Yeryüzündeki element miktarı için notlar

[bluemoon24]

Çevremizde en bol bulunan element oksijendir.





Yerkabuğunun hemen hemen %50 sini oluşturur.





Bazı elementlere ,örneğin fransiyuma çok ender rastlanır.





Bolluk açısından oksijenden sonra gelen elementin hangisi olduğu çoğu kişi için şaşırtıcıdır.





Bu,silikondur.Titanyum onuncu sıradadır.











Elementlerin dünyamızın yapısındaki miktar olarak çokluğu bizi nasıl etkiler?





Herşeyden önce bolluk sıralaması onları tanımamızı gerektirmez.





Elbette kimyager ve eczacı gibi meslekten olmayan kişilerden bahsediyorum.





Hatta onları kullanıyor olmamız bile adlarını duymamız açısından önemli değildir.





En az bildiğimiz elementlerden birçoğu ,daha iyi bildiklerimizden daha boldur.





Örneğin dünyamızda bakırdan çok seryum vardır.





Lantan miktarı kobalt ve nitrojenden daha çoktur.





Bir şaşırtıcı saptama daha:Hemen herkes kalayı duymuştur.





Ama praseodim,samaryum,gadolimyum gibilerden daha azdır.











Elementlerin bolluğu ile onların keşfedilme tarihi arasında bir ilgi olmayabilir.





Aliminyum miktar açısından dördüncüdür.





Çevremizdeki her maddenin onda biri kadardır.Ama keşfedilmesi 19.yy.dır.





En ilginç olgu ise element bolluğunun,onların önemi ile ilgisiz oluşudur.





Karbon ,miktar olarak 15. sıradadır ve yerkabuğunun sadece %0,05 ini oluşturur.





Ancak yaşam için olmazsa olmaz diyebileceğimiz derecede önemlidir.





Karbon atomu diğer atomlarla kolayca birleşebilir.





Canlıların protein ve DNA yapımında yer alır.





Ancak yaşamsal açıdan son derece bağımlı olduğumuz karbonun sayısı yapımızda çok değildir.





İnsan vucudundaki her 200 atomdan 126 tanesi hidrojen,51 tanesi oksijendir.





Karbon sayısı ise sadece 19 tanedir.





Bu 200 atomun geri kalan 3 tanesini nitrojen teşkil eder.











İsmini sıraladığım elementlerin dışında kalan diğer elementler yaşamın doğuşu için gerekli değildir.





Buna rağmen hayatın devamı açısından son derece önemlidirler.





Örneğin hemoglobin üretmek için mutlaka demir lazımdır.





Veya kobalt, B12 vitamini için gereklidir.





Molibden,manganez,vanadyum gibi elementler enzimlerimizin işlemesini sağlarlar.





Ama bu üçünün kendi içimizde varolduğunu kaç kişi farkında?





KAYNAK





A Short History of Nearly Everything