Mevcut Japonca Dilbilgisi Kitaplarının Sorunları

[hayatimdegisti]

Mevcut Japonca Dilbilgisi Kitaplarının Sorunları

Batı dillerindeki Japonca dilbilgisi kitaplarında bulunan bellibaşlı sorunları şöyle sıralayabiliriz:
Okura en kısa zamanda yeterli miktarda Nezaket Japoncası öğretme gayreti
Okuru karmaşık Japon yazısından uzak tutma gayreti
Gündelik hayatın gerektirdiği tümcelerin Japonca karşılığını verme gayreti
Ele aldığımız dil İspanlyolca gibi Latin kökenli bir dil olsaydı, İngilizce ile benzerliğinden dolayı (yazı benzerliği, gramer benzerliği, sözdizimi benzerliği) bu üç madde önemsiz olacaktı. Ancak, Japonca düşünme sürecinin büsbütün farklı olmasından dolayı, bu ilkelerin gözetilmesi Japonca'yı anlama ve öğrenmede ciddi sıkıntılar yaratmaktadır. Ne yazık ki mevcut İngilizce birçok dilbilgisi kitabı bu ilkelere göre yazılmıştır. Bunlar baştan sona kadar karmaşık kurallarla ve İngilizce ifadelerin Japonca çevirileriyle doludur. Sözkonusu kitaplarda Kanci yazı yoktur; oysa Japonya'ya gidenler bilir, tabela, menü ve haritaları okuyabilmek için biraz Kanci bilmek lazımdır. Bu kitapların yazarları peşin bir hükümle okurun Kanci yazısını öğrenemeyeceği yargısına varmıştır, ki bu kesinlikle doğru değildir.
Esasında sorunun kaynağı, Japonca'yı kitabın yazıldığı dilin mantığıyla öğretmeye çalışmaktır. Daha ilk sayfada "Merhaba, benim adım Ahmet" tümcesinin Japoncası gösterilir. Oysa Japonca'da kendini tanıtmak için sadece "Ahmet'tir" demek yeterli. Okurdan habersiz birçok başka rasgele karar da alınmıştır. Örneğin bazı dilbilgisi kitapları, sözlük çekiminden önce öğretilmesinin anlamsız olmasına rağmen, ilkin nezaket çekimini öğretir. Şart olmadığı halde, genelde de kullanılmamasına rağmen, bütün tümcelerinde özne kullanan kitaplar da var. Oysa Japonca'da bazı bilgiler konuşmanın bağamından çıktığından, tümcelere dahil edilmez. Başka bir eksiklik de Japonca'nın temel düzenin nasıl işlediğinin gösterilmemesi. Birçok kitapta ilk sayfadan itibaren yararlı olabilecek ifadelere öncelik verilmiştir. Ne var ki, "Şunu söylemek istiyorsanız şu ifadeyi kullanın" tarzı metinler gereksiz yere karmaşıktır ve Japonca'nın temeline dair çok yetersiz bilgi içerir.

Bu sorunların çözümü Japonca'nın Japonların algıladığı haliyle anlatılmasında. Gerekli olabilecek ifadelerin Japonca karşılıklarını verme kaygısını bırakıp Japonca'nın mantığına odaklanmalı. Kuralları mantıklı bir sırada öğretmeli. [B] kuralını anlamak için [A] kuralına ihtiyacınız varsa, bir kalıbı hemen öğretmiş olmak için önce [B]'yi vermemeli. Demek ki Japonların bakış açısından dilbilgisini öğretecek bir kaynağa ihtiyacımız var.

Japonların Gözünden Japonca Dilbilgisi Kılavuzu
Bu kılavuz Japonca'yı meydana getiren dilbilgisi yapıtaşlarını, Japonca'nın mantığna uygun, sistemli bir biçimde üst üste koymaya çalışmaktadır. İşe yarayacak kadar Japonca'yı (örneğin seyahat Japoncası) hızlıca öğrenmek için pratik bir kaynak olmayabilir. Buna karşın kuralları mantıklı bir biçimde ortaya koyup sağlam bir temel oluşturmaktatır. Japonca'yı ders kitaplarından öğrenenler konuların sıralaması ve sunumunda çok büyük farklar görebilir. Bu kılavuz, konuları İngilizce konuşanların mantığına uygun sırılamayla vererek İngilizce ve Japonca arasında yapay benzerlikler ortaya çıkarmayı hedeflemez. Tersine, kılavuzdaki örnekler (çevirileriyle beraber) düşüncelerin Japonca'da nasıl ifade edildiğini gösterir, açıklamalar da basit ve anlaşılırdır.
İlk başlarda, Japonca anlamlarını en uygun şekilde verebilmek için tüm örneklerin çevirileri sözcüğü sözcüğünedir. Bu çeviriler yer yer Türkçe anlatıma ters düşebilir. Burada amaç, Japonca düşünme sürecine dair bir önsezinin oluşmasına yardımcı olmak. Umarız ki, yaptığımız açıklamalarla örneklerin Japonca anlamlarını en doğru biçimde verebildik. Kılavuzun ortalarına doğru okur Japonca düşünüş tarzının artık yabancısı olmayacağından, çeviriler özgün tümcelere daha uzak ancak daha anlaşılır. Böylece daha ileri konulara odaklanmak mümkün oluyor.

