TÜP BEBEK VE MIKROENJEKSIYON

[bluemoon24]

TÜP BEBEK VE MIKROENJEKSIYON





TüP BEBEK VE MIKROENJEKSIYON



Intrauterin Inseminasyon (IUI) veya Asilama ne demektir?





Intrauterin inseminasyon kadinin yumurtlama döneminde erkekten alinan spermlerin disarida belli islemlerden geçirildikten sonra anne rahmine verilmesidir. Bu islem öncesinde anneye bazi ilaçlar verilerek yumurtlama saglanabilecegi gibi, dogal adet döneminde de yapilabilir

IVF ve ICSI nedir?





In vitro fertilizasyon veya tüp bebek kadindan alinan yumurtalarla, erkekten alinan spermlerin disarida laboratuvar ortaminda birlestirilmesi ve döllenme gerçeklestikten belli bir süre sonra anne rahmine yerlestirilmesidir. Intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) veya mikroenjeksiyon ise erkekten alinan spermlerin direk olarak yumurtanin içerisine enjekte edilmesi ve yine döllenme gerçeklestikten belli bir süre sonra tekrar anne rahmine yerlestirilmesidir.





Kimlere Uygulanir?





Tüp bebek ilk defa 1978 yilinda Edward ve Steptoe tarafindan Ingilterede uygulanmistir. Baslangiçta tüpleri tikali olan hastalar için düsünülmüs olan bir yöntem olarak uygulama alanina konmakla birlikte, bugün birçok hasta grubunun tedavisinde basariyla kullanilmaktadir. Simdi tüp bebek yönteminin uygulanabildigi hasta gruplarini kisaca gözden geçirelim:

1. Tubal faktör: Tubal faktör genel olarak tüplerin tikali olmasi veya tikali olmamakla beraber normal olarak fonksiyon göstermemesidir. Tüplerin açikliginin belirlenmesi için baslangiçta histerosalpingografi adi verilen rahim filmi çekilir. Ancak bu filmde tüplerin açik olmasi her zaman tüplerin normal oldugunu göstermeyebilir. Tüp ile çevre dokulari arasindaki yapisikliklar veya tüp içerisindeki dokularin daha önce geçirilen enfeksiyonlar veya cerrahi girisimler nedeniyle azda olsa zedelenmesi, tüpler açik olmasina karsin, normal olarak fonksiyon göstermesini engelleyebilir. Bu nedenle tüplerin durumunu tam olarak gözlemeleyebilmek için bazen laparoskopi gibi endoskopik tani yöntemlerine gereksinim duyulabilir. Tüplerdeki tikanikligin yerine ve hasta yasina bagli olarak cerrahi sansi verilebilir. özellikle daha önce tüpleri baglanmis hastalarda cerrahi tedavi sonrasi normal yollardan gebe kalabilme orani oldukça yüksektir. Ancak tüp tahribati fazla olan hastalarda ve tikanikligin tüpün rahimden uzak olan bölümünde olmasi durumunda cerrahi ile basari sansi düsüktür ve tüp bebek uygulamasi daha uygundur. Ayrica hasta yasinin ileri oldugu hastalarda cerrahi ile zaman kaybedilmesi yerine direk olarak tüp bebek uygulanmasi daha uygundur. Daha önce iltihabi bir nedenle tüplerinde tikaniklik saptanan bazi hastalarda ultrasonografide veya laparoskopi sirasinda tüplerin içinde sivi birikimi oldugu görülebilir. Hidrosalpenx adi verilen bu durumda tüp bebek uygulamadan önce tüplerin ameliyatla alinmasinin gebelik oranini artirdigi bildirilmektedir. Bu nedenle bu grup hastalarda tüp bebek uygulamadan önce laparoskopik yolla tüplerin alinmasi önerilmektedir.





2. Endometriozis: Endometriozis rahim iç tabakasinda bulunan ve her ay adet kanamasina neden olan dokunun rahim disinda bir yere yerlesmesi olarak adlandirilir. Endometriozisin en çok yerlestigi dokulardan en önemlisi yumurtaliklardir. Yumurtaliklara yerlesen endometriozis bazen çukulata kisti adi verilen kistlere neden olabilir. Endometriozis genel olarak hastaligin yayginlik durumuna göre 4 evrede incelenmektedir. Erken evrelerde çocuk olmasini nasil engellendigi bilinmemekle birlikte, ileri evrelerde daha çok hastaliga bagli olarak üreme organlarinda olusan yapisikliklar ve tahribatlar nedeniyle gebelik gerçeklesmemektedir.Erken evre hastalarda direk gözlem ile veya asilama ile çiftlerin bir bölümünde gebelik görülebilir. Yine ileri evre hastalarda cerrahi girisimle hastalarin bir bölümü tedavi edilebilir. Belli bir gözlem süresi, cerrahi tedavi veya asilama ile basari saglanmayan hastalarda son tedavi seçenegi olarak tüp bebek uygulanmaktadir.





