[Bluesky24]

AB KOMİSYONU 2004 TÜRKİYE İLERLEME RAPORU



VE



TAVSİYE KARARI[1]







Temel Değerlendirmeler







Dilek İştar Ateş, Meltem Çakır TS/BXL/04-31, Ekim 2004

I. AB Komisyonu Tavsiye Kararı ve müzakere sürecine ilişkin değerlendirmeler



AB Komisyonu 6 Ekim 2004 tarihli tavsiye kararında Türkiyenin Kopenhag siyasi kıstaslarını yeterli ölçüde yerine getirdiğini açıklayarak, AB Konseyine Türkiye ile müzakerelere başlama kararını alması yönünde telkinde bulundu. Komisyon kararında hazırlanmakta olan bazı temel kanunların yürürlüğe girmesi koşulu öne sürülüyor. AB Komisyonu tavsiye kararı Türkiyenin müzakere sürecini sonu açık bir süreç olarak nitelerken, müzakere sürecinin 3 temel maddeden oluşan bir strateji kapsamında ele alınacağını açıklıyor. Bunlar:



1. Kopenhag siyasi kıstaslarının gerçekleştirilmesinin devamını sağlamak amacıyla işbirliğinin güçlendirilmesi hedefleniyor. Bu bağlamda AB Komisyonu ilk olarak 2005 yılı sonunda reform sürecinin gidişatını değerlendiren bir rapor hazırlayacak. Bu değerlendirme AB Komisyonunun 2005 baharında açıklayacağı gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) temelinde yapılacak. Reform sürecindeki ilerlemeler müzakerelerin gidişatını belirleyecek. Müzakereler sürecinde demokrasi, insan haklarına saygı, hukuk devleti ve temel özgürlükler alanında sürekli ihlallerle karşılaşılırsa, AB Komisyonu müzakerelerin askıya alınmasını önerebilecek.







2. İkinci madde Türkiye ile müzakerelere nasıl yaklaşılacağını belirleniyor. Müzakere edilen her müktesebat başlığının geçici olarak kapatılabilmesi, gerekli görülen bazı hallerde müzakereye açılabilmesi için, müktesebata uyum ve uygulama alanında AB Konseyinin belirleyeceği eşiklerin geçilmiş olması gerekecek. Katılım müzakerelerinde Devletlerarası Konferanslarda uygulanan oybirliğiyle karar alma yöntemi kullanılacak. AB Konseyi müzakerelere başlama kararını aldıktan sonra müzakerelerin nasıl yapılacağına dair kesin parametreler belirlenecek.







3. Kültürel ve siyasi diyaloğun arttırılması için AB üyesi ülkelerin ve Türk halkının biraraya getirilmesi. Bu bağlamda sivil toplum örgütlerinin önemi vurgulanıyor. AB Komisyonu bu diyaloğu nasıl destekleyeceğine dair bir öneride bulunacak.



AB Komisyonu tavsiye kararında, Türkiyenin AB ile bütünleşmesinin kolay bir şekilde gerçekleşmesi için uzun bir süreye yayılmasının önemini savunuyor. Sadece ABnin iç dengelerini kollamak için değil, gelişimi açısından olumsuz olabilecek politikalardan Türkiyeyi korumak için de bunun gerekli olduğunu öne sürüyor.



Müzakerelerin başlamasına dair resmi kararın alınmasını takiben AB Komisyonu müzakereleri açıklamak ve bu süreçte öne çıkabilecek konuları belirlenmek için AB müktesebatının kapsamlı bir incelemesini (screening) gerçekleştirecek. Ortak Tarım Politikası, Uyum Politikası ve kişilerin serbest dolaşımı gibi başlıklar zor konulara örnek olarak gösterilmekte. Serbest dolaşım konusunda kalıcı korunma önlemleri uygulanmasının düşünülebileceği açıklanıyor. Ancak AB Komisyonu bu konudaki kesin görüşünoluşturmak için müzakere sürecindeki ilerlemeleri göz önünde bulunduracağını bildiriyor.



Müzakere yöntemine göre, AB Komisyonu Türkiyenin yeterli düzeyde hazır olduğunu düşündüğmüktesebat başlıklarında müzakerelere başlanmasını AB Konseyine önerecek. Ekonomiyle ilgili bazı müktesebat başlıklarında müzakerelerin açılması için işleyen pazar ekonomisinin varlığı konusunun ön koşul olarak sunulacağı açıklanıyor.



<BR style="PAGE-BREAK-BEFORE: auto; mso-break-type: section-break" clear=all>







II. AB Komisyonu İlerleme Raporuna ilişkin değerlendirmeler



SİYASİ KISTASLAROLUMLU GELİŞMELER

EKSİKLİKLERHukuk



· Yeni Medeni Yasa ve Ceza Yasasının kabul edilmesi



· Uluslararası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin ulusal hukuk karşısındaki üstünlüğünün anayasaya dahil edilmesi



· Terörle mücadele yasasının değişmesi



· Uluslararası Ceza Mahkemesine kaynaklık eden Roma Statüsünün imzalanmasına olanak sağlayacak anayasa değişikliği çalışmaları

· İnfaz yasa taslağının onaylanmaması



· Ceza Yasasının yürürlüğe girmemesi



· Ceza UsulYasa Taslağının onaylanmaması



· Temyiz Mahkemeleri Yasasının yürürlüğe girmemesi



· Dernekler Yasasının yürürlüğe girmemesi



· Siyasi Partiler Yasasının Avrupa standartlarına uymayan maddeleri

Yargı



· Devlet Güvenlik Mahkemelerinin (DGM) kaldırılması



· DGMlerin bazı yetkilerinin Bölge Ceza Mahkemelerine aktarılması



· Aile ve Temyiz Mahkemelerinin yurt genelinde yaygınlaşması



· İdam cezasının her türlkoşul altında kaldırılması



· Savunma hakkının Avrupa standartlarına uyumlu hale getirilmesi



· Hakim ve savcılara insan hakları ve uluslararası hukuk eğitimi verilmesi

· Hakim ve savcıların idari açıdan Adalet Bakanlığına bağlı olması



· Reformların adalet sistemindeki organlar tarafından farklı şekilde yorumlaması

Yolsuzlukla Mücadele



· Kamu görevlilerinin yolsuzluğa karışmasını önlemek için çaba gösterilmesi



· BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin imzalanması



· Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Konseyine (GRECO) üyesi olunması

· Yasal ilerlemelere karşın rüşvetin, kamu yönetimi ve ekonomik alanlarda ciddi bir sorun olarak varlığını sürdürmesi

Milli Güvenlik Kurulu ve ordu



· Sivil yönetimin ordu üzerindeki kontrolünün güçlenmesi



· Milli Güvenlik Kurulunun (MGK) idari yetkilerinin kaldırılması



· MGKnın çoğunluğunu sivillerin oluşturduğu bir danışma kurulu haline gelmesi



· YÖK ve RTÜK yönetim kurullarından askeri üyelerin çıkarılması



· Askeri ve savunma harcamaları denetiminin Sayıştaya verilmesi



· Askeri mahkemelerin yetki alanının daraltılması

· Türk Silahlı Kuvvetlerinin dolaylı yollardan etki göstermeyi sürdürmesi

Sivil ve Siyasi Haklar



· Basın Yasası ile basın özgürlüğünün geliştirilmesi



· Kadın-erkek eşitliğinin güçlendirilmesi



· Sivil ve siyasi haklarda ilerleme kaydedilmesi



· İfade özgürlüğüne yönelik kısıtlamaların kaldırılması

· Gazetecilere karşı açılan davalardaki artış



· Kadınlara yönelik şiddetin sürmesi



· Özellikle kız çocuklarının öğrenimlerini sürdürememesi



· Avrupa Sosyal Sözleşmesinin toplu görüşme ve örgütleşme ile ilgili 5. ve 6. Maddesinin kabul edilmemesi



· Çocuk işçi sorununun devam etmesi

İnsan Hakları



· "Ölüm orucu" sorununun büyük ölçüde ortadan kaldırılması



· İşkence ve kötmuamelenin sistemli bir şekilde devam etmemesi



· Yeni Ceza Kanununda işkence uygulamalarına verilen cezanın ağırlaştırılması



· Hapishanelerin iyileştirilmesi



· "Namus cinayetlerine" ömür boyu hapis cezası verilmesi



· Bekaret kontrolünün hakim ya da savcı onayı olmadan yapılmaması



· Evlilik içi tecavüz ve cinsel şiddetin suç sayılması



· Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarını uygulamada gösterilen çabalar







· İnsan hakları savunucularının ve insan hakları derneklerinin yargı karşısında kötmuamele görmeye devam etmesi



· İşkence ve kötmuamelenin sürdüğüngösteren vakalar



· Tutukluların hakları konusunda her zaman bilgilendirilmiyor olması



· Yetkililerin tutuklulara sivil ve siyasi haklarını her zaman bildirmemesi

Azınlık Hakları



· Kürtçe yasağının kaldırılması



· Türkçe dışındaki diğer dil ve lehçelerde radyo–televizyon yayını yapılabilmesi



· Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kültürel etkinliklerde Kürtçe kullanılmasına hoşgörgösterilmesi

· Eğitim ve yayın gibi kültürel hakların uygulamasında kısıtlamaların sürmesi



Kaynak:Kadınvizyon