Bir uyarı; sıfırdan dilbilgisi temelini inşa etmenin hayattaki her şey gibi avantajları ve dezavantajları vardır. Japonca'da en temel kavramlar aynı zamanda anlaşılması en zor olanlardır, en sık kullanılan sözcüklerin ise en çok özel kullanım hali vardır. Bu demektir ki Japonca'nın en zor kısmı en başta gelecektir. Çoğu dilgisi kitabı bu yaklaşımı benimsemez, çünkü Japonca'ya ilgisi olanları ürkütmek, yıldırmak istenmez. Gündelik yararlı ifadeleri hemen öğretmek için yama kurallar ve yutturmacalar vererek, en zor çekim kurallarına (özellikle geçmiş zaman çekimi) derinlemesine girmek ertelenir. Bazıları için bu yaklaşım yeğdir, ancak öğrenim sürecinde karışıklığa ve sorunlara yol açar çünkü bina çürük temel üzerine yapılış olur. Bizce zor kısımlar, ne olursa olsun, anlatılmalıdır. Bu baştan yapılırsa sonradan eklenen kuralların hazmedilmesi daha da kolay olacaktır. Yani yeni kurallar atılan temelin üzerine güzelce oturacaklardır. Japonca sözdizimi bakımından İngilizce'ye göre çok daha tutarlıdır (ve Türkçe'ye çok yakındır - ç.n.). En zor çekim kurallarını öğrendikten sonra geri kalan dilbilgisi kurallarının çoğu evvelce öğrenilenlere benzer zaten. Belki sadece farklı ifade ve bunların çeşitlemelerini yerinde kullanmak için bunların ayırt edilmesi ve akılda tutması zor olacak.

※Kılavuzun geri kalanına geçmeden önce, 「」 gibi yarım parantezlerin Japonca'da tırnak işaretini ifade ettiğini belirtelim.

Kılavuza Dahil Edilmeyen Konular
Kılavuza dahil edeceğimiz konulara karar verirken temel sorumuz "Sözlükte neyi bulamayız?" veya "Sözlük neyi iyi anlatmaz?" oldu. Kılavuz üzerinde çalışırken İngilizce tam karşılığı olmayan her sözcüğün özelliklerini incelemenin mümkün olmayacağı belli oldu (sözlük listeleri oluşturmaya denedik ama sonra vazgeçtik). Bağlam uygun olduğunda yer yer bazı özel sözcüklerin niteliklerinin inceledik. Ancak sözcüklerin inceliklerini öğrenmeyi okuyucuya bıraktık. Bir örnek verelim; 'uzun' sözcüğünün 'uzun boylu' ya da 'pahalı' anlamına geldiği, 'kirli' sözcüğünün 'sinsi' veya 'haksız' anlamlarını taşıdığı kılavuzda veriliyor ama 'sapık' gibi bir anlamı taşımadığı verilmiyor. Bu adreste bulacağınız edict sözlüğü kitapçılarda bulacağımız alışılmış sözlüklüklerden daha kapsamlı oluğu kadar (sayıca çok daha fazla sözcük içerir), bol sayıda örnek tümceye de yer veren bir kaynaktır. Yeni sözcükleri öğrenmede bizim yardımcı olabileceğimizden çok daha fazla yardımcı olacaktır. Bir de basılı Japonca-İngilizce, İngilizce-Japonca sözlüklere para harcamamanızı öneririz çünkü bunların çoğunluğu ne yazık ki yetersizdir. Nere beleş, oraya yerleş! Artık açık kaynak (open source - ç.n.) olayını duymayan mı var?
Öneriler
Japonca çalışma yöntemiyle ilgili bir tavsiye; Türkçe bir düşünceyi Japonca nasıl söylerim diye bulmaya çalışmayın, hemen her seferinde yanılacaksınız, kendinizi bu zahmetten kurtarın. Şunu aklınızda tutun; bir meseleyi nasıl dile getireceğinizi halihazırda öğrenmemişzeniz, o meseleyi hiç bilmiyorsunuz. Bunun yerine mümkünse Japonca söylenişini ve nerelerde kullanılacağının tam açıklamasıyla birlikte bilen birinden öğrenin. Dil öğrenimi matematik problemi çözmeye benzemez, çünkü çözümlere cebirsel işlemlerle ulaşılamaz. Doğrudan problemlerin cevaplarına çalışırsanız düzgün ve doğal Japonca tümceler kurmanıza yardımcı olacak bir alışkanlık kazanırsınız.
Görüldüğü gibi örneklerle öğrenmenin kuvvetli savunucusuyuz. Örnekler ve tecrübe Japonca öğrenirken temel araçlarınız olacaktır. Bu yüzden bir ifadeyi ilk seferde kavrayamazsanız çeşitli kullanımlarına rastladıkça geri dönüp tekrar bakın. Bu size farklı bağlamlardaki kullanımları hakkında daha iyi fikir verecektir. Ne yazık ki yeni örnekler bulup yazmak zaman alıyor ve şimdilik yavaş ilerliyor (çok çaba harcamamıza rağmen). Fakat şanslısınız ki Japonca her yerdedir, özellikle de internette. Mümkün olduğu kadar Japonca pratik yapıp sadece dilbilgisi kurallarını anlayamadığınızda bu kılavuza başvurmanızı tavsiye ederim. Tek başına internet bile siteleri, forumları ve sohbet odalarıyla zengin çeşitte kaynaklara sahiptir. Japonca kitaplar ve çizgi romanlar satın alıp okumak da sözcük dağarcığını büyütmenin çok iyi (ve eğlenceli) yoludur. Buna ilave olarak, bir hocanız olmadan akıcı konuşma ve duyduğunu anlama yeteneklerini geliştirmenin imkansız olduğuna inanıyoruz. Bunlara hakim olmak için Japonca'yı anadil olarak konuşanlarla sohbet etmek şarttır. Kaset dinleme ve TV izlemenin de çok öğretici olmasına rağmen, telaffuz, vurgu, akıcı konuşma için canlı insanla sohbetten daha iyisi yoktur. Bu kılavuzda değinilmeyen konularla ilgili sorularınız varsa, bize e-posta atabilir veya aşağıdaki foruma başvurabilirsiniz.

www.japanese.about.com/mpboards.htm

Burada işini çok iyi bilen insanlar vardır ve sorularınıza en doğru cevapları alırsınız. Ben de bu siteyi TAEKK1 rumuzuyla sıkça ziyaret ederim.

Hazmetmeniz gereken konuların çokluğu sizin gözünüzü korkutmasın. Unutmayın ki öğrendiğiniz her yeni sözcük ve dilbilgisi kuralı sizi dili öğrenmeye bir adım daha yaklaştırır.

Gerekli Olanlar
Japonca bu kılavuzda Latin harflerini kullanarak değil de, özgün yazımıyla yazıldığı için tarayıcınız Japonca yazıları gösteremeyebilir. Tarayıcınız 「こんにちは」 yazısını olarak göstermiyorsa (ufak yazıtipi farkları olabilir), Japonca dil desteğini kurmanız veya harfleri gösterecek bir ağ geçidi kullanmanız gerekebilir. Kurulum talimatı ve ağ geçidi sitesi bağlantıları aşağıdadır.
Japonca Dil Desteği
Çeviri Ağgeçidi (epey yavaş)

Stil yapraklarının (stylesheets) özelliklerinden faydalanabilmek için güncel bir tarayıcı kullanmalısınız. Ben Firefox tarayıcısını öneririm.

Endişelenmeyin, Kanci simgeleri ve sözcükleri sözlükte sayfa sayfa aramak zorunda değilsiniz. Kılavuzdaki sözcüklerin çoğunu WWWJDIC sitesinde kopyala/yapıştır yöntemiyle kolayca sorgulayabilirsiniz.

Kullanılagelen terimler dışında ve aksi açıkça belirtilmemişse, metin tümüyle özgündür. Umarım ki benim yazarken aldığım zevki siz de okurken alırsınız. Bu çalışma çok zamanımızı aldı, sinirlerimizi de yıprattı, ama yine de çok büyük tatmin duyduk.

Kılavuzu yazım denetimi olmayan Notepad ile yazdım; sayısı kabarık yazım hatalarını bağışlayınız (Ben de yazım denetimi kullanmadım - ç.n.). Düzeltme, görüş ve önerileriniz için kimchi314@yahoo.co.jp adresine e-posta göndermekten lütfen çekinmeyin. Sanırım bu kadar gevezelik yeter. İyi çalışmalar!
-Tae Kim