3. Yumurtlama Bozukluklari: Bilindigi gibi kadinlarda genellikle her ay yumurtaliklardan bir yumurta atilir. Ancak bazi hastalarda yumurtlama olayi seyrek olabilir veya hiç olmayabilir. Bunun en klasik örnegi polikistik over sendromu adi verilen hastaliktir. Burada hastalarda yumurtlama seyrektir veya hiç gerçeklesmez, vücutta tüylenme olabilir, asiri kilo alimi ve kisirlik görülebilir. Bu grup hastalarda eger erkekte bir anormallik yoksa ilk tedavi seçenegi yumurtaliklarin uyarilmasi ve uygun dönemlerde cinsel iliskidir. Hasta gebe kalamamissa asilama ve son tedavi seçenegi olarak tüp bebek uygulamasina kadar gidilebilir.





4. Erkek Faktörü: çocuk sahibi olamama nedenlerinin yaklasik % 50sini erkege bagli nedenler olusturmaktadir. Bu nedenle çocuk sahibi olma istegi ile basvuran hastalarda ilk yapilmasi gereken tetkik sperm analizidir. Genel olarak sperm sayisinin en az 20 milyon/ml, hareketinin en az % 50 ve normal sekilli sperm oraninin Dünya Saglik örgütü Kriterlerine göre en az % 50 ve Kruger kriterlerine göre en az % 4 olmasi normal olarak kabul edilmektedir. Bu degerlerin herhangi birisindeki bozukluk normal yollardan bebek sahibi olunmasini zorlastirabilir. Sperm sayi ve kalitesinde hafif bir bozukluk varsa öncellikle 4-6 ay asilama denenebilir. Basari saglanmayan hastalarda direk olarak mikroenjeksiyon uygulanmaktadir. Ayrica sperm sayi ve bozuklugu hafif olsa bile kisirlik süresi uzun ise asilama yapilmadan direk olarak mikroenjeksiyona geçilebilir. Sperm sayi ve kalitesinde ileri derecede bozukluk olan hastalarda direk olarak mikroenjeksiyon uygulanmaktadir. Bazi hastalarda hiç sperm görülmeyebilir. Azospermi adi verilen bu durum sperm kanallarindaki bir tikanikliga veya testislerde sperm yapimindaki bir bozukluga bagli olabilir. Neden ne olursa olsun azospermide mikroenjeksiyon en iyi tedavi yöntemi mikroenjeksiyondur. Normal tüp bebek uygulamasi ile basari sansi çok düsüktür. Bu hastalarda PESA, MESA, TESA veya TESE adi verilen islemlerle elde edilen spermlerle yumurtalar enjekte edilir ve döllenme saglandiktan belli bir sonra elde edilen embryolar transfer edilir.





5. Servikal Faktör: çocuk sahibi olamayan çiftlerde nedenlerin % 5 ile % 10nu rahim agzina ait faktörler olusturur. Bu o bölgededeki bir enfeksiyon, anatomik bozukluklar v.b olabilir.





6. Açiklanmayan Infertilite: çiftlerin % 10-15nde çocuk sahibi olmaya engel olabilecek herhangi bir neden bulunamaz. Bu çiftlerde rutin olarak yapilan tetkiklerde bir neden bulunmamasina karsin, detayli tetkiklerde bir bölümünde neden açiklanabilir, ancak bu tedavideki tutum konusunda büyük bir degisiklige yol açmaz. Bu grup hastalarda ilk tedavi seçenegi yumurtaliklarin verilen ilaçlarla uyarilmasi sonrasi asilamadir. Asilama ile 4 ay basari saglanmayan hastalarda mikroenjeksiyon uygulanmaktadir. Yine evllik süresi uzun olan hastalarda asilama yapilmadan direk olarak mikroenjeksiyona geçilebilir.





7. Immünolojik Infertilite: çiftlerin bir bölümünde çocuk sahibi olamamanin nedeni eslerden herhangi birinin bagisiklik sistemindeki bir bozukluk olabilir. örnegin kadin erkek spermini tahrip eden antikor adi verilen maddeler üretebilir veya erkek kendi spermini tahrip eden antikorlar üretebilir. Ancak bagisiklik sistemindeki bu bozukuluklar ile çocuk sahibi olamama arasindaki iliski henüz kesin olarak ortaya konamamistir. Bu hastalarda da ilk tedavi seçenegi asilamadir. Basari saglanmayan hastalarda mikroenjeksiyon uygulanmalidir