1- KANARYANIN TARİHÇESİ
Kanaryaların anavatanı atlas okyanusunda bulunan Canary ismi ile anılan adalar topluluğu olarak bilinsede ilk keşfedildikleri yer yine bu adalara yakın olan köpek adası diye anılan bir adadır. Daha sonra Canary adalarına getirilmişlerdir. Bu adalar 1402 yılında jean de bethancourt adlı denizci tarafından ele geçirilmiş ve bu adalardan getirdiği kuşları kral Charles VI armağan etmiştir.
Daha sonraları yani yaklaşık 100 yıl sonra isviçreli doğacı Conzad Gesner kitabında kanaryaların İngiltere'de tanınmış olduğunu ama çok pahalı oldukları için sadece zenginlerin evlerinde olduklarını yazar.
Doğacı Olina'ya göre 1622 yılında Canary adalarına çıkan ispanyollar tarafından yakalanarak gemilere yüklenen kanaryalar avrupaya taşınırken italya açıklarında batan gemiden elbe adasına ve İtalya kıyılarına yayılarak zamanla üreyip çoğalmışlardır.Buralarda yakalanan ve Afrika'dan getirilen kanaryalar kafes hayatına alıştırılmışlardır. İlk önceleri zenginlerin kuşhanelerinde bakılan kanaryalar daha sonraları halk tarafındanda bakılmaya başlanılmıştır.
17. yüzyıldan itibaren İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda ve İtalya'da profesyonel anlamda yetiştiriciğe başlanılmıştır. Harz'da, Bavyera'da, Saksonya'da yetiştirme çiftlikleri açılmıştır.Bu çiftliklerde yeni ırklar yetiştirilmiş ve kanarya sevenlerin beğenisine sunulmuştur.
Almanya'da 1600 tarihinde Nünberg'ten ötücü kuşlar ihraç edilmiştir. Bu ihracatla 1700 yıllarına doğru da kanaryaların ötüşüne önem verilmeye başlanmıştır.
Kafeslerde beslediğimiz kanaryalar yabani kanaryalara benzemezler. Yabaniler daha küçük ve ince yapılıdırlar. Kafes kanaryaları besinler ve yetiştiriciler sayesinde irileşmiş ve sarı, beyaz renkler almışlardır.
2- YABANİ KANARYA CİNSLERİ
Mozambik kanaryası
Senegal kanaryası
Cap kanaryası
Afrika kanaryası
Alario kanaryası
Asya kanaryası
İtalyan kanaryası
Sini kanaryası
3- EVCİLLEŞTİRİLEMEMİŞ KANARYALARADAN OLUŞAN IRKLAR
Hollanda kıvırcığı
İtalyan kıvırcığı
Yorkshire
Lancashire
Paris kıvırcığı
Lizard
Norwich
Crested
Border fancy
London fancy
Five fancy
Gloster fancy
Scots fancy
Bern kanaryası
4- Kanarya kafesinde ne tür özellikler aranmalıdır?
Kanarya ve muhabbet kuşu kafesleri metalden, tahtadan ve plastikten üretilirler. Metal kafesler tercih edilmelidir. Tahta kafes alınacaksa fazla girintili çıkıntılı olmayanları ve boyasız olanları tercih edilmelidir. Unutmamalıdırki kafes alırken göz zevkimiz değil kuşun rahat etmesi daha önemlidir.
Yorkshire, Paris Kıvırcığı, Norwich gibi iri cüsseli kuşlar için kafes ölçüleri Boy: 60cm En: 25-30cm Yükseklik: 35-40cm olmalıdır. Diğer kuşlar için Boy: 50 En: 25 Yükseklik: 40cm olmalıdır.
Eğer alacağımız kafesler daha ufak olursa kuş rahat hareket edemez, şişmanlar ve ötmemeye başlar, kafeste sıkılır. Büyük olursa tünekler arası mesafe uzadığı için kuş oyuna dalar,zayıflar ve ötüşü unutur.
Kafesin tabanı kolay temizlenebilmesi açısından sürgülü, çekilebilir olmalıdır. Sürgülü parçanın kenarları yüksek olmalıdır ki içindeki pislikler yerlere dökülmesin. Kafes çevresi bir tül şerit ilede sarılabilir. Kafes telleri dikey ve 1.5cm aralıklı olmalıdır.
Kafesin 2-3 adet dışa doğru açılan kapısı olmalıdır ve el girecek kadar büyük olmalıdır.
5- Tüneklerde aranan özellikler nelerdir?
Tabiattaki ağaç dallarının yerini kafeste tünekler almıştır. Kanaryanın üzerinde öteceği, oynayacağı, uyuyacağı yer tüneklerdir. Bu yüzden tünek seçimi önemlidir.Tünek kuşun kavrayabileceği kalınlıkta fakat tırnaklarının birbirine değmeyeceği gibi olmalıdır. Normal büyüklükteki kuşlar için 12 mm, iri kuşlar için 14 mm çapında olmalıdır. Piyasada değişik maddelerden yapılmış tünekler mevcuttur bunların en iyisi mürver ağacından yapılmış olanlarıdır. Tahtadan yapılmış tünekler zımparalanmış ve boyasız olmalı zamanla eğrilmeyecek kadar sert olmalıdır. Kamıştan yapılmış tünekler zamanla bit yapacağından tavsiye edilmez
Bir kafeste 2 yada 3 adet tünek bulunmalıdır, ama fazla tünek de kuşu yorar. İki tünek aşağıya yemlik hizalarına kuşun rahat yem yiyeceği şekilde yerleştirilmeli üçüncü tünek kafesin tavanına 8-10cm kalacak şekilde kuşun dışkısı alt tünekleri pisletmiyecek gibi yerleştirilmelidir. Tünekler yerlerine çok iyi oturtulmalı,kıpırdamamalıdır.
