Jinekolojik Ağrılar

[Bluesky24]

Jinekolojik AğrılarKasık ve bel ağrısı kadınların doktora başvurmalarına neden olan en önemli yakınmalardan biridir. Kasık ağrıları kadınların günlük yaşamlarını, çalışma düzenlerini ve cinsel yaşamlarını etkiler. Ağrının başlama şekli, niteliği, şiddeti, yeri ve yayılması önemlidir.

Nedenleri

Üreme Organlarının iltihabi Hastalıkları: Pelvik enflamatuvar hastalık olarak adlandırılan bu durumda, vajendeki enfeksiyon rahim ağzı, rahim, üreme kanalları, yumurtalıklar ve karın içindeki diğer organlara yayılır. Ağrıyla birlikte ateş, üşüme ve titreme gibi şikayetler de olabilir. Üreme organları üzerinde kalıcı bir hasar olmaması için erken teşhis ve uygun antibiyotik tedavisi gereklidir.

Yumurtalık kistleri: Yumurtalıklarda basit folikül kistleri, çikolata kistleri (endometriozis kisti) yanı sıra kanser başlangıcı veya kötü huylu yumurtalık kistleri de görülebilir. Yumurtalık kistleri çoğunlukla çevre organlara bası yaparak veya nadiren yumurtalığın kendi etrafında kıvrılıp dönmesine neden olarak ağrıya yol açar. Basit yumurtalık kistleri klinik takip ve ilaç tedavisi ile çoğunlukla tedavi edilebilirler, nadiren cerrahi müdahale gerekebilir. Diğer tip kistlerde çoğunlukla cerrahi müdahale ve sonrasında ilaç tedavisi gerekir.

Dış gebelik: Gebeliğin anne rahmi dışında oluştuğu duruma denir. Dış gebelik çoğunlukla kanallarda, nadiren rahim ağzı veya karın içinde görülür. Büyüyen gebelik kesesi bulunduğu organın sınırlarını zorlar ve ağrıya neden olur. Gebelik ilerlediğinde bulunduğu organın yırtılmasına ve karın içine kanamaya neden olur, vakit kaybedilmeden cerrahi olarak tedavi edilmelidir.

Endometriozis: Rahim içi dokusunun rahim dışında bulunmasıdır. Her adetle beraber bu dokulardan karın içine kanamalar olur. Karın zarının etkilenmesi ve oluşan yapışıklıklar adet ağrısı şeklinde ağrılara neden olur. Ağrı yakınması olan hastaların yüzde 20 - 40ında endometriozis saptanmıştır. Rahim bağları üzerindeki lezyonlar adetlerde şiddetli ağrılara neden olurken yumurtalıklar üzerinde ki odaklar her adetle yumurtalık içine kanayarak çikolata kisti olarak bilinen kistleri oluşturur. Karın zarları üzerinde yer alan endometrioz odakları ise yapışıklıklara neden olarak üreme organlarının hareketlerini kısıtlar ve ağrılara neden olur. Endometriozisin kesin tanı ve tedavisi laparoskopik (kansız, bıçaksız tanı ve ameliyat yöntemi) olarak konur. Maparoskopik olarak yapılan cerrahi girişimlerle yapışıklıklar açılır. Yumurtalıklardaki kistler alınır ve aktif odaklar koter ve lazer yardımıyla ortadan kaldırılabilir.

Yapışıklıklar: Organların hareketlerini kısıtlayan kalın ve sert yapışıklıklar ağrıya neden olur. Bu yapışıklıklar genital enfeksiyonlardan kaynaklanabileceği gibi, endometriozis sonucunda ortaya çıkabilir. Cerrahi müdahale ile yapışıklıkların giderilmesi gerekebilir.

Rahmin Pozisyon Bozuklukları: Kadınların yüzde 20sinde rahim geriye dönüktür. Rahmin ileri derecede dönük olduğu durumlarda kan akımı bozulur ve ağrı görülür. Endometriozis veya diğer nedenlerle meydana gelen yapışıklıklar ve tümörler rahimde pozisyon değişikliklerine ve ağrıya neden olur. İlaç tedavisiyle ağrının giderilemediği durumlarda rahim pozisyonunu düzeltmek için cerrahi girişim gerekebilir.

Zor Doğumlar: Uzamış ve zor doğumlar sırasında rahim bağlarında yırtıklar oluşur. Bu yırtıklar tam iyileşemediğinden ileride ağrıya neden olur.

Cinsel ilişki Sırasında Ağrı: Organik veya psikolojik nedenli olabilir. Organik nedenler endometriozis, vajendeki yaralar ve çok sayıda doğuma bağlı üreme organlarının bağlarındaki yırtılmalardır. Psikolojik nedenli ağrılar belli bir yerleşim göstermeyen künt ağrılardır. Hastaya detaylı bir inceleme yapıldıktan sonra hiçbir organik neden bulunamazsa ağrının psikolojik olabileceği düşünülür. Ayrıca rahim içi araç da (spiral) zaman zaman hareket ederek ağrıya neden olabilir. Bu ağrı kramp şeklinde veya batıcı niteliktedir.

Tedavi

Ağrı tedavisi nedene yöneliktir. Ultrason ve laparoskopiyle ağrının nedeni teşhis edilmeye çalışılır. Laparoskopiyle karın içerisindeki yapışıklıklar giderilebilir ve endometriozis tedavi edilir. ağrının giderilemediği durumlarda başvurulan yeni bir ameliyat türü ise rahme uzanan sinirlerin kesildiği ve laparoskopik uterin nerve ablation (LUNA) diye adlandırılan ameliyattır. İlaç tedavisinde ve klasik cerrahi girişimlere cevap vermeyen durumlarda LUNA kesin çözüm olabilir. Ağrı tedavisinde hastalara psikolojik destek de faydalıdır.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Murat Taşdemir