AIDS Nedir ve Tedavisi

[Bluesky24]

Dünyada her gün yaklaşık 16 bin kişi, tedavisi olmayan HIV virüsünkapıyor. Türkiye'de resmi verilere göre bin kadar AIDS'li bulunuyor. Tahminlere göre bu rakam en az 20 bin. AIDS'ten kaçmanın tek yolu ise korunmak. Bu yüzden de 1 Aralık Dünya AIDS Günü'nde uzmanlar korunmanın önemini vurguluyor.







Memorial Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Servet Alan, AIDS hakkında bilgi verdi.







AIDS nedir, nasıl bir hastalıktır?







1980lerin başında Amerika Birleşik Devletlerinde homoseksüel erkeklerde Kaposi sarkomu olarak adlandırılan ve daha çok yaşlılarda görülmesi beklenen bir tümörün ve Pneumocystis carinii adlı etkene bağlı akciğer iltihabının sıklığında artış görüldüğdikkati çekmiştir. Daha sonra kan ve kan ürünverilenler, damar içi uyuşturucu bağımlıları ve bunların cinsel eşlerinde de benzer tabloların görülebildiği ortaya çıkmıştır. 1983 yılında etken olan HIV (insan immün yetmezlik virusu) tanımlanmıştır. 1985 yılında tanı testleri kullanıma girmiştir.







HIV hangi yollarla bulaşmaz?







Yanak yanağa öpüşmek, tokalaşmak, işyerinde aynı ortamda çalışmak, aynı telefonu kullanmak, aynı bardağı kullanmak, sivrisinek ve tahtakurusu gibi böcekler bulaşmaya neden olmaz. HIV virüshava yolu ile bulaşmaz.







HIV nasıl bulaşır?







HIV, kan ve cinsel temas yolu ile bulaşır. En sık bulaşma yolu cinsel temastır. Hastalığı taşıyan anneden bebeğe, doğum öncesinde, doğum sırasında veya doğum sonrasında bulaşması mümkündür. Anne sütvirüsün bulaşmasına neden olabilir. Eğer HIV taşıyan bir kişi ile bulaşmaya neden olabilecek bir temas gerçekleşmişse (cinsel temas veya kan bulaşması olan bir yaralanma gibi) koruyucu önlem alınması ve izlem için, hemen bir infeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Doğurganlık çağındaki tüm kadınların AIDS konusunda bilgilendirilmesi ve gerekiyorsa test uygulanması önerilmektedir. Hamile anneye ve doğum sonrasında bebeğe koruyucu ilaç tedavisi verilerek bulaşma önemli oranda önlenebilir.







Korunma yöntemleri nelerdir?







Cinsel temas sırasında prezervatif kullanmak bulaşma riskini azaltır, fakat tamamen ortadan kaldırmaz. Kan ve kan ürünleri HIV, hepatit B, hepatit C ve frengi için test edilmektedir. Damar içi uyuşturucu kullanımının azaltılması ve bu kişilerde ortak iğne kullanımının önlenmesi bulaşmayı azaltacaktır. Sağlık personelinin tüm vücut sıvılarını infekte kabul edip gerekli koruyucu malzemeyi (eldiven vb) kullanması gereklidir.







HIV tanısı nasıl konulur?







Tanıda vücutta HIV virusuna karşı oluşan, anti-HIV antikor olarak adlandırılan madde aranır. Bu amaçla genellikle ELISA testi kullanılır. ELISA pek çok hastalığın tanısında kullanılan bir testin adıdır, yalnızca AIDSe özel bir test değildir. Bu testin pozitif bulunması durumunda anti-HIV antikoru daha detaylı olarak gösteren doğrulama testleri (Western Blot) uygulanır. Virusun genetik maddesinin varlığını ve miktarını saptayan testler hem özel durumlarda tanıda yardımcı olarak, hem de tedavinin takibinde ve ilaçların etkinliğinin izlenmesinde kullanılır. Virüsün bazı yapısal proteinlerini araştıran testlere de gereğinde başvurulur.







HIV virüsvücutta nasıl bir etki yapar?







HIV infeksiyonu bulaşma sonrasında gribal bir infeksiyon gibi başlayıp, daha sonra yıllar süren bir sessiz döneme girer. Bu uzun dönemde virus vücutta varlığını sürdürür. Bağışıklık sistemi ile virus arasında mücadele sürer. 10 yılı aşabilen bir süre sonunda bağışıklık sisteminde yetersizlik ortaya çıkmaya başlar. Kandaki virus miktarı artar, bağışıklık sisteminin bazı özel hücrelerinin miktarında azalma ve bağışıklık sistemi işlevlerinde bozulma yaşanır. Bunun sonucunda, ağızda yaygın, tekrarlayan pamukçuk, uzun süreli ishaller gibi infeksiyonlarda artış görülür. Normalde seyrek görülen bazı infeksiyon hastalıkları ve ilerleyen dönemde bazı kanser türleri bu hastalarda daha sık görülür.







Tedavisi nedir?







HIV infeksiyonunun tedavisinde kullanılan çeşitli ilaçlar mevcuttur. Günümüzde kullanılan üçlilaç tedavileri kandaki virüs miktarını çok azaltmakta ve bağışıklık sisteminin uzun süre korunmasını sağlayabilmektedir. Ancak ilaç tedavisi ile HIV infeksiyonunun tamamen ortadan kaldırılması mümkün değildir. Bu ilaçların ömür boyu kullanılması gereklidir. HIV aşısı için araştırmalar sürmektedir. Şu anda kullanımda olan veya önümüzdeki birkaç yıl içinde kullanıma girmesi beklenen bir aşı yoktur.







Kaynak:Kadınvizyon