6- Yemliklerde aranan özellikler nelerdir?
Kafesin içine sokulan yemlikler yerine dıştan takılanları tercih edilmelidir böylece yem değiştirilirken kuş ürkütülmemiş olur. Kolay temizlenmesi için köşesiz yemlikler alınmalıdır. Yemlik çeşitleri :
Açık yemlik
Kapalı yemlik
Tünekli yemlik
Dıştan takılan yemlik
Kapalı ve tünekli yemlikler alınmalıdır. Böylece kuşun yemleri saçması önlenmiş olur.
7- Suluklarda aranan özellikler nelerdir?
Yem kadar suyunda kuşa sağlıklı verilmesi gerekmektedir. Suyun temiz korunmasını sağlayacak, kafeste sağa sola dökülmesini engelleyecek, kolay temizlenecek yapıda olması gerekir. Çabuk kırılmayan plastikten yapılmış, kafese dıştan asılan, köşesiz tipte olanları tercih edilmelidir.
8- Yuvalıkda aranan özellikler nelerdir?
Kanarya üretimi için yuvalık en gerekli araçtır. Genelikle hasır, tahta, plastik, pişmiş topraktan yapılırlar. Yavruların düşmemesi için yeterli derinlikte olması gerekir. Telli ve plastikten yapılmışların dışındaki yuvalıkların temizliği zordur. Yuvaların içine piyasada satılan keçe içlik veya ince kuru ot, at kılı, keten ipler konulur. Yuvalıklar kafesin üst tarafına kuşun tünekleri görmeyeceği şekilde takılmalıdır, aksi halde tüneği gördükçe kuş yumurtalardan kalkar.
Muhabbet için ise tahta yada plastik, kuşun girip çıkacağı bir yer haricinde hertarafı kapalı, sadece arka kısmında açma kapama kapağı olan ince uzun dikdörgen küp şeklindeki yuvalıklar kullanılır. Muhabbet kuşları yavrularını kıskandığı için her tarafı kapalı rahatsız edilmeyecek şekilde bir yuvalık kullanılmalıdır. Bu yuvalığın arka kısmına doğru kuşun yuva yapması için bir oyuk olmalıdır. Eğer kuşun yuvalığı sık sık açılarak kontrol edilirse kuşyvrularını aşağı atar.
9- Banyolukda aranan özellikler nelerdir?
Kanaryalar sudan çok hoşlanırlar, doğada su birikintilerinde, akarsu kenarlarında yıkanırlar.Onların bu ihtiyaçlarını karşılamak için kafese banyoluk konulmalıdır. Bu kap paslanmaz malzemeden olmalıdır. Kuşun rahatça girebileceği büyüklükte ve kafese dıştan asılan türde olanı tercih edilmelidir.
10- Kafes temizliği
Mevsimler değişirken, dolapların içine girer yazlık kışlık ayırırız. Tozları alır, temizlik yaparız. Yaptıklarımız sadece düzenli bir yaşam için değil, sağlığımız açısından da yararlıdır. Mevsim değişiklikleri ya da belli dönemler içinde, kafeslerin derlenip toplanması, kuşlar açısından da şarttır. Ama gerçek bir temizlik için evdeki yaşama düzeninin, genel olarak gözden geçirilmesi gerekir.
Kuşun nedensiz hiddeti 'Temizlik Zamanı'nın gelip geçtiğinin en önemli kanıtıdır. Aile bireylerinin alerjisi, astımı mı var? Kuşunuz sık sık hapşırıp, tıksırıyor mu? Kafesi şöyle bir salladığınızda toz kümesi havada uçuşuyor, kuşunuz size fena fena bakıyor mu? Eğer öyleyse sorunun kaynağına inin ve temizliğe başlayın.
Kafesin içini ve dışını temizlerken, çamaşır makinası, kurutucusu, ya da fabrika makinalarını tercih etmeyin. Kuşlar hassas yaratıklar oldukları için, parfüme ve bazı ürünlere karşı tepki verebilirler.
Tozlar küçümsense de kuşlar için hayati önem taşırlar. Toz parçacıkları arasında bakteriler ve virüsler kolgezmektedir. Kuşun bulunduğu odada eğer bir hava filtreniz varsa, problemi çözmeye yardımcı olabilir. Özellikle de kış aylarında, pencereler kapalıyken çözüm üretebilir. Bir filtre kullanacaksanız, yıkanabilir olanları tercih edin.
Tabii ki, taze hava gibisi yok! Ama gelin görün ki yaz ve bahar aylarında açılacak pencerelerden sadece taze hava girmiyor. Yine de pencereleri temiz tutmak, bir çok bakterinin yolunu daha başından keser. Zehir içermeyen sabunlar bu iş için idealdir.
Kuşların yemlerinin temizliği de çok önemlidir. Yemi sakladığınız kabın, dezenfekte olmasına, oda sıcaklığının yemlerin kalitesini etkilememesine çalışın. Kavanoz kullanmak çok daha sağlıklıdır. Hem camın sıhhiliğini, hem de yemi görebilmenizi sağlar.
Kuş kafesini, hortum kullanarak tazyikli su ile yıkayın. Bu işi banyoda, müsaitse bahçede yapabilirsiniz.
Kuşunuzun çevre temizliği için kullanacağınız alet edavatın kalitesini de önemseyin. Aksi takdirde tüy bırakan küçük bir fırça bile kuşunuzun sağlığını riske sokabilir