Alzheimer

[bluemoon24]

Alzheimer hastalığı nedir?



Alzheimer hastalığı beynin düşünme, hafıza ve dil bölümlerini etkiler. Hastalığın başlangıcı sinsidir ve yıkım genellikle yavaştır. Günümüzde hastalığın sebebi bilinmemekte ve şifası bulunmamaktadır.



Alzheimer hastalığının adı, 1906 yılında alışılmadık bir akıl hastalığından öldüğü düşünülen bir kadının beyin dokusundaki değişiklikleri betimleyen Dr. Alois Alzheimer'dan gelmektedir. Bu değişiklikler bugün Alzheimer hastalığının karakteristik anormal beyin değişiklikleri olarak bilinmektedir.



Alzheimer hastalığı, toplumun bütün gruplarını etkiler ve sosyal sınıf, cinsiyet, etnik grup ya da coğrafi bölge ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Ayrıca, Alzheimer hastalığı yaşlılar arasında daha sıklıkla görülmekle birlikte genç insanlar da bu hastalıktan etkilenebilmektedirler.



Alzheimer Hastalığı'na neler sebep olur?



Günümüzde Alzheimer hastalığının sebepleri bilinmemektedir. Ancak, Alzheimer hastalığına sebebiyet vermeyen hususlar bellidir. Alzheimer hastalığı:





Damar sertleşmesi yüzünden ortaya çıkmaz





Beynin normalden az ya da fazla kullanılması yüzünden ortaya çıkmaz





Cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlı değildir





Enfeksiyon sonucu oluşmaz





Yaşlılık yüzünden oluşmaz, yaşlanma sürecinin doğal bir parçası değildir





Alüminyum ya da diğer metallere maruz kalınması yüzünden gelişmez



Alzheimer hastalığının semptomları (belirtileri ) nelerdir?



Alzheimer hastalığı her insanı farklı biçimde etkiler. Etkisi büyük ölçüde kişinin hastalıktan önce nasıl olduğu ile ilgilidir, örneğin, kişilik, fiziksel durum ve yaşam biçimi gibi. Alzheimer hastalığının semptomları üç gelişim aşaması şeklinde en iyi akla girebilir: erken dönem , orta dönem ve geç dönem.



Alzheimer hastalığı olan herkes bütün bu semptomları göstermez ve bu semptomlar kişiden kişiye değişir. Bu aşamalar bakımı üstlenenlerin potansiyel problemlerin farkında olmaları ve gelecekte ihtiyaç duyulacak bakım gerekliliklerine hazırlanmaları açısından rehberlik edebilirler. Hiçbir hasta, hastalığın ilerleyişini bir diğer hasta ile aynı şekilde yaşamaz.



Bu semptomların bazıları aşamaların herhangi birinde ortaya çıkabilir, örneğin geç dönemde sıralanmış olan davranış değişiklikleri orta dönemde yaşanabilir. Aynı zamanda bakımı üstlenenler her dönemde kısa, aklı basında dönemler yaşanabileceğinin farkında olmalıdırlar.



Teşhis neden önemlidir?



Erken teşhis bakımı üstlenen kişinin hastalıkla başa çıkmak için daha hazırlıklı olması ve nelerle karşılaşacağını önceden bilmesi açısından önemlidir. Teşhis geleceği planlama yolunda atılan ilk adımdır.



Teşhis edebilmek için basit bir test bulunmamaktadır. Alzheimer hastalığının teşhisi, kişinin fiziksel ve mental durumunun muayenesinin yanı sıra, yakın bir akraba ya da arkadaşından kişinin geçmişinin incelenmesiyle konulur. Hafıza kaybına yol açabilecek diğer hastalıkları ya da koşulları dışarıda bırakmak çok önemlidir.



Alzheimer hastalığının teşhisi ancak beynin otopsiyle incelenmesi sonucunda kesinleşebilir.



Alzheimer hastalığının evreleri



Erken Dönem



Erken dönem, profesyoneller, akrabalar ve arkadaşlar tarafından genellikle gözden kaçırılır ve yanlış bir şekilde yaşlılık ya da yaşlanmanın normal bir parçası gibi adlandırılır. Hastalığın ilk başlangıcı sinsi olduğu için başladığı kesin tarihi belirlemek zordur. Kişi:





Konuşmayla ilgili zorluk çekebilir





Önemli hafıza kayıpları -özellikte kısa dönemli- sergileyebilir





Zamanı şaşırabilir





Tanıdığı yerlerde kaybolabilir





Karar vermede güçlükler yaşayabilir





İnisiyatif ve motivasyon eksikliği gösterebilir





Depresyon ve sinirlilik belirtileri gösterebilir





Hobi ve aktivitelerine ilgisini kaybedebilir





Orta Dönem



Hastalık ilerledikçe, problemler daha belirgin ve kısıtlayıcı olmaya başlar. AH olan kişi günlük yaşamında zorluklar çekebilir ve;





Çok unutkan olabilir- özellikle yakın zamanda yaşanmış olayları ve kişilerin isimlerini hatırlamada





Kendi basına sorunsuz bir şekilde yaşayamaz hale getir





Yemek pişiremez, temizlik ya da alışveriş yapamaz





Son derece bağımlı hale gelebilir





Giyinme ve kişisel hijyen açısından örneğin; tuvalet, yıkanma gibi yardıma ihtiyaç duyabilir.





Giderek artan konuşma zorluğu çeker





Dolaşma zorlukları ve diğer davranışsal anormallikleri gösterir





Evde ve topluluk içinde kaybolur





Halüsinasyonlar olabilirGeç Dönem



Bu, tamamen bağımlılık ve hareketsizlik dönemidir. Hafıza sorunları oldukça ciddidir ve hastalığın fiziksel yanı gittikçe göze çarpar hale gelir. Kişi;





Yemek yemede zorluklar yaşayabilir





Akrabalarını, arkadaşlarını ve alışıldık nesneleri tanımayabilir





Olayları anlama ve yorumlama güçlüğü çekebilir





Ev çevresinde yolunu bulamayabilir





Yürüme zorluğu çekebilir





Mesane ve bağırsak sorunları yaşayabilir





Toplum içinde uygun olmayan davranışlar gösterebilir





Tekerlekli sandalye ya da yatağa bağımlı hale gelebilir



Bir tedavi var mıdır?



Maalesef tedavisi mümkün değildir, şu anda Alzheimer hastalığı için herhangi bir iyileştirici tedavi bulunmamaktadır. Ancak, Alzheimer hastasının olduğu kadar hastanın bakımını üstlenen kişinin de üzerindeki yükü azaltmak için yapılabilecek çok şey vardır. Daha fazla bilgi için doktorunuza, sosyal hizmetler uzmanına ya da diğer sağlık uzmanlarına danışabilirsiniz.



Bazı ülkelerde hafif ve orta şiddetli arası Alzheimer hastası olan kişiler için birtakım ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar tedavi sağlamamakla birlikte Alzheimer hastalığının semptomlarını gösteren kimi hastalara yardımcı olabilir. Bakımı üstlenen kişiler bu konuda daha ayrıntılı bilgi almak için doktorlarına ya da Alzheimer Derneğine danışabilirler.



Kaynak: Alzheimer Derneği ve Alzheimer Vakfı