Kök Hücre Nakli hakkında Bilgiler

[Bluesky24]

Halk arasında amansız hastalık olarak tanımlanan kanser tedavisinde gelişmeler devam ediyor.Gelişen tıp teknolojisi de yapılan her yenilikle bu hastalara hizmet ediyor. Kök hücre nakli ile kanseri yenenler, hayata tekrar merhaba diyor. Bu nakil başkasından alınan kök hücre ile olduğu kadar kişinin kendi sağlam hücreleri ile de gerçekleşiyor. A.Ü. Hematoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Günhan Gürman, Bu yüksek doz kemoterapi fırsatı vermek için biz o insanın sağlam iliğini yüksek doz kemoterapi vermeden önce bir tarafa alıp saklayıp, yüksek doz kematerapidan sonra kendisine verdiğimizde hem hastalıktan kurtulmuş hem de verdiğimiz kendisinin sağlam iliğiyle yeniden o iliğin etkilenmesiyle doğacak hayati riskini ortadan kaldırmış oluyoruz. diye konuştu.



Kök hücre nakli, öncesi ve sonrasında çok titiz bir çalışma gerektiriyor. Kök hücrenin hastaya uyumu, hastanın bağışıklık sisteminin durumu uzmanlarca izleniyor.



Kök Hücre Nasıl Toplanır



Vericinin kemik iliğinden, anestezi altında, özel iğnelerle toplanabilir.



Dolaşan kanda, kök hücreler mevcuttur, bunlar özel bir aygıt tarafından damardan toplanabilir. Burada, kişi sadece bir süre, kan verir gibi, kolundan bir serum seti takılarak, istirahat pozisyonunda uzanır. Acı veya sıkıntı vermez, kolay bir işlemdir. İşlemden önce vericilere bir süre cilt altından kök hücre sayısını arttırmak amacı ile bir iğne yapılır. Ameliyathane koşulları gerekmez.



Toplanan hücreler -196 derecede sıvı azotta saklanır, gerektiğinde çözülerek damardan, alıcıya verilir.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ â€" PERİFERİK KÖK HÜCRE NAKLİ



Her iki uygulamaya birden “hematopoetik kök hücre nakli adı verilmektedir. Hematopoetik kök hücre kan yapıcı ana hücre anlamına gelir



Üç çeşit kan hücresi vardır :



1- alyuvarlar ( eritrosit )



2- Beyaz kan hücreleri - akyuvarlar ( lökositler )



3- Trombositler ( kan pulcukları )

Bu hücreler kemik iliğinde bulunan kök hücreler tarafından üretilir ve olgunlaşması tamamlanınca kan dolaşımına verilir. Kan yapıcı bu ana hücrelere “HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE “ adı verilir.

Bunların sayısı sabittir, ancak gerektiğinde, hem kendi sayılarını çoğaltabilirler, hem de , yeni ve olgun kan hücreleri üretirler.



Kök hücreler ve bunların ürettiği olgun kan hücrelerinin sayısı çok dikkatli bir kontrol altındadır, bu rakamlar normal hallerde değişmez.



Görevi kan üretmek olan kemik iliği , herhangibir nedenle, kusurlu çalışmaya başlarsa, ya da çalışamaz hale gelirse , dolaşan kandaki alyuvar, akyuvar ve trombositlerde azalmalar görülür. Normal kan hücreleri giderek azalır.



1-Kemik iliği kendisine özgü bozukluklar nedeniyle kusurlu üretim yapabilir : Lösemilerde olduğu gibi.



2- Ya da vücudun başka yerlerindeki hastalıklar kemik iliğine yayılabilir (değişik organ kanserlerinin kemik iliğine yayılması gibi )



3- Ya da, üretimini neden olmaksızın azaltabilir, durdurabilir (aplastik anemi gibi )



Bütün bu durumlarda, “kök hücre nakli “ uygulaması gerekebilir.

Hangi hastalıklarda hematopoetik kök hücre nakli gerekir ?



Sayısız, iyi ve kötü tabiatlı hastalıklarda, bazen doğumsal hastalıklarda bile denenmektedir. Bu uygulama, bir tedavi tipi olup, her hastada daima şifa sağlamaz. Uygulama sırasında veya sonrasında hasta kaybedilebilir, hastalık nüksedebilir. Kişinin esas hastalığı iyileşebilir, ancak kalıcı başka önemli hasarlar oluşabilir. Bunlar alıcı tarafından çok iyi bilinmelidir. Bugün en çok uygulandığı yerler :



1 - Kemik iliği kanserleri diyebileceğimiz lösemiler,



2 - Lenf bezi kanserleri olan Hodgkin hastalığı ve Non- hodgkin lenfomalar,



3 - Çeşitli organ kanserleri (meme, testis, akciğer kanseri gibi )



4 - Kemik iliğinin yetersiz çalıştığı veya çalışmadığı durumlar ( Aplastik anemi gibi ).

ÖNEMLİ SORUNLAR NEDİR ?

Alıcının savunma sistemi (immün sistem ) verilen iliği reddeder, yeni ilik çoğalıp iş göremez. Buna, “engrafman - yama- yetersizliği diyoruz. Hasta; kanama, infeksiyon gibi ölümcül tehlikelerle yüzyüze kalır.

Verilen kök hücrelerin, yerleşip, çalışmaya başlamasına kadar geçen zaman içinde, trombosit azlığı nedeniyle kanamalar, beyaz kan hücrelerinin azlığı nedeniyle infeksiyonlar oluşabilir. Kişinin savunma sistemi daha önce yok edildiği için, ciddi ve öldürücü infeksiyonlar olabilir, verilen antibiyotiklere rağmen infeksiyondan hastalar kaybedilebilir.

Baken üniversitesi