş ilerleyen hastalığın önceleri hafif olan belirtileri

giderek şiddetlenir. Sağlık durumu iyi olan bir kişi güç harcamayı

gerektiren işleri başarıyla tamamlayamaz. Hastalar soğuk havada bir

merdiven çıkarken ya da yokuş yukarı yürürken zorlanmaya başlarlar.

Solunum zorlaşır ve hasta ya adımlarım yavaşlatmak ya da durmak zorunda

kalır. Bu durum önceleri hastayı biraz şaşırtsa da, pek önem vermez,

olayı bir anlık yorgunluğa bağlayarak geçiştirir. Bundan sonra, uyarıcı

bir başka belirti ortaya çıkar: Yorucu bir günün sonunda ayak

bileklerinde şişme (ödem) ortaya çıkar. Şişler hamur kıvamındadır ve

sabah saatlerinde kaybolur. Nefes darlığı ve şişme önceleri hafiftir;



ileri dönemlerde ise çok şiddetli ve ağır bir tablonun gelişimine yol

açarak kalp yetmezliğinin en önemli iki belirtisin! oluştururlar. Daha

sonra tabloya eklenen morarma özellikle yüz, el ve ayakların

kırmızı-mor bir renk almasına yol açar. Zamanında tedavi edilmezse

belirtiler giderek şiddetlenir. Nefes darlığı artık basit hareketlerde

de görülür;



ayaklardaki şişlikler giderek artar ve bacaktan yukarı doğru yayılır,

morarma da iyice belirginleşir. Kalp yetersizliğinin en ileri

aşamasında nefes darlığı dinlenme sırasında da görülür; şişme,

bacakların dışındaki bölgelere de, örneğin kama, erkeklerde cinsel

organlara ve hatta göğse yayılır; morarma ileri derecede yoğunlaşır.



Bu belirtilerle birlikte ikincil olarak, kalp astımı ya da akciğer

ödemi (akciğerlerde sıvı birikimi) görülür. Ani gelişen bu durum

boğulmaya benzer bir izlenim yaratan ciddi bir tablodur.



Belirtilerin nasıl ortaya çıktığım anlayabilmek için, yetersizlik

halindeki kalp ve dolaşım sisteminin hangi koşullar altında bulunduğunu

açıklamak gerekir. Kalp, içerdiği kanın tümünü pompalayamaz. Her

kasılmada gerekenden daha az miktarda kanı damarlara vererek daha az

enerji harcar. Sonuçta kanın dolaşma hızı giderek azalır ve morarma

gelişir. Hastalığın ağırlığına göre, kalbin pompalayamadığı az ya da

çok miktarda kanın karıncık içinde kalması sonucunda karıncık içi

basınç artar. Bu basınçtan ötürü, dokulardan gelen toplardamar kanının

sağ karıncığa, akciğer toplardamarından gelen kanın da sol karıncığa

boşalması engellenir. Sonuçta büyük dolaşımın toplardamar sisteminde

basınç artışı ve ödemler ortaya çıkar. Küçük dolaşımdaki basınç artışı

ise akciğer ödemine ve nefes darlığına neden olur.











-Nefes Darlığı



Kalp yetmezliğinin hastalık tablosunu başlatan ilk belirti nefes

darlığıdır. Hastanın kalp-dolaşım sistemindeki bozukluk açısından büyük

önem taşır. Bazı olgularda ise oksijen azalması ve karbon dioksit

artışının (çok ağır olgular dışında kan gazları değerleri normaldir)

solunum merkezlerim uyarması da nefes darlığına yol açabilir.



Ama nefes darlığının temel nedeni, akciğerde kan göllenmesi, yani

akciğer damarlarında aşın kan birikmesidir. Benzer bir durum olan,

büyük dolaşımın toplardamar sistemindeki basınç artışı da, daha önce

belirtildiği gibi, kalbe gelen bütün kanın vücuda pompalanamamasının

sonucudur. Aynı süreç kanın küçük dolaşımdan kalbe gelmesini de

engeller. Solunum sistemindeki gaz alışverişi ve akciğer hareketleri de

önemli ölçüde engellenir; solunum güçleşir. Kalp hastaları akciğerdeki

sıvı birikimim azaltmak için daha uygun bir duruş seçer, yan oturur ya

da oturur bir konum alırlar (ortopneik durum). Ağır kalp yetmezliğinde

hastalar, geceleri yatakta yatmak yerine koltukta oturmayı tercih

ederler.











-Akciğer Ödemi



Akut sol karıncık yetmezliği nöbetidir. Kalp yetmezliği, hastalığın

nedenine göre, karıncıklardan birinde ortaya çıkar. Kasılma yeteneğinin

azalması öncelikle sol karıncığı ilgilendiriyorsa, kalbe toplardamarlar

ile vücuttan önemli miktarda kan geldiğinden sağ karıncık bu kam

akciğerlere yollamayı başarabilir, akciğer engelim aşan kan sol

karıncığa ulaşabilir, ama sol karıncık bu kanın hepsini aorta

pompalayamaz. Böylece sol karıncığın gerisinde yani akciğer ağacında

kan göllenmeye başlar, yani akut akciğer ödemi (göllenmesi) gelişir.



Bu koşullarda kalp astımı adı verilen bir nefes darlığı nöbeti ortaya

çıkar. Bu nöbet hemen durmazsa, aşırı miktarda kan birikiminden ve

oksijen eksikliğinden ötürü çok büyük bir yük altında bulunan akciğer

damarlarından açığa çıkan sıvı hava keseciklerim (alveol) doldurur ve

kan ile hava arasındaki normal alışverişi önemli ölçüde bozar; böylece

kanın oksijen içeriği daha da azalır. Bu duruma akciğer ödemi denir.

Solunum giderek zorlaşır ve hastanın boğulmaya karşı verdiği korku dolu

bir mücadeleye dönüşür.



Vücut yatar durumdayken toplardamarlardan kalbe dönen kan miktarı

arttığından, nefes darlığı nöbetleri daha çok geceleri görülür. Aynı

koşullarda vücudun alt bölümüne giden kan miktarı da azalır ve hasta bu

durumu gidermek için oturur vaziyet alarak ayaklarını yatağın

kenarından sarkıtır. Nöbet oldukça ağır seyretmekle birlikte, uygun

ilaçlarla denetlenebilir niteliktedir. Altta yatan kalp yetmezliği ne

kadar hafifse tablonun düzeltilmesi de o ölçüde kolaydır. Belirtiler

olguların çoğunda kısa sürede düzelir ama hasta bitkin düşer.











HASTALIĞIN NEDENLERİ



Daha önce belirtildiği gibi kalp yetmezliği, kalbi olumsuz etkileyen

çeşitli hastalıklar sonucunda gelişmektedir. Bunların en önemlileri

doğrudan kalbi ilgilendiren mitral kapak (sol kulakçık ile sol karıncık

arasındaki kapak) yetmezliği ve darlığı ile aortun (daha doğrusu aortun

yarımay kapağının) yetmezliği ve darlığıdır. Bu kapak bozukluklarının

nedeni genellikle frengi ya da başka enfeksiyon hastalıkları, özellikle

de akut romatizmal ateştir. Uygulanacak tedavinin amacı kalp

yetmezliğim yenmektir.



Günümüzde önlenmesi oldukça zor olan bir rahatsızlık da vücudun

bütünü-nü etkileyen damar sertliğidir. Bu hastalık atardamar

duvarlarının sertleşmesi-ne, damarların esnekliklerinin azalma-sına yol

açar. Kalbin bu sert damarlara kanı pompalaması güçleşir. Ama damar

sertliğinin en önemli etkisi kalp kasım besleyen atardamarların (kroner

atardamarlar) etkilenmesiyle kalbin kan akımının ve kalbe gelen oksijen

miktarının azalmasıdır.



Kalp kası iltihapları ve tiroit bezinin aşın hormon salgılaması da

(hipertiroidizm) belli oranlarda kalp yetmezliğine yol açan

hastalıklardır.











HASTALIĞIN TEDAVİSİ



Kalp yetmezliği olgularında kullanılan oldukça etkili ilaçlar vardır.

Bu ilaçlar birçok insanın yaşamım kurtarmıştır. Bunların en önemlisi

dijitaldir.



Kalp yetmezliği hastaları için beslenmenin büyük önemi vardır.

Öncelikle alınan besin miktarı az olmalıdır. Hekimler ilk günlerde daha

çok şekerli su, portakal suyu, açık çay, sebze sulan gibi sulu besinler

önerir. Alınan besinler daha sonra aşamalı olarak artırılır ve günlük

besinler birkaç öğüne bölünerek verilir. Sindirim işlevi, kalbin yükünü

önemli ölçüde artırdığından besinlerin iyice çiğnenerek ve az miktarda

alınma-sı gerekir. Öncelikle yağlar önemli ölçüde kısıtlanmalıdır ve

hekim gerekli görürse ödemli olgularda tuz sınırlama-sı uygulanır.

Beslenmede tuz sınırlama-sı uygulandığında idrarla atılan su miktarı

artar, ödemler kaybolur ve kalbin yükü azalır. Kalp kası dokusunun

oksijenlenmesini engelleyen sigara bütünüyle kesilmelidir; kahveye izin

verilebilir.



Hekimin önerilerin! düzenli olarak uygulayan ve ilaçlanm alan bir hasta

başanyia tedavi edilebilir. Tedavi başa-nlı da olsa, kalpte hastalık

olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla kalp yetmezliğim ağırlaştıracak

ağır bedensel güç



harcamaktan kaçınmak gerekir. Gerekli önlemleri alan hasta uzun yıllar yaşayabilir.