Şans, sezgi, matematik... Hayat!

Ünlü matematik Profesörü David Spiegelhalter´e göre ´şans´ şifreleri:
Cambridge Üniversitesi matematik kürsüsü başkanı Prof. David Spiegelhalter´e hayatta matematiği kullanarak geleceği hesaplayıp hesaplayamayacağımızı sorduk.
Ünlü matematikçi ´sezgi´nin matematikten daha güçlü olduğunu söyledi...
Şans, sezgi, matematik... Hayat!
Arkadaşımız Jan Devletoğlu, ünlü matematik Profesörü David Spiegelhalter´le hayat, matematik ve şans üzerine konuştu.
Dünyanın önde gelen üniversitelerinden Cambridge´de Stephen Hawkings Merkezi olarak bilinen ünlü matematik kürsüsünün başkanı matematikçi Prof. David Spiegelhalter´e karar vermede "Sezgi mi, yoksa istatistik mi daha önemlidir" diye sorduk.
İşte şansın püf noktaları:
* Benden önceki matematik kürsüsü başkanı, futbol tahminlerindeki büyük başarımızdan sonra bahis firmalarından o kadar çok teklif aldı ki, profesörlük görevini terkedip bu şirketlerde bahis kontrolörü ve cetvel hazırlayıcı olarak çalışmaya başladı. Şimdi büyük paralar kazanıyor.
* Kazaları saptamak için elimizde çok iyi bir model vardır. Buna milyonda 1 ölüm şansı "mikromort" (ölüm riski) adını verdik. Yani riski bir milyonda bir olan durumlar. Yarım litre şarap içenlerde siroz hastalığına yakalanmak, kömür madeninde 1 saat kalmak, 2 ay sigara içilen bir odada durmak, 16 km bisıklet ile otoyolda seyahat etmek, 370 km otoyolda arabayla yol almak, 9 bin 656 km tren ve uçak yolculuğu yapmak, 10 km motosiklet ile yol yapmak gibi.
* Deprem, yanardağ patlaması gibi doğal afetleri matematiksel olarak tayin etmek imkansızdır. Çünkü elimizdeki bilgiler yetersizdir.
* En iyi okul ve dersane seçimi dünyanın her ülkesinde istatistikçilerin uzun yıllar peşinden koştukları bir araştırma konusudur. Cambridge Üniversitesi Matematik Kürsüsü bu konuyu uzun yıllar inceledi ve şu sonuca vardı: Her yıl hazırlanan cetvellerde bazı okullar en üst sırada bazıları en son sırada yer alır. Bu tip cetveller fazla güvenilir değildir. Yıldan yıla değişir. En iyi okulu seçerken gelişigüzel hazırlanmış cetveller yerine sezginizi kullanınız.
* Loto´yu kazanmayacağınızı bile bile sadece şansınızı denemek için oynuyorsanız mesele yok. Çünkü Loto sonuçlarını tahmin etmek imkansızdır. Bir topun kaç kere hangi topla birlikte geleceğini matematiksel olarak tahmin etseniz bile hangi 6 topun aynı anda ne zaman bir araya geleceğini bulmanız imkansızdır. Büyük paralar yatırıp 50-100 kolon oynayarak kazanmayı beklemeniz boşuna çabadır. Sezgi çoğu zaman matematikten daha yararlıdır.