[Bluesky24]

Kaynak Sularının Kalsiyum ve Osteoporozdaki RolüOsteoporoz, kemiğin mineral yoğunluğunda azalma ile karakterize bir hastalıktır. Kadınlarda ve erkeklerde görülme sıklığı yaş ile orantılı olarak artış gösterir. Farklı tipleri olmakla birlikte en sık menopoz sonrası kadınlarda görülmektedir. En önemli komplikasyonu ise kırık riskinin artmış olması ve buna bağlı olarak oluşan kırıklardır.

Tedavide kullanılan çeşitli ilaçlar yanında kemiğin yapı taşını oluşturan kalsiyumun mutlak ve tartışmasız yeri vardır. Belirli miktarda kalsiyumun dışarıdan verilerek kaybedilen kalsiyumun yerine konması ve kemik metabolizmasının düzenlenmesi esastır.

Denebilir ki osteoporuzn önlenmesi ve tedavisinde ilk adım uygun bir beslenmenin sağlanmasıdır. Bu beslenme özellikle kalsiyum ve vitamin Dnin yeterli miktarlarda alınmasını sağlamaya yönelik olmalıdır. Yeterli kalsiyum ve D vitamini alınması tüm yaşlarda gereklidir. Ancak, özellikle çocuklar, ileri yaştakiler ve postmenopozal kadınlarda daha da fazla gereklidir. Ileri yaşlarda ve postmenopozal dönemde kalsiyum ve D vitamininin yeterli düzeylerde alınması ile kemik kaybı hızı ve kırık riski azaltılabilmektedir.

Optimal kalsiyum alınımını düzeyleri üzerine bir çok öneri getirilmiştir. Genel olarak premenopozal kadınlarda ve ileri yaştaki tüm erkeklerde günlük kalsiyum alınımının en az 1000 mg ve postmenopozal östrojen kullanmayan kadınlarda ise 1500 mg olduğu kabul edilmektedir.

Kalsiyumun besinlerle alınımı genellikle önerilen bu seviyelerin altında bulunmuştur. Bu yüzden beslenme modifikasyonları ve kalsiyum preparatları önerilmektedir. Öncelikle önerilen besinsel destek süt ve süt ürünlerinin tüketiminin arttırılmasıdır. Kalsiyumdan zengin yeşil sebzelerden, örneğin ıspanaktan kalsiyum emilimi süttekinden daha azdır. Kalsiyum suplemetlerinden kalsiyum emilimi ise sütten emilime yakındır. Ancak, kullanım zorlukları ve maliyet sorunları, yaygın kullanımlarını kısıtlamaktadır. Yeterli kalsiyumun alınmasında bir alternatif, kalsiyumdan zengin mineralli suların içilmesidir. Kalsiyumdan zengin mineralli sular sütün aksine kalori içermemeleri, kolay ve rahat tüketilmeleri nedeniyle hem süte hem de kalsiyum preparatlarına göre daha avantajlı bir kalsiyum kaynağı olabilirler.

Yapılan çalışmalar, kalsiyumun, kalsiyumlu mineralli sulardan en az süt ve süt ürünlerinden olduğu kadar hatta daha fazla biyoyararlanımı olduğunu ortaya koymuştur. 400-500mg /L düzeylerinde elementer kalsiyum içeren bir mineralli sudan günde 1L kadar içilmesi ile, günlük gereksiniminyarıya yakını alınmış olacaktır. Dolayısıyla, günlük beslenmede kalsiyumdan zengin minerali su tüketimi, özellikle postmenopozal dönemde kadınlarda ve ileri yaştaki erkeklerde yeterli kalsiyum suplementasyonunda önemli bir seçenek olarak değerlendirilmelidir. Böylece, osteoporozun önlenmesi ve tedavisinde gereken kalsiyum desteğini sağlamada kalsiyumlu doğal mineralli sular yüksek biyoyararlanımları ile giderek güncelleşen bir seçenek olarak ne çıkmaktadır.

Uzm. Dr. Mine Karagülle

İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı